Fenol, Phenolum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o fenolu
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1980
- Substancje aktywne
-
fenol
- Działanie fenolu
-
antyseptyczne, bakteriobójcze, bakteriostatyczne, grzybobójcze, grzybostatyczne, przeciwbakteryjne
- Postacie fenolu
-
płyn do stosowania na skórę
- Układy narządowe
-
powłoka wspólna (skóra i błony śluzowe)
- Specjalności medyczne
-
Choroby zakaźne i pasożytnicze, Dermatologia i wenerologia
- Rys historyczny fenolu
-
Fenol jest organicznym związkiem chemicznym, podstawowy związek z grupy fenoli, który został po raz pierwszy wyekstrahowany ze smoły węglowej w 1832r. W 1867r. określono jego właściwości odkażające. Fenol w medycynie był stosowany jako jeden z pierwszych środków o działaniu antyseptycznym, w celu odkażania powierzchni sal operacyjnych. Obecnie najważniejszym zastosowaniem fenolu jest produkcja żywic, detergentów, fungicydów, herbicydów czy barwników. W przemyśle farmaceutycznym fenol używany jest jako substrat do syntezy leków (np. kwasu acetylosalicylowego), konserwant (np. insuliny) czy jako składnik leku stosowanego miejscowo na skórę.
- Wzór sumaryczny fenolu
-
C6H6O
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające fenol
- Wskazania do stosowania fenolu
- Dawkowanie fenolu
- Przeciwskazania do stosowania fenolu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania fenolu
- Wpływ fenolu na prowadzenie pojazdów
- Wpływ fenolu na ciążę
- Wpływ fenolu na laktację
- Inne możliwe skutki uboczne
- Objawy przedawkowania fenolu
- Mechanizm działania fenolu
- Wchłanianie fenolu
- Dystrybucja fenolu
- Metabolizm fenolu
- Wydalanie fenolu
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające fenol
Wskazania do stosowania fenolu
Wskazaniem do stosowania fenolu w postaci 4% roztworu stosowanego miejscowo są powierzchniowe grzybice oraz powierzchowne bakteryjne zakażenia skóry.
Dawkowanie fenolu
Fenol stosowany jest wyłącznie w postaci roztworu na zmienioną chorobowo skórę. Leczenie preparatem zawierającym fenol nie powinno przekraczać siedmiu dni kuracji.
Dorosłe osoby: smarować miejsca zmienione chorobowo 2-3 razy na dobę.
Dzieci powyżej 3. roku życia: smarować miejsca zmienione chorobowo 1 raz na dobę.
Nie stosować u dzieci poniżej 3 roku życia.
Przeciwskazania do stosowania fenolu
Przeciwwskazaniem do stosowania fenolu jest nadwrażliwość na substancję czynną oraz pacjenci pediatryczni poniżej 3 roku życia.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania fenolu
Pacjenci którzy miejscowo stosują fenol w postaci roztworu stosowanego na skórę muszą pamiętać o tym, aby miejsce na skórze, na którym zastosowano fenol nie osłaniać opatrunkiem okluzyjnym lub bandażem ze względu na możliwość wystąpienia znacznego podrażnienia skóry.
Wpływ fenolu na prowadzenie pojazdów
Fenol stosowany miejscowo na skórę nie ma wpływu na zdolność pacjenta do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.
Wpływ fenolu na ciążę
Brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania miejscowo roztworu fenolu u ciężarnych kobiet, dlatego należy rozważyć potencjalne korzyści stosowania i zadecydować o rozpoczęciu leczenia za pomocą roztworu fenolu.
Wpływ fenolu na laktację
Brak badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania fenolu u kobiet karmiących, dlatego stosowanie leków zawierających roztwór fenolu u tej grupy pacjentek nie jest wskazane.
Inne możliwe skutki uboczne
Fenol w produktach leczniczych obecny jest tylko i wyłącznie w postaci 4% roztworu stosowanego wyłącznie na skórę. Długotrwałe stosowanie 4% roztworu fenolu może powodować podrażnienia skóry w miejscu użycia preparatu.
Objawy przedawkowania fenolu
Fenol w produktach leczniczych obecny jest tylko i wyłącznie w postaci 4% roztworu stosowanego wyłącznie na skórę, dlatego nie zaobserwowano zatruć w wyniku stosowania leków zawierających fenol. Długotrwałe stosowanie 4% roztworu fenolu może powodować podrażnienia skóry w miejscu użycia preparatu.
Mechanizm działania fenolu
Mechanizm działania fenolu polega na niszczeniu struktury wszystkich komórek poprzez denaturacje białek komórkowych, dlatego fenol działa bakteriobójczo zarówno na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne oraz niektóre mykobakterie. Ponadto działa grzybobójczo oraz wirusobójczo.
Wchłanianie fenolu
Fenol w produktach leczniczych stosowany jest wyłącznie w postaci roztworów do miejscowego stosowania na skórę.
Fenol dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego oraz z powierzchni błon śluzowych i skóry.
Dystrybucja fenolu
Fenol ulega dystrybucji do wszystkich tkanek organizmu.
Metabolizm fenolu
Fenol w organizmie jest metabolizowany do siarczanu fenylu oraz fenyloglukuronidów oraz w niewielkiej ilości ulega utlenieniu do katecholu i chinolu, które ulegają reakcji sprzęgania.
Wydalanie fenolu
Metabolity fenolu są wydalane z moczem. Utlenienie metabolitów do chinonu może spowodować zmianę zabarwienia moczu na kolor zielony lub ciemnobrązowy.