Mesna, Mesnum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o meśnie

Rok wprowadzenia na rynek
początek lat 80. XX wieku
Substancje aktywne
mesna, 2-merkaptoetanosulfonianu sodu
Działanie mesny
mukolityczne (zmniejsza lepkość śluzu), odtruwające (antidotum), zmniejsza toksyczność wybranych substancji
Postacie mesny
aerozol do nosa, roztwór, roztwór do wstrzykiwań
Układy narządowe
układ moczowy, układ oddechowy
Specjalności medyczne
Medycyna rodzinna, Onkologia kliniczna, Otolaryngologia, Urologia
Rys historyczny mesny

Mesna została wprowadzona do lecznictwa przez firmę Baxter – w 1981 w Szwajcarii, w 1988 w USA.

Wzór sumaryczny mesny

C2H6O3S2

Spis treści

Wskazania do stosowania mesny

Mesnę w zależności od drogi podania stosuje się w co najmniej dwóch schorzeniach:

  • podanie miejscowe, do nosa - niedrożność nosa wywołana lepką, nadmierną wydzieliną (flegmą) w jamie nosowej;
  • podanie w iniekcji jak profilaktyka i lek osłonowy w leczeniu ifosfamidem, cyklofosfamidem. Mesna zmniejsza częstotliwość występowania krwotocznego zapalenia pęcherza moczowego wywołanego powyższymi substancjami, a także u osób z grupy ryzyka - po radioterapii nowotworów narządów miednicy, zapalenia pęcherza moczowego związanego z wcześniejszym leczeniem ifosfamidem.

Dawkowanie mesny

Mesnę stosuje się donosowo i dożylnie (w bolusie lub w krótkich infuzjach).

Dawka, częstotliwość dawkowania, forma aplikacji zależna jest od wielu czynników, m.in. od wieku, leczonego schorzenia, grupy ryzyka.

W leczeniu donosowym mesnę stosuje się do każdego otworu nosowego, do 4 razy na dobę. Podaje się ją aż do ustąpienia objawów.

Dawkowanie w przypadku dolegliwości krwotocznych pęcherza moczowego jest mocno zindywidualizowane. U pacjentów z uszkodzonym nabłonkiem dróg moczowych mesnę podaje się niekiedy w odstępach krótszych lub odpowiednio zwiększa się dawkę.

Przeciwskazania do stosowania mesny

Substancji nie powinno się stosować w przypadku występowania nadwrażliwości na nią lub inne związki z grupami tiolowymi, u dzieci poniżej drugiego roku życia oraz w okresie ciąży u laktacji (podanie dożylne).

Aerozolu do nosa z mesną nie powinno się podawać jeśli występuje astma i stan astmatyczny bez gromadzenia się nadmiernej ilości śluzu oraz przy braku niedrożności dróg oddechowych.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania mesny

Stosowanie mesny może wiązać się z wystąpieniem skurczu oskrzeli co ma szczególne znaczenie u osób ze zdiagnozowaną astmą.

Interakcje mesny z innymi substancjami czynnymi

Mesna może unieczynniać wymienione antybiotyki.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Gentamycyna (Gentamicin) aminoglikozydy
Neomycyna (Neomycin) aminoglikozydy
Streptomycyna (Streptomycin) aminoglikozydy

Interakcje mesny z pożywieniem

Jedzenie nie wpływa na dostępność w moczu mesny dla podania doustnego.

Wpływ mesny na prowadzenie pojazdów

Dotychczasowe dane pokazują, że mesna podawana miejscowo do nosa nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów czy obsługiwania maszyn.

Mesna podawana w postaci iniekcji może powodować działania niepożądane jak oszołomienie, omdlenie, senność, zaburzenia widzenia czy zawroty głowy. Są to objawy utrudniające prowadzenie samochodu. Decyzję o prowadzeniu pojazdu należy rozpatrzyć indywidualnie z uwzględnieniem występujących działań niepożądanych.

Inne rodzaje interakcji

Mesna może fałszować wyniki niektórych badań:

  • może powodować fałszywie dodatnie wyniki na obecność siarczynów i ketonów (ciał ketonowych);
  • może powodować fałszywie dodatni / fałszywie ujemny wynik testów na obecność erytrocytów w moczu.

Wpływ mesny na ciążę

Nie zaleca się stosowania mesny w okresie ciąży (donosowej) ze względu na brak danych odnośnie ryzyka stosowania i potencjalnego wpływu na płód.

Mesna gdy podawana jest razem z cytostatykiem, podlega kryteriom przewidzianym dla tego typu terapii. Do tej pory nie wykazano działań embriotoksycznych czy teratogennych.

Wpływ mesny na laktację

Nie jest wiadome czy mesna / dimesna są obecne w kobiecym mleku.

