Wilżyna ciernista — wsparcie dróg moczowych

Wilżyna ciernista (Ononis spinosa) jest wieloletnią rośliną zielną lub niewielkim półkrzewem z rodziny bobowatych. Dorasta do wysokości 60 cm. Występuje pospolicie na terenie Europy oraz Azji. W Polsce wilżyna występuje na obszarach nizinnych, w szczególności w zachodniej części kraju. Wilżynę ciernistą można spotkać na łąkach, miedzach, przydrożnych zboczach oraz brzegach rzek. Od 1983 roku roślina objęta jest w Polsce ochroną gatunkową. Preferuje słoneczne stanowiska oraz suche, zasadowe gleby.

Wilżyna ciernista charakteryzuje się zdrewniałą, rozgałęzioną, porośniętą cierniami łodygą. Wytwarza drobne, trójdzielne, zielone listki oraz ciemnoróżowe, motylkowe kwiaty. Czas kwitnienia wilżyny rozpoczyna się w czerwcu i trwa aż do września. Roślina cechuje się nieprzyjemnym zapachem. Surowcem farmaceutycznym są korzenie i kłącza. Ich zbiór odbywa się na początku wiosny lub jesienią. Korzenie i kłącza należy wykopać, umyć oraz wysuszyć w suszarni w temperaturze 45℃. Wysuszony surowiec powinien mieć ciemnobrunatny kolor, a na przekroju jasnoszary.

Wilżyna ciernista wykorzystywana jest w leczeniu schorzeń układu moczowego –w stanach zapalnych nerek, dróg moczowych, w złogach w drogach moczowych. Lecznicze właściwości wilżyny wykorzystywane są również przy żylakach odbytu w celu łagodzenia świądu i dolegliwości bólowych oraz przy drobnych krwawieniach w przewodzie pokarmowym. Preparaty z wilżyną stosuje się także w artretyzmie i reumatyzmie, w problemach z trawieniem oraz w kuracjach oczyszczających. W zastosowaniu zewnętrznym wilżynę stosuje się przy stanach zapalnych skóry i w łuszczycy.

W czasach starożytnych Grecy i Rzymianie stosowali wilżynę do leczenia kamieni nerkowych oraz bólu zębów. Medycyna ludowa, nazywająca wilżynę ciernistą wilczym lub lisim ogonem, wykorzystywała ją jako środek moczopędny i wykrztuśny. Obecnie ze względu na wysoką zawartość blokera acetylocholiny, którym jest onoceryna, wilżyna badana jest pod kątem wykorzystania jej w leczeniu choroby Alzheimera.

Wilżyna ciernista cechuje się wysoką zawartością substancji aktywnych odpowiadających za jej lecznicze działanie. Należą do nich: garbniki, związki żywiczne, sole mineralne, olejki eteryczne, flawonoidy, triterpeny, kwasy organiczne, fenolokwasy, mentol.

Surowiec farmaceutyczny pozyskiwany z korzeni wilżyny ciernistej charakteryzuje się działaniem moczopędnym i przeciwzapalnym. Zwiększona diureza sprzyja oczyszczaniu oraz umożliwia usuwanie substancji toksycznych z organizmu. Ponadto wilżyna ogranicza krwawienia z drobnych naczyń włosowatych i zmniejsza obrzęki. Działa żółciopędnie i wspomaga procesy trawienne. Łagodzi świąd oraz stany zapalne w żylakach odbytu, działa przeciwgrzybiczo, a także hipotensyjnie.

Wilżyna stosowana jako środek moczopędny oraz oczyszczający w terapii dny moczanowej czy w leczeniu kamieni nerkowych powinna być przyjmowana w postaci naparu: 1 łyżeczkę surowca (2-3 g) należy zalać 200 ml wrzącej wody i pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 15 minut. Następnie napar przecedzić i spożywać 2-3 razy dziennie pomiędzy posiłkami.

W zastosowaniu zewnętrznym, przy hemoroidach, stanach zapalnych skóry i otarciach wilżyna może być stosowana w postaci okładów oraz nasiadówek. Napar z wilżyny może być również stosowany w celu hamowania niewielkich krwawień w obrębie jamy ustnej. W leczeniu artretyzmu oraz reumatyzmu polecana jest kompozycja ziołowa łącząca wilżynę ciernistą, liście brzozy, skrzyp, pokrzywę oraz jałowiec.

Podczas stosowania wilżyny ciernistej należy zadbać o odpowiednią podaż płynów, aby zapobiec odwodnieniu. Surowiec nie powinien być stosowany przez dzieci poniżej 12 roku życia oraz kobiety w ciąży bez konsultacji z lekarzem.

Nie odnotowano przypadków interakcji wilżyny ciernistej z innymi ziołami oraz lekami.

Nie odnotowano występowania skutków ubocznych podczas przyjmowania wilżyny ciernistej. Brak informacji na temat przedawkowania rośliny.