Dong Quai — kobiecy żeń-szeń

Dzięgiel chiński jest coraz bardziej popularny w Polsce dzięki swoim właściwościom rozkurczającym i przeciwbólowym. Wyciągi z dzięgla znalazły zastosowanie w łagodzeniu napięcia przedmiesiączkowego, a także w zwalczaniu bolesnych skurczów podczas miesiączki. Korzeń rośliny może być również skuteczny w zmniejszaniu dolegliwości towarzyszących procesowi menopauzy.

Sama roślina ze względu na swoją rosnącą popularność i kierunek działania została szybko nazwana kobiecym żeń-szeniem. Właściwości rozkurczające oraz niewielkie działanie przeciwbólowe wyciągów z dzięgla pozwalają na ich pomocnicze wykorzystanie w łagodzeniu objawów endometriozy. Pewne znaczenie w zmniejszaniu dolegliwości u pacjentek ma również poprawa krążenia krwi w obrębie miednicy podczas stosowania preparatów zawierających korzeń dzięgla.

W tradycyjnej medycynie chińskiej różne części korzenia dzięgla wykorzystywano w terapii nadciśnienia tętniczego oraz stosowano je jako naturalne środki przeciwzakrzepowe usprawniające przepływ krwi. Należy zaznaczyć, że to zastosowanie jest związane z obecnością wyciągów z korzenia dzięgla w tradycyjnej medycynie ludowej Chin i nie jest potwierdzone badaniami naukowymi. Wyciąg z dzięgla chińskiego ordynowano również pacjentom cierpiącym na nerwobóle oraz stany zapalne stawów i mięśni.

Współcześnie wyciągi z korzenia dzięgla są badane pod kątem ich możliwych właściwości przeciwnowotworowych oraz odchudzających.

Dzięgiel chiński (łac. Angelica sinensis, ang. Dong quai) jest niewielką byliną występującą głównie w Chinach, Japonii oraz Korei. Dzięgiel należy do rodziny selerowatych (łac. Apiaceae) i rośnie najlepiej na górzystych i raczej chłodnych terenach. Dong quai można również spotkać w niektórych chłodniejszych rejonach Europy oraz Azji Środkowej.

Dzięgiel chiński osiąga zwykle około 1,5 metra wysokości, na pustej wewnątrz łodydze znajdują się pierzastodzielne liście. Białe, drobne kwiaty są zebrane w baldachy charakterystyczne dla rodziny selerowatych. Brązowy korzeń rośliny jest silnie rozgałęziony.

Surowcem zielarskim jest korzeń dzięgla chińskiego – angelicae sinensis radix. Korzeń rośliny ma charakterystyczny, ale przyjemny zapach.

W składzie wyciągów z korzenia dzięgla chińskiego główną grupą substancji czynnych są fitoestrogeny, a jako najważniejszy spośród nich można wskazać ligustylid odpowiedzialny za działanie rozkurczające. Ponadto korzeń dzięgla jest też źródłem polisacharydów, witamin z grupy B, szczególnie witaminy B₁₂, oraz kwasu foliowego. W surowcu potwierdzono także obecność kumaryn. W preparatach zawierających korzeń dzięgla występują również przeciwutleniacze takie jak kwas ferulowy.

Suplementy zawierające wyciągi z dzięgla chińskiego mogą działać rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych, co jest związane z obecnością ligustylidu w ich składzie. Za możliwe działanie przeciwzapalne odpowiada kwas ferulowy, z kolei witamina B₁₂ oraz kwas foliowy mogą przyczyniać się do złagodzenia objawów anemii.

Obecnie prowadzone są badania nad właściwościami przeciwnowotworowymi wyciągów alkoholowych z korzenia dzięgla chińskiego. Należy jednak pamiętać, by podczas terapii przeciwnowotworowej nie stosować żadnych substancji lub ziół bez porozumienia z lekarzem.

Dzięgiel chiński w Polsce jest dostępny w postaci sproszkowanej przeznaczonej do zaparzania, a także w formie kapsułek do stosowania doustnego.

W celu przygotowania naparu jedną lub dwie płaskie łyżeczki rozdrobnionego surowca należy zalać gorącą wodą i zaparzać pod przykryciem nawet do 30 minut. Napar można przyjmować dwa lub trzy razy dziennie.

Większość suplementów na polskim rynku zawierających wyciągi z dzięgla należy stosować jeden lub dwa razy dziennie po jednej kapsułce.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas jednoczesnego stosowania ekstraktów z dzięgla chińskiego oraz leków przeciwzakrzepowych. Istnieje ryzyko pojawienia się zaburzeń procesu krzepnięcia i wystąpienia krwotoku podczas jednoczesnej suplementacji.

Przyjmowanie leków antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej równolegle z preparatami z korzenia dzięgla może spowodować zaburzenia w gospodarce hormonalnej ze względu na zawartość fitoestrogenów w tej roślinie. Z tego powodu niezalecane jest również samodzielne stosowanie dzięgla podczas leczenia chorób nowotworowych.

Dzięgiel może wpływać na przyjmowane leki podobnie jak sok z grejpfruta. Jeśli zatem w ulotce leku jest ostrzeżenie, by nie łączyć go z sokiem z tego owocu, nie należy również stosować dzięgla.

Stosowanie ekstraktów z korzenia dzięgla chińskiego nie jest zalecane w przypadku kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią. Ze względu na zawartość fitoestrogenów preparatów z tej rośliny nie powinny przyjmować również dzieci. W przypadku ciężarnych regularne stosowanie może spowodować nawet poronienie.

Osoby przyjmujące wyciągi z dzięgla powinny zachować ostrożność ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznej i zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego oraz fototoksycznych reakcji skórnych w połączeniu z promieniowaniem UV.