Izotretynoina (Izotretinoina), Isotretinoinum - Zastosowanie, działanie, opis

Izotretynoina (izotretinoina) jest stosowana w ciężkiej postaci trądziku, jeśli inne metody leczenia nie przyniosły oczekiwanego efektu (leki stosowane miejscowo i przeciwbakteryjne). Substancja czynna w formie żelu wskazana jest natomiast w leczeniu trądziku pospolitego w stopniu od łagodnego do umiarkowanego.

Izotretynoinę (izotretinoinę) stosuje się doustnie, w czasie posiłku oraz zewnętrznie na skórę.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od stopnia zaawansowania choroby, tolerancji chorego na lek, masy ciała i chorób towarzyszących (zaburzenia czynności nerek).

Podanie doustne

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 0,5 mg/kg masy ciała do 1 mg/kg masy ciała.

Podanie zewnętrzne na skórę

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: maksymalnie do 2 razy na dobę niewielką ilość na miejsce zmienione chorobowo. Przed naniesieniem leku, skóra powinna być czysta i sucha.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na substancję czynną, hiperwitaminoza A, zwiększone stężenie lipidów we krwi oraz niewydolność wątroby.

Jeśli u pacjenta dojdzie do ciężkich reakcji alergicznych, należy przerwać leczenie.

Należy poinformować pacjentów, że na początku terapii może dojść do przemijającego zaostrzenia objawów trądziku.

Pacjenci stosujący izotretynoinę (izotretinoinę) nie powinni być dawcami krwi w czasie terapii oraz 1 miesiąc po jej zakończeniu.

W grupie osób stosujących izotretynoinę (izotretinoinę) zaleca się okresowe badania stężenia lipidów w surowicy.

Substancja czynna wysusza skórę, dlatego zaleca się pacjentom, aby stosowali kremy nawilżające i balsamy do ust.

W czasie leczenia substancją czynną należy unikać promieniowania ultrafioletowego i słonecznego, a także stosować kremy z filtrami ochronnymi.

W czasie stosowania izotretynoiny (izotretinoiny) oraz pół roku po zakończeniu terapii nie zaleca się wykonywania chemicznej dermabrazji, depilacji z użyciem wosku i zabiegów laserowych skóry.

Izotretynoinę (izotretinoinę) należy stosować ostrożnie u chorych z depresją w wywiadzie. Substancja czynna powoduje bowiem działania niepożądane takie jak: lęk, wahania nastroju, myśli samobójcze, depresja.

Ze względu na działanie teratogenne substancji czynnej, pacjentki stosujące lek muszą zostać objęte Programem Zapobiegania Ciąży, a pacjenci poinformowani, że nie wolno im dzielić się lekiem z innymi osobami, zwłaszcza kobietami.

Jeśli u pacjenta wystąpią ciężkie reakcje skórne takie jak: rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa–Johnsona, toksyczno–rozpływna martwica naskórka, należy przerwać leczenie.

Wśród pacjentów stosujących izotretynoinę (izotretinoinę) zgłaszano przypadki zaburzenia widzenia i suchości oczu. Zaleca się stosowanie nawilżających kropli do oczu.

W grupie osób stosujących izotretynoinę (izotretinoinę) zaleca się okresowe badania aktywności enzymów wątrobowych. Jeśli parametry będą zaburzone, należy zmniejszyć dawkę leku lub zakończyć terapię.

Pacjenci stosujący substancję czynną zgłaszali bóle stawów i mięśni. Zaobserwowano również zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej w surowicy, zwłaszcza u chorych aktywnych fizycznie. W niektórych przypadkach może dochodzić do rozpadu tkanki mięśniowej.

W przypadku pacjentów z niewydolnością nerek zaleca się stosowanie mniejszych dawek izotretynoiny (izotretinoiny), a następnie stopniowe ich zwiększanie do dawki akceptowanej przez organizm chorego.

Jeśli u pacjenta wystąpi silna biegunka z krwią, należy zaprzestać stosowania substancji czynnej, ponieważ może to świadczyć o zaburzeniach żołądkowo–jelitowych.