Jeśli zachodzi konieczność podania mesny w okresie laktacji, zaleca się przerwanie karmienia piersią lub zaprzestanie stosowania tej subtancji.

Inne możliwe skutki uboczne

W przypadku podania donosowego potencjalne skutki uboczne to:

  • reakcje nadwrażliwości,
  • kaszel i skurcz oskrzeli (szczególnie u osób ze stwierdzoną astmą),
  • obrzęk naczynioruchowy, rumień, wysypka rumieniowiata, pokrzywka,
  • podrażnienie błony śluzowej nosa.

W przypadku stosowania roztworu do wstrzykiwań z mesną możemy spodziewać się:

  • wysypki polekowej z eozynofilią, ogólnymi objawami DRESS,
  • anafilaksji,
  • toksycznej martwicy naskórka,
  • zespołu Stevensa-Johnsona.

Niektóre działania niepożądane są wspólne zarówno dla mesny jak i oksazafosforyny - nie da się ich jednozancznie odróżnić.

Objawy przedawkowania mesny

Dotychczasowe dane literaturowe nie podają o przypadkach przedawkowania dla podania donosowego.

Dla podania dożylnego wykazano tolerancje przy dużych dawkach, objawami występującymi były:

  • nudności;
  • wymioty;
  • ból brzucha;
  • kolka;
  • biegunka;
  • ból głowy, zmęczenie, bóle kończyn i stawów, wysypka, zaczerwienienie skóry;
  • niedociśnienie, bradykardia, tachykardia;
  • parestezja;
  • gorączka;
  • skurcz oskrzeli;
  • brak energii, wyczerpania, osłabienie;
  • depresja, drażliwość.

Mechanizm działania mesny

Mesna, czyli 2-merkaptoetanosulfonian sodu to substancja o działaniu mukolitycznym – jej działanie polega na rozdrobnieniu śluzu (glikoprotein), przez co ułatwione jest usunięcie zalegającego śluzu. Rozerwanie wiązań w obrębie glikoprotein flegmy jest efektem likwidacji wiązania disiarczkowego mucyny poprzez grupy tiolowe -SH (efekt reakcji redukcji). Dodatkowo dochodzi do rozerwania wiązań jonowych łańcuchów bocznych glkoprotein przez grupy sulfonianowe mesny (reakcje jonizacji). Dochodzi również do zmian w obrębie 2-wartościowego wiązania z zamianą jonów wapniowych (II) na jony sodu (I) pochodzące z mesny.

Pocięte fragmenty wydzieliny są dodatkowe rozpuszczane w wyniku 2óch mechanizmów:

  • mesna jest solą sodową;
  • grupy sulfonianowe mesny mają charakter hydrofilowy ("lubią wodę").

Mesna podawana układowo odpowiada za detoksykację przy podawaniu oksazofosforyn. Dwusiarczek mesny (jej metabolit) ulega redukcji do wolnego związku tiolowego w wyniku kontaktu z metabolitami oksazaosforyny o działaniu urotoksycznym. Mesna wiąże się z metabolitami 4-hydroksy, dzięki czemu powstaje nietoksyczny kompleks, kolejno wiąże się mesna również z akroleiną (metabolitem oksazafosfryny).

Wchłanianie mesny

Mesna połączona ze śluzem wykazuje działanie mukolityczne.

Mesna niepołączona ze śluzem jest wchłaniana do krążenia ogólnoustrojowego, gdzie ulega szybkiej przemianie do nieaktywnego disiarczku mesny (dimesny). Związek ten powstaje w oparciu o jony metali krążące we krwi oraz w wyniku reakcji autooksydacji – tworzone są w niej połączenia disiarczkowe.

Wchłanianie mesny zachodzi na poziomie 60% – zależy m.in. od wielkości cząstek podanych w aerozolu czy pola powierzchni styku substancji czynnej.

Dystrybucja mesny

Mesna ulega przemianie w krążeniu ogólnym do dimesny. Dimesna zostaje szybko przeniesiona do nerek – tam ulega redukcji do wolnego związku tiolowego i może wiązać się z metabolitami toksycznych cytostatyków.

Mesna wiąże się z białkami osocza na umiarkowanym poziomie (69-75%).

Istotne przy osłonowym podawaniu mesny jest jej odpowiednie stężenie w pęcherzu moczowym podczas wydalania urotoksycznych metabolitów oksazafosforyny.

Metabolizm mesny

Znacząca ilość dimesny ulega przemianie do związków tiolowych niezwiązanych (na skutek działania transferazy i reduktazy) w nabłonku kanalików nerkowych.

Wydalanie mesny

Niezredukowana część mesny jest wydalana z moczem.

Okres półtrwania w fazie eliminacji wynosi od 2 do 4 godzin.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.