Lopinawir, Lopinavirum - Zastosowanie, działanie, opis

Lopinawir stosowany jest w terapii zakażeń ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV-1) u dorosłych oraz dzieci powyżej 2 roku życia.

Lopinawir stosuje się doustnie, najlepiej w trakcie posiłku. Podawany jest w preparacie z rytonawirem w celu zwiększenia efektu przeciwwirusowego. 

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wieku, masy ciała, chorób towarzyszących, wskazań lekarskich itp.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych i dzieci powyżej 2 roku życia: 400–800 mg.

Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość na lopinawir, ciężka niewydolność wątroby oraz ciężka niewydolność nerek. Lopinaviru nie należy stosować u dzieci poniżej 2 roku życia, jeśli nie jest to niezbędne. 

W przypadku pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C oraz zaburzeniami pracy wątroby należy zachować szczególną ostrożność, gdyż lopinawir zwiększa ryzyko ciężkich letalnych reakcji niepożądanych ze strony wątroby.  

Stosowanie lopinawiru u pacjentów z hemofilią typu A oraz B może prowadzić do zwiększonego krwawienia. 

Lopinawir może prowadzić do zwiększenia ryzyka zapalenia trzustki oraz powstania hipertriglicerydemii (zwiększony poziom triglicerydów we krwi).

Należy zwrócić uwagę na objawy niepożądane takie jak: bóle w stawach, sztywność stawów oraz problemy w poruszaniu się, gdyż terapia lopinawirem może prowadzić do martwicy kości. 

Podczas stosowania lopinawiru możliwe jest zwiększenie masy ciała, wzrost poziomu glukozy oraz lipidów we krwi. Należy regularnie monitorować te parametry podczas terapii. 

Należy zachować ostrożność u pacjentów ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego (podstawowa organiczna choroba serca, zaburzenia w układzie bodźco-przewodzącym) oraz w przypadku pacjentów przyjmujących leki wydłużające odstęp PR.

Lopinawiru nie należy łączyć z substancjami, które są inhibitorami izoenzymu CYP3A oraz cytochromu P450 (między innymi: alfuzosyna, ranolazyna, amiodaron, dronedaron, kwas fusydowy, neratynib, wenetoklaks, kolchicyna, astemizol, pimozyd, lurazydon, terfenadyna,  pimozyd, kwetiapina, ergonowina, dihydroergotamina, ergotamina, metyloergonowina, elbaswir, grazoprewir, lowastatyna, symwastatyna, alkaloidy sporyszu, cyzapryd, simwastatyna, lomitapid, parytaprewir, ombitaswir, awanafil, syldenafil, wardenafil, midazolam, triazolam). 

Zalecane jest przyjmowanie lopinawiru podczas posiłku. Zwiększa to nieznacznie jego biodostępność (ilość substancji trafiającej do krwioobiegu) oraz efekt terapeutyczny. 

Nie przeprowadzono wystarczających badań klinicznych dotyczących wpływu lopinawiru na prowadzenie pojazdów. Nie należy obsługiwać maszyn oraz prowadzić pojazdów, jeśli występują objawy niepożądane takie jak nudności, czy zawroty głowy, które zaburzają bezpieczne ich wykonywanie.

Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) może obniżać stężenie lopinawiru w osoczu oraz zmniejszać efekt terapeutyczny, dlatego nie należy go stosować podczas terapii lopinawirem. 

Lopinawir może być stosowany w czasie ciąży jedynie w uzasadnionych przypadkach klinicznych. 

Brak badań klinicznych opisujących wpływ lopinawiru na laktację. Badania na organizmach zwierzęcych wykazują obecność substancji w mleku. W czasie przyjmowania lopinawiru nie należy karmić piersią. 

U pacjentek zakażonych wirusem HIV karmienie piersią jest przeciwwskazane w celu uniknięcia ryzyka przenoszenia wirusa.

Brak danych klinicznych opisujących wpływ lopinawiru na płodność. Badania na organizmach zwierzęcych nie wykazały wpływu na zdolności reprodukcyjne. 

Brak wystarczających danych klinicznych opisujących efekt przedawkowania lopinawiru u ludzi. W badaniach przeprowadzonych na organizmach zwierzęcych wykazano objawy niepożądane takie jak: ślinotok, wymioty, biegunka, nieprawidłowe stolce, ataksja, odwodnienie, drżenie mięśni, obniżona aktywność. 

Lopinawir jest substancją przeciwretrowirusową. Działając jako inhibitor hamuje aktywność proteazy HIV-1 oraz HIV-2, blokuje proteolizę polipeptydu Gag, prowadząc do produkcji niedojrzałych cząsteczek wirusa HIV, które są niezdolne do dalszego zakażania. 

Lopinawir podawany samodzielnie ma niską biodostępność (około 25%), dlatego podawany jest w preparacie z rytonawirem, w celu zwiększenia biodostępności oraz efektu terapeutycznego. Biodostępność zwiększa również przyjmowanie substancji wraz z posiłkiem. Stężenie maksymalne lopinawiru osiągane jest po ok 4-5 godzinach od podania doustnego. 

Lopinawir wiąże się z białkami osocza w 98%. 

Lopinaiwr metabolizowany jest głównie przez wątrobowy izoenzym CYP3A do 12 metabolitów, z których M1 M2 oraz M4 dominują w osoczu. Przyjmowanie lopinawiru z rytonawirem (który hamuje CYP3A) ogranicza jego rozkład oraz zwiększa stężenie aktywnej substancji przeciwwirusowej w osoczu. 

Okres półtrwania lopinawiru wynosi około 7 godzin. Wydalanie substancji oraz metabolitów odbywa się głównie z kałem (w żółci), a w drugiej kolejności z moczem.