Rdest wężownik — na bóle mięśni i stawów

Rdest wężownik (Polygonum bistorta) należy do roślin wieloletnich (bylin) z rodziny rdestowatych. Naturalnie występuje na terenie Azji oraz Europy. W Polsce jest rośliną pospolitą, która rośnie głównie na zachodzie oraz w południowo-wschodniej części kraju. Preferuje stanowiska o umiarkowanym naświetleniu oraz żyznych i wilgotnych glebach. Zasiedla torfiaste łąki, polany, brzegi zbiorników wodnych oraz strefy bagienne. W ogrodach rdest wykorzystywany jest jako trwała bylina rabatowa oraz okrywowa.

Rdest wężownik charakteryzuje się pojedynczą, sztywną, miejscami siną łodygą, która osiąga wysokość do 1 m. Czubek łodygi zakończony jest kwiatostanem w kształcie kłosa. Gęsto rosnące, drobne różowe kwiaty kwitną od lipca do sierpnia. Liście rdestu są długoogonkowe, większe u podstawy, a mniejsze na szczycie rośliny i osiągają długość do 15 cm. Czerwonobrunatne kłącze przybiera charakterystyczny pozwijany kształt przypominający węża – stąd pochodzi nazwa rośliny. Kłącze rdestu wężownika wykorzystywane jest jako surowiec w przemyśle farmaceutycznym oraz kosmetycznym. Zbiór odbywa się jesienią ze starszych roślin. Wykopane kłącza – po umyciu, osuszeniu oraz usunięciu drobnych korzeni – poddaje się suszeniu w temperaturze 50°C. Po wysuszeniu kłącza powinny być twarde, ciemnobrunatne na zewnątrz i różowe na przełomie.

Preparaty zawierające rdest wężownik wykorzystywane są w przypadku dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego, biegunkę, wrzody trawienne. Roślina stosowana jest także w zakażeniach dróg moczowych oraz upławach z narządów rodnych. W zastosowaniu zewnętrznym rdest wspomaga gojenie ran, oparzeń oraz owrzodzeń. Jako składnik maści działa regenerująco na mięśnie oraz stawy. Stosowany jest również w stanach zapalnych jamy ustnej. Rdest działa wspomagająco podczas antybiotykoterapii oraz obniżonej odporności.

Lecznicze właściwości rdestu zostały poznane w XVI wieku. Medycyna ludowa wykorzystywała go podczas biegunek oraz nieżytu żołądka, a także do przemywania ran i oparzeń. Rdest stosowany był również do produkcji atramentu oraz farbowania tkanin na żółty kolor.

Rdest wężownik uznawany jest za roślinę o jednym z najwyższych stężeń garbników w przyrodzie. Ponadto za lecznicze właściwości rdestu odpowiadają: flawonoidy, kwasy organiczne, węglowodany, sole mineralne, związki polifenolowe, leukoantocyjanidy. Bogaty skład substancji aktywnych nadaje roślinie działanie: ściągające, antybakteryjne, odkażające, przeciwkrwotoczne, przeciwbiegunkowe oraz tonizujące. Roślina przyspiesza również procesy regeneracyjne ran, owrzodzeń oraz oparzeń.

W zastosowaniu wewnętrznym w przypadku dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz moczowego rdest może być stosowany w postaci naparu. 1 łyżeczkę suszonego kłącza należy zalać szklanką wody, a następnie gotować na wolnym ogniu przez 5-10 minut. Tak przygotowany napar odstawić do przestudzenia i przyjmować do 3 razy dziennie. Rdest doustnie może być także stosowany w postaci nalewki, którą należy przyjmować w ilości 2-4 ml do 3 razy dziennie. W zastosowaniu zewnętrznym napar z rdestu może być wykorzystywany do płukania jamy ustnej oraz gardła, jako dodatek do nasiadówek w schorzeniach dróg moczowych oraz rodnych, a także w postaci okładów w przypadku trudno gojących się ran, owrzodzeń i oparzeń. Rdest jako składnik maści stosowany jest w dolegliwościach bólowych mięśni oraz stawów. Maść należy wmasować w pożądany obszar skóry i pozostawić do wchłonięcia.

Rdest wężownik uznawany jest za roślinę o bardzo wysokiej zawartości garbników w składzie. Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatów zawierających rdest, gdyż długotrwałe przyjmowanie garbników jest szkodliwe dla zdrowia – może powodować zatrucia oraz upośledzać wchłanianie substancji z przewodu pokarmowego.