Substancję czynną należy stosować ostrożnie u chorych na cukrzycę, z zaburzeniami lipidów, osób nadużywających alkoholu i otyłych.

Izotretynoina (izotretinoina) nie jest wskazana w grupie wiekowej poniżej 12 lat i osób znajdujących się przed okresem dojrzewania.

Substancji czynnej w formie żelu nie należy używać u osób z oparzeniami słonecznymi oraz z nabłoniakiem skórnym w wywiadzie.

Substancji czynnej w formie żelu nie należy nakładać na skórę uszkodzoną, na usta, wokół oczu i na błony śluzowe.

Izotretynoiny (izotretinoiny) nie należy łączyć z tetracyklinami, ponieważ w wyniku jednoczesnego stosowania, odnotowano przypadki wystąpienia łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego (tak zwany rzekomy guz mózgu).

Nie należy łączyć substancji czynnej z alkoholem, ponieważ może dojść u pacjenta do zapalenia wątroby.

Izotretynoina (izotretinoina) może powodować objawy wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn na przykład: zawroty głowy, zaburzenia widzenia, senność. Jeśli u pacjenta wystąpią tego typu działania niepożądane, zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności w czasie wykonywania tychże czynności.

Stosowanie izotretynoiny (izotretinoiny) w ciąży jest bezwzględnie przeciwwskazane. Substancja czynna powoduje wady rozwojowe płodu. Kobiety w wieku rozrodczym muszą zatem stosować skuteczną antykoncepcję, a jeśli podczas leczenia związkiem dojdzie do zajścia w ciążę, terapia musi zostać natychmiast zakończona. Pacjentka powinna zostać wówczas skierowana do lekarza specjalizującego się w dziedzinie teratologii.

Substancja czynna ze względu na to, że jest lipofilna, najprawdopodobniej obecna jest w mleku kobiecym. Stosowanie związku w okresie laktacji jest przeciwwskazane.

W badaniach klinicznych dotyczących płodności w czasie stosowania izotretynoiny (izotretinoiny) stwierdzono, że substancja czynna przyjmowana przez mężczyzn w dawkach terapeutycznych, nie ma wpływu na ruchliwość i budowę plemnika. Nie stwierdzono również szkodliwego wpływu na tworzenie się i rozwój zarodka.

Podanie zewnętrzne (na skórę):  świąd, pieczenie, zaczerwienie, złuszczenie, zmiany rumieniowe skóry.

W zależności od przyjętej dawki substancji czynnej mogą wystąpić zaburzenia związane z przedawkowaniem witaminy A. Wśród objawów wyróżniamy silne bóle głowy, wymioty, nudności, świąd, senność, drażliwość.

Mechanizm działania izotretynoiny (izotretinoiny) polega na hamowaniu aktywności gruczołów łojowych. Dzięki temu, że wytarzana jest  mniejsza ilość łoju, bakteria Propionibacterium acnes traci substrat, niezbędny do jej rozwoju. W związku z tym następuje zahamowanie rozmnażania bakterii odpowiedzialnych za rozwój trądziku. Ponadto substancja czynna wykazuje działanie przeciwzapalne na skórę.

Izotretynoina (izotretinoina) wchłania się z przewodu pokarmowego. Wyższe stężenie osiąga we krwi po posiłku niż na czczo. Stężenie maksymalne związku osiągane jest po 1–4 godzinach po podaniu.

Izotretynoina (izotretinoina) wiąże się w 99,9% z białkami osocza (głównie albuminami). Objętość dystrybucji u ludzi nie jest znana, ponieważ substancja czynna nie jest podawana dożylnie.

W metabolizmie izotretynoiny (izotretinoiny) bierze udział kilka enzymów CYP. Substancja czynna jest metabolizowana do trzech aktywnych metabolitów: 4–oksoizotretynoiny, tretynoiny (kwasu all–trans–retynowy) i 4–oksotretynoiny. Około od 20% do 30% przyjętej dawki izotretynoiny ulega odwracalnym przemianom do tretynoiny (interkonwersja).

Okres półtrwania izotretynoiny wynosi około 19 godzin, zaś 4–oksoizotretynoiny około 29 godzin. Wydalanie odbywa się z moczem i kałem.