Nateglinid, Nateglinidum - Zastosowanie, działanie, opis

Nateglinid jest stosowany w skojarzeniu z metforminą w leczeniu cukrzycy typu 2 u pacjentów, u których terapia samą metforminą nie pozwala na uzyskanie pełnego wyrównania glikemii (poziomu cukru we krwi).

Nateglinid stosuje się doustnie, najlepiej bezpośrednio przed głównymi posiłkami, ale dopuszczalne jest również przyjmowanie leku do 30 minut przed każdym z nich.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest stężenia glikozylowanej hemoglobiny (HbA_1c). Należy zachować ostrożność stosując nateglinid u osób w podeszłym wieku.

Dawka zwykle stosowane (dobowa) u osób dorosłych mieści się w zakresie 180 - 540 mg.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na nateglinid, cukrzyca typu 1, kwasica ketonowa ze śpiączką lub bez śpiączki. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również ciążę i karmienie piersią oraz ciężkie zaburzenia czynności wątroby.

Pacjenci z cukrzycą powinni zachować ostrożność, ponieważ lek może powodować objawy gwałtownego zmniejszenia się stężenia glukozy we krwi poniżej normy (hipoglikemii), takie jak potliwość, drżenie, niepokój, trudności z koncentracją, dezorientację, osłabienie lub omdlenie.

Po rozpoznaniu wymienionych objawów wskazane jest, aby jak najszybciej spożyć napój lub pokarm zawierający cukier i skontaktować się z lekarzem.

Osoby starsze powyżej 65 roku życia, niedożywione lub obciążone chorobami mogącymi powodować niskie stężenie glukozy we krwi (np. z niedoczynnością przysadki lub nadnerczy), powinny uważnie monitorować poziom glikemii.

Należy szczególnie uważnie obserwować objawy niskiego stężenia cukru we krwi, gdy zwiększa się intensywność wysiłku fizycznego oraz po spożyciu alkoholu.

Może być konieczne dostosowanie dawki leku u pacjentów z chorobą wątroby, ciężkim zaburzeniem czynności nerek, zaburzeniem metabolizmu leków, niedawno przebytą gorączką, niedawno przebytym urazem lub zakażeniem, a także przed planowanym zabiegiem operacyjnym.

Stosowanie nateglinidu u dzieci i młodzieży nie jest zalecane, z uwagi na brak wystarczających danych na temat działania leku u osób poniżej 18 roku życia.

Niektóre leki mogą mieć wpływ na skuteczność leczenia nateglinidem. Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.

Połączenie nateglinidu z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), salicylanami (np. aspiryną), inhibitorami monoaminooksydazy (IMAO), selektywnymi β-blokererami, inhibitorami konwertazy angiotensyny (ACEI), hormonami anabolicznymi (np. metandrostenolon) lub inhibitorami metabolizmu leku (np. flukonazolem, gemfibrozylem, sulfinpirazonem), może nasilić działanie leku obniżające poziom glukozy we krwi (ryzyko hipoglikemii).

Połączenie nateglinidu z lekami moczopędnymi, kortykosteroidami (np. prednizonem lub kortyzonem), lekami pobudzającymi receptory β2, zielem dziurawca (Hypericum perforatum), somatropiną, analogami somatostatyny (np. lantreotydem i oktreotydem), rifampicyną, fenytoiną, może osłabić działanie leku obniżające poziom glukozy we krwi.

Leki te powodują zwiększenie ryzyka zarówno hiperglikemii (zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi) jak i hipoglikemii (zbyt niskiego poziomu cukru we krwi). Nateglinid powoduje zwiększenie ryzyka wystąpienia hipoglikemii, mogącej doprowadzić do śpiączki a nawet zgonu, zwłaszcza w niewydolności nerek, w podeszłym wieku i w ciężkich infekcjach.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bortezomib (Bortezomib)	inne leki przeciwnowotworowe
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin)	fluorochinolony
Lanreotyd (Lanreotide)	somatostatyny i analogi
Lewofloksacyna (Levofloxacin)	fluorochinolony
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin)	fluorochinolony
Norfloksacyna (Norfloxacin)	fluorochinolony
Oktreotyd (Octreotide)	somatostatyny i analogi
Pefloksacyna (Pefloxacin)	fluorochinolony
Prulifloksacyna (Prulifloxacin)	fluorochinolony

Maskowanie objawów hipoglikemii (m.in. drżenie i tachykardia), co utrudnia pacjentom rozpoznanie zbliżającego się epizodu hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Betaksolol (Betaxolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Sotalol (Sotalol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Maskowanie objawów hipoglikemii (m.in. drżenie i tachykardia), co utrudnia pacjentom rozpoznanie zbliżającego się epizodu hipoglikemii. Nasilenie działania karwedilolu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Karwedilol (Carvedilol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Nasilenie działania fluwastatyny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fluwastatyna (Fluvastatin)	statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA

Zmniejszenie hipoglikemizującego działanie nateglinidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acetazolamid (Acetazolamide)	inhibitory anhydrazy węglanowej
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole)	neuroleptyki atypowe
Artykaina (Articaine)	substancje znieczulające miejscowo - amidy
Atazanawir (Atazanavir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Beklometazon (Beclomethasone)	glikokortykosteroidy
Bosentan (Bosentan)	antagoniści receptora endoteliny ETA
Budezonid (Budesonide)	glikokortykosteroidy
Bupiwakaina (Bupivacaine)	substancje znieczulające miejscowo - amidy
Cerytynib (Ceritinib)	inhibitory kinazy białkowej
Chlormadinon (Chlormadinone)	progesteron i gestageny
Chlorotalidon (Chlorthalidone)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Chlorpromazyna (Chlorpromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Deksametazon (Dexamethasone)	glikokortykosteroidy
Dienogest (Dienogest)	progestageny
Dobutamina (Dobutamine)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Drospirenon (Drospirenone)	progestageny
Etonogestrel (Etonogestrel)	progestageny
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital)	inne leki przeciwpadaczkowe
Fludrokortyzon (Fludrocortisone)	mineralokortykosteroidy
Formoterol (Formoterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Hydrokortyzon (Hydrocortisone)	glikokortykosteroidy
Indakaterol (Indacaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy
Indynawir (Indinavir)	inhibitory proteazy HIV
Izoniazyd (Isoniazid)	substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Karbamazepina (Carbamazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Klopamid (Clopamide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Kwetiapina (Quetiapine)	neuroleptyki atypowe
Lewomepromazyna (Levomepromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Lewonorgestrel (Levonorgestrel)	progestageny
Lewotyroksyna (Levothyroxine (sodium))	hormony tarczycy
Lopinawir (Lopinavir)	inhibitory proteazy HIV
Lumakaftor (Lumacaftor)	inne substancje stosowane w chorobach płuc i oskrzeli
Medroksyprogesteron (Medroxyprogesterone)	progestageny
Mepiwakaina (Mepivacaine)	substancje znieczulające miejscowo - amidy
Metyloprednizolon (Methylprednisolone)	glikokortykosteroidy
Newirapina (Nevirapine)	nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Norelgestromin (Norelgestromin)	progestageny
Olanzapina (Olanzapine)	neuroleptyki atypowe
Olodaterol (Olodaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Paliperydon (Paliperidone)	neuroleptyki atypowe
Prednizolon (Prednisolone)	glikokortykosteroidy
Prochlorperazyna (Prochlorperazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Progesteron (Progesterone)	progesteron i gestageny
Pseudoefedryna (Pseudoephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin))	antybiotyki - INNE
Rytonawir (Ritonavir)	inhibitory proteazy HIV
Sakwinawir (Saquinavir)	przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy
Salbutamol (Salbutamol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Salmeterol (Salmeterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Somatostatyna (Somatostatin)	somatostatyny i analogi
Takrolimus (Tacrolimus)	inhibitory kalcyneuryny
Tiapryd (Tiapride)	neuroleptyki atypowe
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Efedryna (Ephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Wilanterol (Vilanterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

Zwiększenie hipoglikemizującego działanie nateglinidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alogliptyna (Alogliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Amiodaron (Amiodarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Benazepryl (Benazepril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Celekoksyb (Celecoxibum)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Dekslanzoprazol (Dexlansoprazole)	IPP - inhibitory pompy protonowej
Enalapril (Enalapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Flukonazol (Fluconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Fluoksetyna (Fluoxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Flurbiprofen (Flurbiprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Fozynopryl (Fosinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Imatynib (Imatinib)	inhibitory kinazy białkowej
Imidapryl (Imidapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Indometacyna (Indomethacin)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Insulina Aspart (Insulin aspart)	insuliny
Insulina Degludec (Insulin degludec)	insuliny
Insulina Detemir (Insulin detemir)	insuliny
Insulina Glargine (Insulin glargine)	insuliny
Insulina Glulizynowa (Insulin glulisine)	insuliny
Insulina Izofanowa (Insulin isophane)	insuliny
Insulina Lispro (Insulin lispro)	insuliny
Insulina Neutralna (Insulin human)	insuliny
Itrakonazol (Itraconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Iwakaftor (Ivacaftor)	inne substancje stosowane w chorobach płuc i oskrzeli
Kaptopril (Captopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Klarytromycyna (Clarithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Kwas tioktynowy (kwas alfa-liponowy) (Thioctic acid)	środki stosowane w zaburzeniach trawienia i metabolizmu - enzymy
Kwas walproinowy (Valproic acid)	inne leki przeciwpadaczkowe
Lerkanidypina (Lercanidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Metamizol (Metamizole)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nabumeton (Nabumetone)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nimesulid (Nimesulide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Nityzynon (Nitisinone)	substancje stosowane w rzadkich chorobach metabolicznych
Omeprazol (Omeprazole)	IPP - inhibitory pompy protonowej
Orlistat (Orlistat)	inhibitory lipazy
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ramipryl (Ramipril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Repaglinid (Repaglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy
Salicylamid (Salicylamide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Selegilina (Selegiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Sitagliptyna (Sitagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Trandolapryl (Trandolapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Worykonazol (Voriconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Zofenopryl (Zofenopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine)	substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania
Diklofenak (Diclofenac)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Metformina (Metformin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - biguanidy

