Insulina Izofanowa, Insulinum isophanum - Zastosowanie, działanie, opis

Wskazaniem do stosowania insuliny izofanowej są pacjenci z cukrzycą w celu utrzymania prawidłowej glikemii w organizmie. Wskazaniem do stosowania insuliny izofanowej jest również cukrzyca u kobiet w ciąży

Zapotrzebowanie na insulinę u ludzi wynosi zwykle to 0,3-1 jednostki międzynarodowej na kilogram masy ciała na dobę.

Dawkowanie insuliny izofanowej jest ustalane indywidualne dla konkretnego pacjenta przez lekarza uwzględniając aktywność fizyczną, dietę oraz choroby współistniejące u pacjenta chorego na cukrzycę. Ponadto lekarz określa również ilość podań insuliny izofanowej w ciągu dnia. Insulina izofanowa może być stosowana zarówno w monoterapii jak również w politerapii z insulinami szybkodziałającymi, a także z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi.

Średnia początkowa dawka insuliny izfanowej w cukrzycy typu 2 to 0,2j.m/kg masy ciała.

Insulina izofanowa może być stosowana u osób w podeszłym wieku (powyżej 65lat) oraz u pacjentów pediatrycznych i kobiet w ciąży.

Insulina izofanowa podawana jest w postaci wstrzyknięć podskórnych. Wstrzyknięcie należy podać w okolicę brzucha, okolicę pośladka, udo lub ramię. Należy zmieniać miejsca wstrzyknięć insuliny izofanowej, tak aby w miejscu wstrzyknięcia nie powstały zgrubienia. Po podaniu podskórnym należy pozostawić igłę w miejscu wkłucia przez co najmniej 6 sekund, aby mieć pewność, że podana została cała dawka insuliny izofanowej.

Przeciwwskazaniem do stosowania insuliny izofanowej jest nadwrażliwość na lek oraz hipoglikemia.

Każda zmiana typu insuliny (rozpuszczalna, izofanowa, mieszanka) , mocy insuliny (tj.ilości jednostek insuliny na mililitr), marki (określony producent) czy metody produkcji insuliny musi być ściśle kontrolowana przez lekarza, ponieważ taka zmiana może spowodować konieczność modyfikacji dawki leku. Modyfikacja dawki może być również konieczna w przypadku, gdy pacjent zmieni swój sposób odżywiania się, a także w czasie wzmożonej aktywności fizycznej.

Stosowanie nieodpowiednich dawek lub zaprzestanie leczenia przy pomocy insuliny izofanowej u pacjentów ze stwierdzoną cukrzycą wymagającą uzupełnienia niedoboru insuliny może prowadzić do hiperglikemii i kwasicy ketonowej. Te stany mogą być potencjalnym zagrożeniem życia.

Stosowanie insuliny izofanowej może spowodować wytworzenie przeciwciał, jednak ich miano będzie zdecydowanie mniejsze niż w przypadku korzystania z insuliny pochodzenia zwierzęcego.

Szczególnie ostrożna powinni być pacjenci chorzy na cukrzycę, którzy mają choroby towarzyszące takich narządów jak nadnercza, tarczyca, trzustka, przysadka mózgowa, wątroba czy nerki, ponieważ zapotrzebowanie na insulinę w przypadku schorzeń tych narządów może ulec znacznej zmianie. Ponadto zapotrzebowanie na insulinę może ulec zmianie w przypadku ciężkich zakażeń, chorób przebiegających z wysoką gorączką, nudnościami, wymiotami, biegunką czy w przypadku zaburzeń emocjonalnych.

Pacjenci podróżujący, których rytm dobowy ze względu na zmianę stref czasowych może zostać zmieniony powinni skonsultować się z lekarzem w celu odpowiedniego dobrania dawki oraz czasu stosowania inuliny podczas podróży, a bezpośrednio w czasie podróży przechowywać insulinę w bagażu podręcznym w celu ewentualnej szybkiej aplikacji leku.

