Tarczyca bajkalska — na stawy, odporność i zdrową skórę

Głównym wskazaniem do stosowania tarczycy bajkalskiej są ostre i przewlekłe stany zapalne. Połączenie silnego działania antybakteryjnego i przeciwwirusowego jest wykorzystywane w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej i dziąseł. Tarczyca bajkalska wchodzi w skład preparatów łagodzących mikrourazy śluzówki i wspomagających procesy regeneracji skóry. Roślina jest stosowana w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, w leczeniu zakażeń Candida albicans, w łagodzeniu objawów choroby zwyrodnieniowej stawów oraz pomocniczo przy alergii i chorobach wątroby (zapalenie wątroby, zwłóknienie, rak wątroby). Niektóre badania wskazują na możliwość skrócenia objawów zapalenia oskrzelików poprzez dołączenie do antybiotykoterapii preparatu zawierającego tarczycę bajkalską. Surowiec znajduje zastosowanie jako środek uspokajający w stanach lękowych i nerwicach. Może być stosowany w profilaktyce chorób nowotworowych i neurologicznych (Alzheimer, choroba Parkinsona). Jest również składnikiem preparatów kosmetycznych o działaniu odmładzającym. Właściwości lecznicze tarczycy bajkalskiej są wykorzystywane w Chinach od ponad 2000 lat. Zastosowanie korzenia miejscowo w postaci maści opisano po raz pierwszy około 1065 r. p.n.e. Pierwotne zastosowanie tarczycy bajkalskiej obejmowało pogryzienia przez dzikie zwierzęta i przeciwdziałanie wściekliźnie.

Tarczyca bajkalska (łac. Scutellaria baicalensis) to wieloletnia roślina z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), która pochodzi z terenów wschodniej Rosji, Mongolii i Chin. W języku łacińskim słowo scutella oznacza tarczę i symbolizuje ochronę. Drugi człon nazwy roślina zawdzięcza swemu pochodzeniu z terenów nadbajkalskich. Porasta przede wszystkim suche, chłodne, górskie tereny i stanowiska wzdłuż rzek. W Polsce jest spotykana jedynie w ogrodach botanicznych i na plantacjach. Posiada mięsiste i wydłużone kłącze o średnicy 2 cm z korzeniem palowym, od którego odchodzą korzenie boczne. Roślina osiąga wysokość 25-60 cm. Proste pędy pokryte są lancetowatymi liśćmi, które osadzone są na krótkich ogonkach. Tarczyca bajkalska wykształca kwiaty o barwie fioletowej, które kształtem przypominają lwią paszczę.

Główną grupę substancji czynnych tarczycy bajkalskiej stanowią polifenole. Grupa ta obejmuje ponad 40 zidentyfikowanych związków, a wśród nich czołowe miejsce zajmuje bajkalina, bajkaleina, wogonozyd i wogonin. Ich zawartość w zależności od pochodzenia surowca waha się od 15% do 25%. Związki te mają zdolność redukcji wolnych rodników m.in. na drodze uwalniania protonu z grupy fenolowej. Ponadto hamują angiogenezę tkanki nowotworowej. Bajkalina to naturalny środek zapobiegający zakażeniom HIV. Może skutecznie hamować aktywność odwrotnej transkryptazy ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV). Bajkalina ulega w ludzkim organizmie przemianie do bajkaleiny, która jest dodatkowo inhibitorem integrazy HIV-1, enzymu niezbędnego w cyklu życiowym wirusa.

Składniki olejków eterycznych wykazują działanie przeciwbakteryjne wobec bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. Terpenoidy posiadają aktywność przeciwnowotworową (m.in. w stosunku do nowotworów mózgu, głowy, szyi, płuc, prostaty), przeciwgrzybiczą i odstraszającą owady. Polisacharydom przypisuje się m.in. działanie przeciwutleniające, przeciwwirusowe i immunologiczne. Inne składniki aktywne to β-sitosterol i karotenoidy (luteina, beta-karoten).

Tarczyca bajkalska zmniejsza ekspresję czynników prozapalnych, cytokin, chemokin, NO i hamuje aktywność cyklooksygenazy COX-2. Działanie antyoksydacyjne surowca wywiera korzystny efekt na układ krwionośny i nerwowy. Skutkiem działania tarczycy jest obniżenie ciśnienia krwi, hamowanie postępu zwapniania tętnic, miażdżycy, agregacji płytek krwi i rozwoju stanów zapalnych w ścianach naczyń krwionośnych i w tkance nerwowej. Wykazuje działanie żółciotwórcze, żółciopędne i osłaniające wobec komórek wątroby. Roślina stymuluje systemy obronne organizmu, zwiększając odporność na stres, zmęczenie i choroby immunizacyjne. Działa uszczelniająco na ściany naczyń włosowatych, przez co zmniejsza obrzęki, żylaki i wybroczyny. Zapobiega przedwczesnemu starzeniu się komórek ludzkich poprzez aktywację enzymu telomerazy i wydłużanie telomerów. Im dłuższe telomery, tym powolniejsze starzenie komórek. Istnieją doniesienia, że tarczyca bajkalska może przyczynić się do poprawy ochrony przeciwsłonecznej kremów ze względu na zdolność flawonoidów do znacznej absorpcji promieniowania UV.

Tarczyca bajkalska występuje w preparatach do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego. Doustne suplementy diety zawierające ekstrakty z tarczycy bajkalskiej należy stosować zgodnie z zaleceniem producenta.
W warunkach domowych można przygotować napar poprzez zalanie 1 łyżeczki korzenia szklanką wrzątku i zaparzanie przez 10 minut pod przykryciem. Gotowy napar zaleca się spożywać 2 razy dziennie.
Na rynku dostępny jest gotowy żel do stosowania w jamie ustnej, który należy nakładać od 2 do 4 razy dziennie w ilości około 2 cm na zmienione chorobowo miejsce.
Inną postacią do stosowania w jamie ustnej jest płyn do płukania, który zaleca się używać 2 razy dziennie bezpośrednio po umyciu zębów.
W celu przyspieszenia regeneracji okolic intymnych wskazane jest stosowanie 2 razy dziennie niewielkiej ilości specjalnie do tego przeznaczonego żelu.

Tarczyca bajkalska nasila działanie leków przeciwzakrzepowych i przeciwpłytkowych, zwiększając ryzyko krwawień. Może również prowadzić do nasilenia efektów leków hipotensyjnych, przeciwcukrzycowych i benzodiazepin.

Stosowanie tarczycy bajkalskiej doustnie w rzadkich przypadkach może powodować dyskomfort żołądkowo-jelitowy i sedację.