Zwiększenie hipoglikemizującego działanie nateglinidu. Możliwy jest również wzrost stężenia eltrombopagu i nasilenie jego działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Eltrombopag (Eltrombopag)	leki zwiększające krzepliwość krwi - INNE

Nasilenie działania acenokumarolu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Zwiększenie hipoglikemizującego działanie nateglinidu. Nandrolon może poprawiać tolerancję glukozy. Należy monitorować jej poziom we krwi i odpowiednio zmniejszyć dawkę nateglinidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Nandrolon (Nandrolone)	steroidy anaboliczne

Pogorszenie tolerancji glukozy. Należy monitorować jej stężenie we krwi i odpowiednio zwiększyć dawkę nateglinidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Witamina B3 (Nikotynamid, amid kwasu nikotynowego, niacyna, witamina PP) (Nicotinamide)	witaminy z grupy B

Zwiększenie hipoglikemizującego działanie nateglinidu i maskowanie jego objawów (m.in. drżenie i tachykardia), co utrudnia pacjentom rozpoznanie zbliżającego się epizodu hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klonidyna (Clonidine)	agoniści receptora imidazolowego
Rezerpina (Reserpine)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych

Nasilenie działania warfaryny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Warfaryna (Warfarin)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Wzrost stężenia obu leków we krwi i nasilenie ich działania.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Etrawiryna (Etravirine)	nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy

Zwiększenie hipoglikemizującego działanie nateglinidu. Możliwy wzrost stężenia sulfametoksazolu we krwi i nasilenie jego działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kotrimoksazol (Sulfametoksazol+Trimetoprim) (Co-trimoxazole (sulfamethoxazole+trimethoprim))	sulfonamidy i trimetoprim

Nasilenie działania losartanu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Losartan (Losartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II

Pożywienie może opóźnić początek działania nateglinidu, dlatego lek przyjmuje się przed posiłkami.

Alkohol może zakłócić utrzymanie w równowadze poziomu cukru we krwi. Możliwość jego spożywania w trakcie leczenia nateglinidem powinna być skonsultowana z lekarzem.

Nieprawidłowa kontrola poziomu cukru we krwi może wywołać objawy hipoglikemii wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Jeżeli u pacjenta często poziom cukru spada poniżej normy lub nie potrafi on rozpoznać pierwszych objawów hipoglikemii, należy skonsultować się z lekarzem, który oceni zdolność prowadzenia pojazdów.

Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) może zmniejszać przeciwcukrzycowe działanie nateglinidu.

Stosowanie nateglinidu w ciąży jest przeciwwskazane. Nie przeprowadzano doświadczeń określających działanie leku na płód. W badaniach na zwierzętach wykazano niekorzystny wpływ na rozwój embrionalny.

Nie zaleca się stosowania nateglinidu w okresie laktacji. Istnieje potencjalne ryzyko wystąpienia zbyt niskiego poziomu glukozy we krwi noworodka karmionego piersią.

Brak danych klinicznych dotyczących płodności podczas stosowania nateglinidu. Dane związane z badaniami na szczurach nie wykazały zmniejszenia płodności.

Przyjęcie zbyt dużej dawki nateglinidu może spowodować objawy obniżonego stężenia glukozy we krwi, takie jak potliwość, drżenie, niepokój, trudności z koncentracją, dezorientację, osłabienie lub omdlenie. 

Stan ciężkiej hipoglikemii, prowadzący do utraty przytomności i drgawek, może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia.

Nateglinid jest pochodną aminokwasu (D-fenyloalaniny), stymulującą uwalnianie insuliny. Lek wykazuje podobny mechanizm działania do pochodnych sulfonylomocznika, jednak wywierany przez niego efekt terapeutyczny jest szybszy i krótszy. Aktywność nateglinidu zależna jest od obecności komórek β wysp trzustkowych i glukozy. W odróżnieniu od pochodnych sulfonylomocznika, nateglinid nie powoduje wydzielania insuliny przy braku glukozy, a jego wpływ na poziom insuliny między posiłkami i w nocy jest nieistotny. Nateglinid jest bardziej efektywny w obniżaniu glukozy po posiłku niż na czczo. Zmniejszenie poziomu glukozy na czczo, można zaobserwować dopiero po około miesiącu leczenia. Nateglinid działa wybiórczo na kanały K+ATP komórek β trzustki i nie ma wpływu na kanały K+ATP obecne w układzie sercowo-naczyniowym, ani na tkankę tarczycy.

Nateglinid jest dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego (około 73%) po podaniu doustnym przed posiłkiem. Stężenie maksymalne osiągane jest w ciągu 1 godziny po podaniu.

Nateglinid wiąże się w 98% z białkami osocza.

Główne metabolity wykazują kilkakrotnie mniejszą aktywność przeciwcukrzycową od nateglinidu. Jedynie aktywność pobocznego metabolitu izoprenowego jest zbliżona.

Okres półtrwania nateglinidu wynosi 1,5 godziny. Wydalanie nateglinidu i jego metabolitów odbywa się głównie z moczem (83%), w drugiej kolejności z kałem (10%).