Doustne leki przeciwcukrzycowe mogą zmniejszać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Akarboza (Acarbose)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy
Alogliptyna (Alogliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Gliklazyd (Gliclazide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glikwidon (Gliquidone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Linagliptyna (Linagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Liraglutyd (Liraglutide)	analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Repaglinid (Repaglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy
Saksagliptyna (Saxagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Sitagliptyna (Sitagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Wildagliptyna (Vildagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Glibenklamid (Glibenclamide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Metformina (Metformin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - biguanidy

Inhibitory monoaminooksydazy (MAO) mogą zmniejszać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Moklobemid (Moclobemide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Selegilina (Selegiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne mogą zmniejszać zapotrzebowanie na insulinę, ponadto mogą maskować objawy hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atenolol (Atenolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Betaksolol (Betaxolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Esmolol (Esmolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Pindolol (Pindolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Tymolol (Timolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE) mogą zmniejszać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Benazepryl (Benazepril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Fozynopryl (Fosinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Imidapryl (Imidapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ramipryl (Ramipril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Zofenopryl (Zofenopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Pochodne kwasu salicylowego mogą zmniejszać zapotrzebowanie na isnulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Salicylamid (Salicylamide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Salicylan choliny (Choline salicylate)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Sulfonamidy mogą zmniejszać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Sulfacetamid (Sulfacetamide)	sulfonamidy
Kotrimoksazol (Sulfametoksazol+Trimetoprim) (Co-trimoxazole (sulfamethoxazole+trimethoprim))	sulfonamidy i trimetoprim

Hormon wzrostu może zwiększać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Somatropina (Somatotropin)	somatotropina i analogi

Doustne leki antykoncepcyjne mogą zwiększać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol)	estrogeny naturalne i syntetyczne

Glikokortykosteroidy mogą zwiększać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metyloprednizolon (Methylprednisolone)	glikokortykosteroidy
Prednizolon (Prednisolone)	glikokortykosteroidy
Prednizon (Prednisone)	glikokortykosteroidy

Hormony tarczycy mogą zwiększać zapotrzebowanie na insulinę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lewotyroksyna (Levothyroxine (sodium))	hormony tarczycy

Stosowanie danazolu może zwiększać zapotrzebowanie na insulnię.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Danazol (Danazol)	testosteron i pochodne

Lanreotyd i oktreotyd mogą wpływać na zapotrzebowanie insuliny u osób chorych na cukrzycę.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lanreotyd (Lanreotide)	somatostatyny i analogi
Oktreotyd (Octreotide)	somatostatyny i analogi

Jednoczesne stosowanie insuliny izofanowej i pioglitazonu może prowadzić do niewydolności serca. Pacjenci stosujący jednocześnie te leki powinni być stale monitorowani pod kątem wystąpienia podmiotowych i przedmiotowych objawów niewydolności serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pioglitazon (Pioglitazone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE

Alkohol etylowy może zmniejszać lub nasilać hipoglikemizujące działanie insuliny izofanowej.

Po podaniu insuliny izofanowej w organizmie człowieka może wystąpić stan hipoglikemii, czego wynikiem może być utrata lub zmniejszenie zdolności koncentracji, opóźniona reakcja na różne wydarzenia i bodźce zewnętrzne, co może stanowić realne zagrożenia podczas prowadzenia pojazdów oraz w czasie obsługi maszyn.

Pacjenci którzy stosują insulinę izofanową muszą zachować szczególną ostrożność podczas jazdy samochodem oraz w czasie obsługi maszyn, szczególnie wtedy, gdy słabo odczuwają i rozpoznają wczesne objawy hipoglikemii.

Hiperglikemia i hipoglikemia jest bardzo niebezpiecznym stanem u ciężarnych kobiet. Na każdym etapie ciąży niezbędna jest stała kontrola poziomu glukozy we krwi. Nieustabilizowana glikemia może prowadzić do wewnątrzmacicznego uszkodzenia płodu i jego obumarcia.

Pacjentki, które w czasie ciąży mają problemy z ustabilizowaniem poziomu glukozy we krwi mogą przyjmować insulinę izofanową według wytycznych określonych przez lekarza prowadzącego. Brak jest ograniczeń dotyczących stosowania insuliny izfoanowej u kobiet w ciąży, ponieważ insulina nie przechodzi przez barierę łożyskową. 

