Nilotynib, Nilotinibum - Zastosowanie, działanie, opis

Wskazaniem do stosowania nilotynibu jest leczenie białaczki szpikowej w fazie przewlekłej lub w fazie akceleracji u osób dorosłych, u których występuje chromosom Philadelphia (ang. chronic myelogenous leukaemia, CML). Nilotynib stosuje się w przypadku nietolerancji uprzedniego leczenia lub w przypadku oporności na inne leki w tym imatynib.

O rozpoczęciu leczenie nilotynibem powinien zadecydować doświadczony w leczeniu i  rozpoznawaniu CML lekarz.

Nilotynib występuje w postaci kapsułek, które należy połknąć w całości popijając wodą. Należy zachować przynajmniej dwugodzinną przerwę w spożywaniu pokarmów przed przyjęciem leku oraz minimum godzinną po przyjęciu leku.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej oraz chorób towarzyszących (neutropenia, trombocytopenia, choroby wątroby, choroby serca) itp. 

Dawka dobowa nilotynibu wynosi 800 mg.

Jeśli pojawi się toksyczność hematologiczna, która nie jest związana z białaczką np. neutropenia, trombocytopenia, konieczne może się okazać przerwanie leczenia nilotynibem na pewnie czas lub zmniejszenie podawanej dawki. Po ustąpieniu objawów toksyczności można wrócić to terapii pierwotną dawką leku.

Podczas terapii nilotynibem należy co miesiąc badać stężenie bilirubiny oraz aktywność enzymów wątrobowych.

Ze względu na brak danych dotyczących skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania nilotynib nie jest zalecany u dzieci poniżej 18 roku życia.

Nie ma konieczności zmniejszania dawki u pacjentów w podeszłym wieku.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania nilotynibu u pacjentów z chorobami serca (zawał mięśnia sercowego, dusznica, niewydolność serca, bradykardia).

Przeciwwskazaniem do stosowania nilotynibu jest nadwrażliwość na substancję czynna.

W trakcie leczenia nilotynibem istnieje ryzyko wystąpienia neutropenii, trombocytopenii oraz niedokrwistości, w związku z czym przez pierwsze dwa miesiące leczenia należy wykonywać badania morfologii krwi co dwa tygodnie a później co miesiąc.  Należy zmniejszyć dawkę leku lub przerwać stosowanie nilotynibu gdy dojdzie do zahamowania czynności szpiku. Proces ten jest zwykle przemijający.

Nilotynib może powodować wydłużenie odstępu QT na skutek wydłużenia repolaryzacji komór serca.  Ryzyko wydłużenia odstępu QT zwiększa się, gdy nilotynib jest stosowany równocześnie z innymi preparatami wpływającymi na odstęp QT. Ryzyko wzrasta również u pacjentów ze współistniejącą hipomagnezemią oraz hipokaliemią. Przed rozpoczęciem leczenia należy wyrównać stężenie potasu oraz magnezu w organizmie. Należy zachować szczególną ostrożność podając nilotynib pacjentom z wrodzonym wydłużeniem odcinka QT, u pacjentów z chorobami serca (zastoinowa niewydolność serca, niedawno przebyty zawał serca, niestabilną dusznicą bolesną, bradykardią) a także u pacjentów stosujących leki przeciwarytmiczne. Podczas leczenia nilotynibem wskazana jest ścisła kontrola wpływu leku na wydłużenie odcinka QT. Zaleca się wykonać badanie EKG przed rozpoczęciem leczenia a także w sytuacjach gdy istnieją ku temu wskazania kliniczne.

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby oraz po przebytym zapaleniu trzustki.

Nilotynibu nie należy przyjmować w trakcie posiłku, gdyż pokarm zwiększa dostępność biologiczną leku. Lek należy przyjąć minimum 2h po ostatnim posiłku oraz minimum godzinę przed kolejnym posiłkiem.

W trakcie leczenie nilotynibem nie należy spożywać soku grejpfrutowego oraz innych pokarmów, które hamują działanie CYP3A4.

Podczas stosowania nilotynibu mogą pojawić się działania niepożądane takie jak zawroty głowy oraz zaburzenia widzenia, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz obsługi maszyn. Należy unikać prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn do czasu ustąpienia objawów niepożądanych.

Ziela dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum) może wpływać na zmniejszenie stężenie nilotynibu w osoczu.

Nilotynib nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży ze względu na ryzyko uszkodzenia płodu.

Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że nilotynib przenika do mleka matki.  Podczas stosowania nilotynibu kobiety nie powinny karmić piersią, gdyż nie można wykluczyć potencjalnego ryzyka dla dziecka.

Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ leku na reprodukcję. Zagrożenie dla człowieka nie jest znane. Kobietom w wieku rozrodczym leczonych nilotynibem, zaleca się stosowanie skutecznej metody antykoncepcji.

Nilotynib to silnie działający inhibitor kinazy tyrozynowej ABL onkoproteiny BCR-ABL, w liniach komórkowych oraz w pierwotnych komórkach białaczki u których występuje chromosom Ph+ (Philadelphia).

Nilotynib wykazuje powinowactwo do miejsca wiązania ATP w sposób silnie hamujący białko BCR-ABL niezmutowane oraz poprzez podtrzymanie aktywności w stosunku do zmutowanej formy białka BCR-ABL. Poprzez swoją aktywność biochemiczną, nilotynib  selektywnie indukuje apoptozę oraz hamuje proliferację w liniach komórkowych, a także w pierwotnych komórkach białaczki u których występuje chromosom Ph+.

Po doustnym podaniu nilotynibu, wchłanianie wynosi 30%. 3 godziny od spożycia leku osiąg ona maksymalne stężenie w surowicy krwi. Pokarm zwiększa wchłanianie nilotyniby, dlatego nie zaleca się zażywania leku w trakcie jedzenia.

Na podstawie badań in vitro ustalono, że nilotynib wiąże się z białkami osocza w około 98%.

U zdrowych osób poznane zostały dwa główne szklaki metaboliczne nilotynibu: hydroksylacja oraz utlenianie. Metabolity nie mają wpływu na aktywność farmakologiczną leku. Nilotynib metabolizowany jest przez CYP3A4 oraz w niewielkim stopniu przez CYP2C8.

Nilotynib wydalany jest głownie z kałem. W ciągu 7 dniu wydalone zostaje ponad 90% przyjętej dawki.