Łagodny przerost prostaty – objawy i leczenie

Czym jest prostata? 

Prostata, czyli gruczoł krokowy, jest elementem męskiego układu płciowego. Ma wielkość kasztana i położony jest wokół cewki moczowej bezpośrednio pod pęcherzem moczowym. Gruczoł krokowy produkuje wydzielinę, która obok plemników jest główny składnikiem nasienia. Powiększanie się gruczołu krokowego jest przejawem zaburzeń hormonalnych okresu przekwitania u płci męskiej. Niewielu mężczyzn ma świadomość, że ich organizm produkuje hormony żeńskie - estrogeny.

Jaki wpływ na organizm ma przerost prostaty?

Po 50 roku życia obniża się produkcja męskiego hormonu płciowego - testosteronu. Jest to spadek nieznaczny, ale odczuwalny dla organizmu tym bardziej, że nie dochodzi do spadku produkcji estrogenów. Zaburzenie proporcji pomiędzy poziomami tych hormonów prowadzi do pobudzenia w głównej mierze rozrostu tkanek prostaty: gruczołowej, łącznej i mięśniowej wewnętrznej części gruczołu. Powiększenie się tej części gruczołu jest punktem odniesienia dla później pojawiających się zaburzeń. Można powiedzieć, że te procesy dotyczą każdego mężczyzny, ale nie u wszystkich są jednakowo nasilone. Samo powiększenie się gruczołu nie może być podstawą do rozpoznania łagodnego rozrostu prostaty. Do całości obrazu zaliczyć musimy objawy przerostu prostaty ze strony dolnych dróg moczowych takie jak: częste oddawanie moczu i oddawanie moczu w nocy oraz objawy przeszkody w oddawaniu moczu związane z gruczołem krokowym - zwolniony strumień moczu, kłopoty z rozpoczęciem mikcji (oddawania moczu), uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza. Dopiero wystąpienie tych elementów w różnym nasileniu upoważnia do rozpoznania łagodnego rozrostu prostaty.

Objawy przerostu prostaty – lepsze rozpoznanie 

Na zwiększenie się częstości rozpoznawania tej choroby istotne wpłynął rozwój techniczny. Rozpowszechnienie podstawowego badania diagnostycznego - USG oraz z badań laboratoryjnych ocena poziomu antygenu sterczowego (PSA) umożliwiły działania mające na celu wykrycie w populacji osób zagrożonych lub cierpiących na łagodny przerost gruczołu krokowego. Pomimo tego wielu mężczyzn nie dostrzega lub stara się nie dostrzegać zbliżających się kłopotów. W ich naturze przyznanie się do problemów urologicznych może świadczyć o niepełnej wartości organizmu. W badaniu i postawieniu rozpoznania możemy mówić o trzech podstawowych elementach.

•    Pierwszym z nich jest rozmowa z lekarzem o dokuczających objawach połączona często z wypełnieniem specjalnej ankiety dotyczącej objawów towarzyszących chorobom prostaty.
•    Drugim składnikiem jest bezpośrednie badanie prostaty przez lekarza. Badanie to wykonuje się ręcznie sprawdzając przez odbyt wielkość, kształt, symetrię i konsystencję gruczołu.
•    Ostatnim elementem są badania dodatkowe jak USG i poziom antygenu sterczowego (PSA) we krwi. Antygen sterczowy jest produkowany przez prawidłowe komórki gruczołu. W przypadku przerostu, poziom PSA we krwi ulega podwyższeniu. Ze względu na wysoką częstość występowania chorób gruczołu sterczowego, badanie PSA we krwi powinno być elementem standardowego badania urologicznego u wszystkich mężczyzn powyżej 50 roku życia zgłaszających się do urologa w ramach planowanej kontroli lub z dolegliwościami. Badanie USG wykonuje się, aby ocenić rozmiar i budowę prostaty, ale również aby ocenić ilość moczu, który zalega po mikcji.

Nie lekceważ objawów przerostu prostaty! 

Nie reagowanie na występujące objawy przerostu prostaty może prowadzić do poważnych powikłań. Skutkiem przerostu gruczołu krokowego może być kamica pęcherza moczowego spowodowana zaleganiem moczu po mikcji w pęcherzu i tworzeniem się pojedynczych drobnych kamieni. W przypadku, gdy odpływ moczu z pęcherza będzie bardzo upośledzony, kamienie będą się powiększać lub łączyć w większe skupiska. Zaleganie moczu występujące często z kamicą pęcherza moczowego powoduje nawracające zakażenia dróg moczowych, co w skrajnym wypadku może nawet doprowadzić do niewydolności nerek.

Niestety często zdarza się mylenie łagodnego przerostu prostaty z rakiem prostaty. Jest to najpoważniejszy problem diagnostyczny, zarówno dla mężczyzny jak i lekarza. Objawy chorobowe w postaci zaburzeń oddawania moczu o różnym nasileniu występują w obu chorobach. Tylko odpowiednie badanie przez urologa może zdecydować jaka to choroba. Zbyt często w Polsce dochodzi do sytuacji, w której pacjenci zgłaszają się do lekarza albo z bardzo nasilonymi objawami przerostu prostaty, albo powikłaniami. Skrajnie dramatyczne są przypadki zgłaszania się osób z zaawansowaną chorobą nowotworową, gdzie dominującą skargą zgłaszaną do lekarza są bóle związane z przerzutami nowotworu do kości.

Jak leczyć przerost prostaty? 

Leczenie łagodnego przerostu gruczołu krokowego ma na celu poprawę jakości życia poprzez zmniejszenie lub likwidację w/w objawów. Można to osiągnąć przyjmując leki, które powodują lepszy odpływ moczu z pęcherza i zmniejszenie ilości moczu zostającego w pęcherzu po mikcji. Leki te mają zastosowanie w początkowym okresie choroby przy małym i średnim nasileniu objawów. W późniejszym okresie w przypadku braku poprawy pomimo leków konieczne jest usunięcie rozrośniętej części gruczołu chirurgicznie.

Obecnie najpopularniejszą, a przy tym najmniej obciążającą dla pacjenta metodą usunięcia jest wycięcie rozrośniętego gruczołu krokowego przez cewkę moczową. W obecnych czasach istotny jest aspekt wpływu rozrostu prostaty i leczenia na sprawność seksualną mężczyzny. Nasilone objawy ze strony układu moczowego pogarszają sprawność seksualną, a do niedawna uważało się, że leczenie operacyjne zaburza tą sferę na stałe. Ostatnie lata przyniosły taką poprawę technik operacyjnych, że w badaniach oceniających sferę seksualną obserwuje się poprawę na tej płaszczyźnie. Należy pamiętać, że łagodny przerost gruczołu krokowego jest chorobą częstą, postępującą, pogarszającą jakość życia i może prowadzić do ciężkich powikłań zdrowotnych.

Wczesna diagnoza przerostu gruczołu krokowego może uchronić przed poważniejszymi powikłaniami

Wczesne podjęcie diagnostyki i leczenia na pewno złagodzi dokuczliwe objawy, ale przede wszystkim uchroni przed ciężkimi chorobami. To od samych mężczyzn zależy ich zdrowie, więc niech spojrzą na siebie krytycznie. Jeśli dostrzegą któryś z objawów przerostu gruczołu krokowego, niech mają świadomość, że można go leczyć skutecznie i uchronić się przed powikłaniami. Po 50 roku życia trzeba poznać lekarza urologa i trzymać gruczoł krokowy w ryzach. Panowie, nie bójcie się przyznać do choroby - jesteście tylko ludźmi.