Nie ma ograniczeń do stosowania insuliny izofanowej u pacjentek chorych na cukrzycę, które karmią piersią. Ze względu na fakt, że u kobiet w czasie laktacji zapotrzebowanie na insulinę jest mniejsze niż w czasie ciąży, może zajść potrzeba modyfikacja wielkości dawki insuliny izofanowej.

Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały brak wpływu insuliny izofanowej na płodność.

Głównym i najbardziej niebezpiecznym działaniem niepożądanym stosowania insuliny izofanowej u pacjentów chorych na cukrzycę jest hipoglikemia, która może prowadzić do utraty przytomności, a w skrajnych przypadkach do śmierci. Nie ma określonej częstości występowania hipoglikemii u osób stosujących insulinę izofanową, ze względu na fakt, że za stan hipoglikemii oprócz podania insuliny izofanowej odpowiadają także inne czynniki jak np. dieta czy wysiłek fizyczny.

Częstym działaniem niepożądanym (1/100 do <1/10) jest miejscowa reakcja alergiczna pojawiająca się w miejscu podania insuliny izofanowej objawiająca się w postaci rumienia, obrzęku czy swędzenia.

Niezbyt częstym działaniem niepożądanym (1/1 000 do <1/100) pojawiającym się w miejscu podania insuliny izofanowej jest lipodystrofia.

Bardzo rzadko (<1/10 000) pojawiają się ogólnoustrojowe objawy nadwrażliwości na insulinę takie jak: duszności, świszczący oddech, przyspieszone tętno, pocenie się, obniżenie ciśnienia tętniczego i wysypka na całym ciele. Ogólnoustrojowe objawy nadwrażliwości są potencjalnym zagrożeniem życia.

Dawka insuliny prowadząca do hipoglikemii jest różna w zależność od organizmu, dlatego nie można określić ilości jednostek insuliny izofanowej prowadzącej to hipoglikemii czego skutkiem jest utrata przytomności. Zalecane jest każdemu pacjentowi, który stosuje insulinę izofanową posiadanie przy sobie produktów, które zawierają cukier w celu złagodzenia łagodnych objawów hipoglikemii. Łagodnymi objawami hipoglikemii jest ból i zawroty głowy, apatia, splątanie, kołatanie serca czy poty. Objawy ustępują po szybkim, doustnym podaniu glukozy.

Umiarkowanie nasilona hipoglikemia może być uregulowana po domięśniowym lub podskórnym podaniu glukagonu, a następnie doustnym podaniu węglowodanów.

Ciężka hipoglikemia z utratą przytomności leczona jest przez podanie domięśniowo lub podskórnie glukagonu, a gdy to nie jest skuteczne poprzez podanie dożylnie roztworu glukozy.

Głównym działaniem insuliny jest regulowanie gospodarki węglowodanowej, a dokładniej regulacja stężenia glukozy we krwi. Insuliny działają również antykatabolicznie i anabolicznie w zależności od rodzaju tkanki. W tkance mięśniowej insulina powoduje nasilenie syntezy m.in glikogenu, kwasów tłuszczowych czy białek.

Okres półtrwania insuliny w krwioobiegu to kilka minut, dlatego na szybkość działania i czas działania insuliny izofanowej zależy od parametrów wchłaniania takich jak: ilość podanej jednostek insuliny, miejsce podania, typ cukrzycy u pacjenta, czy grubość tkanki podskórnej.

Insulina izofanowa to insulina o czasie działania około 20h (18-22H). Początek działania osiąga się po 30-90 minutach od podania podskórnego. Szczyt działania jest osiągany w przedziale 3-12 godzin od podania.

Brak wiązania się insuliny izofanowej z białkami osocza, za wyjątkiem przeciwciał insulinowych.

Insulina izofanowa jest rozkładana do nieaktywnych metabolitów przez proteazę insulinową oraz przez inne enzymy odpowiadające za hydrolizę insuliny ludzkiej, a także przez białkową izomerazę disiarczkową.

Końcowy okres półtrwania (t½) insuliny izofanowej jest zależny od szybkości wchłaniania podczas podania z tkanki podskórnej. Dlatego (t½) jest raczej miarą wchłaniania z tkanki podskórnej niż eliminacji insuliny izofanowej. Wykazano, że (t½) wynosi 5-10 godzin.