Oksybutynina, Oxybutyninum - Zastosowanie, działanie, opis

Leki zawierające oksybutyninę stosuje się u osób mających problem z nietrzymaniem moczu, trudnościami z oddawaniem moczu, także u dzieci i młodzieży  w przypadku nocnego mimowolnego oddawania moczu.

Lek jest wydawany z przepisu lekarza - należy się kierować jego instrukcjami.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 10-15 mg  

U osób starszych dawka dobowa jest zwykle mniejsza tj. 5-7,5 mg jeżeli lek jest dobrze tolerowany dawkę można zwiększyć do 10-15mg.

Dzieci powyżej 5 lat: zwykle stosuje się  5mg na dobę. Jeżeli lek jest dobrze tolerowany dawkę można zwiększyć do 10mg  lub maksymalnie 15mg na dobę. 

Oksybutyniny nie należy stosować w następujących przypadkach: nadwrażliwość na substancję czynną lub substancje pomocnicze, jaskra, poważne zaburzenia pracy jelit (częściowa lub całkowita niedrożność jelit, atonia jelit, ciężka postać wrzodziejącego zapalenia okrężnicy), rozszerzenie okrężnicy spowodowanie obecnością toksyn, wysoka gorączka, wysoka temperatura otoczenia - ryzyko hipertermii (udar cieplny), mechaniczna blokada oddawania moczu spowodowana np. przerostem prostaty, choroby przełyku np. przepuklina rozworu przełykowego, myasthenia gravis (choroba charakteryzująca się szybkim zmęczeniem i osłabieniem mięśni szkieletowych).

Oxybutyninę należy stosować ostrożnie u osób w starszym wieku, u osób z neuropatią wegetatywną (choroba nerwów obwodowych objawiająca się bólem i zaburzeniami czucia), chorych z ciężkimi zaburzeniami czynnościowymi układu pokarmowego, zaburzeniami czynności nerek, wątroby lub krążenia mózgowego.

Oksybutynina może potęgować objawy nadczynności tarczycy, choroby wieńcowej, zastoinowej niewydolności serca, nadciśnienia, przerostu gruczołu krokowego, zaburzenia rytmu serca. Długotrwałe stosowanie może powodować próchnicę zębów - konieczne są częste kontrole stomatologiczne. Nie należy stosować u pacjentów z porfirią (choroba genetyczna spowodowana zaburzeniami metabolizmu hemoglobiny).

Nie należy stosować oksybutyniny u dzieci poniżej 5 roku życia z powodu braku wystarczających badań  dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności leku w tej grupie wiekowej.

U dzieci powyżej 5 roku życia oksybutyninę należy stosować ostrożnie, spowodowane jest to zwiększoną wrażliwością na działanie leku, dotyczy to w szczególności objawów niepożądanych ze strony ośrodkowego układu nerwowego i psychiatrycznych (pobudzenie, lęk, omamy, koszmary senne)

W przypadku wystąpienia którejkolwiek z wyżej wymienionych chorób, należy przed rozpoczęciem stosowania leku poinformować o tym lekarza.

Oksybutyniny nie należy stosować u pacjentów przyjmujących równocześnie inne leki o działaniu antycholinergicznym, leki o przedłużonym działaniu.

Nasilenie działań niepożądanych leku takich jak: suchość w ustach, zaparcia, trudności z oddawaniem moczu, przyspieszenie rytmu serca, zaburzenia widzenia, zaburzenia koncentracji i pamięci, majaczenie, omamy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Solifenacyna (Solifenacin)	leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu

Nasilenie działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego: zaparcia, nudności, suchość w jamie ustnej, biegunka, wymioty.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Akarboza (Acarbose)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy

Nasilenie działań niepożądanych: suchość w ustach, zaparcia, trudności z oddawaniem moczu, przyspieszenie rytmu serca, zaburzenia orientacji, omamy. Osłabienie działania chloroproazyny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorpromazyna (Chlorpromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny

Nasilenie działań niepożądanych takich jak: zaburzenia widzenia, suchość w ustach, zaparcia, trudności w oddawaniu moczu, objawy pobudzenia lub depresji.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dimenhydrynat (Dimenhydrinate)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym

Osłabienie działania haloperydolu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Nasilenie działań niepożądanych leku: suchość w ustach, zaparcia, trudności z oddawaniem moczu, majaczenie.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Hydroksyzyna (Hydroxyzine)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym

Nasilenie działań niepożądanych: sztywność i wzmożone napięcie mięśniowe, drżenie, trudność z wykonywaniem szybkich i precyzyjnych ruchów.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbidopa (Carbidopa)	agoniści receptorów dopaminowych
Lewodopa (Levodopa)	DOPA i pochodne

Nasilenie działań niepożądanych: podrażnienia, owrzodzenia, a nawet krwawienia błony śluzowej przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorek potasu (Potassium chloride)	związki potasu

Nasilenie działania moczopędnego i obniżającego ciśnienie tętnicze krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne

Zwiększone wchłanianie digoksyny z przewody pokarmowego

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin)	glikozydy nasercowe

Opóźnienie działania paracetamolu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Paracetamol (Paracetamol (acetaminophen))	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Nasilenie działań niepożądanych takich jak: zaburzenia widzenia, suchość w ustach, zaparcia, trudności w oddawaniu moczu, objawy pobudzenia lub depresji.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole)	neuroleptyki atypowe

W połączeniu z etanolem oksybutynina może nasilać senność.

Oksybutynina może wpływać na sprawność psychomotoryczną - powodować senność, zaburzenia koordynacji a także zaburzenia ostrości widzenia. Objawy te mogą wpływać niekorzystnie na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn. 

Brak wystarczających badań u ludzi aby ustalić bezpieczeństwo stosowania oksybutyniny w czasie ciąży, z tego powodu można ją stosować wyłącznie w przypadku bezwzględnej konieczności.

Oskybutynina może przenikać w niewielkich ilościach do mleka matki, nie zaleca się stosowania w czasie karmienia piersią.

Przyjęcie zbyt dużej dawki oksybutyniny może powodować: niepokój, pobudzenie, zaburzenia psychiczne, omamy wzrokowe, suchość w ustach, zaburzenia krążenia (zaczerwienienie, zmniejszenie ciśnienia tętniczego, niewydolność krążenia), niewydolność oddechową a w ciężkich przypadkach porażenie i śpiączkę. Jeżeli doszło do zażycia zbyt dużej dawki leku należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Oksybutynina jest lekiem rozkurczającym mięśnie gładkie. Lek zmniejsza kurczliwość mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, zmniejsza częstość skurczów pęcherza moczowego, jak również obniża ciśnienie wewnątrzpęcherzowe.

Oksybutynina szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, maksymalna siła działania następuje po ok 3 godzinach. Lek wykazuje działanie do 10 godzin od chwili podania.

Oksybutynina w 83-85 % wiąże się z białkami osocza (albuminami). Okres półtrwania w fazie eliminacji leku z osocza(t1/2) wynosi 2 godziny.

Oksybutynina jest metabolizowana głównie w wątrobie przez układ enzymów cytochromu P450, metabolizm zachodzi również w ścianie jelita grubego. Jednym z metabolitów jest N-deetyloksybutynina, która wykazuje aktywność farmakologiczną. Pozostałe produkty nie mają istotnego działania.

Lek i jego metabolity wydalane są głównie z moczem (0,02 % leku wydalane jest w postaci nie zmienionej).

W postaci niezmienionej po 24 godzinach w moczu szczurów pojawia się w postaci niezmienionej tylko 0,3%-0,4%. Co oznacza, że jest ona u tych zwierząt metabolizowana praktycznie całkowicie metabolizowana.