Linaklotyd, Linaclotidum - Zastosowanie, działanie, opis

Linaklotyd to cykliczny peptyd zaliczany do grupy leków- agonistów cyklazy guanylanowej 2C. Linaklotyd jest stosowany w terapii jelita drażliwego z towarzyszącymi zaparciami (stopień umiarkowany oraz ciężki) oraz w przypadku występowania przewlekłych zaparć idiopatycznych.

Zespół jelita drażliwego to choroba o charakterze przewlekłym. Zaburzenia w procesie defekacji, zmiana ilości wypróżnień oraz konsystencji stolca  skutkuje spadkiem komfortu życia pacjentów. Przyczyny IBS (irritable bowel syndrome) nie są do końca wyjaśnione. Najprawdopodobniej, dużą rolę w patogenezie choroby odgrywa zaburzona mikroflora jelitowa oraz nieprawidłowe przekaźnictwo jelitowo-mózgowe. Istnieje kilka postaci zespołu drażliwego jelita. Wyróżniamy postać z dominującym zaparciem IBS-C, z dominującą biegunką IBS-M, postać mieszana IBS-U i niezróżnicowana (niesklasyfikowana).

Linaklotyd stosuje się doustnie w postaci kapsułek twardych. Lek należy przyjmować co najmniej pół godziny przed posiłkiem. Zwykle stosowana dawka linaklotydu wynosi 290 mikrogramów.

Zaburzenia czynności nerek i wątroby nie są wskazaniem do  modyfikowania dawkowania leku.

Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania linaklotydu u dzieci  i młodzieży. U osób w podeszłym wieku zalecana jest ostrożność i kontrola pacjentów (parametry elektrolitowe, zasadność terapii).

Linaklotydu nie mogą stosować pacjenci nadwrażliwi na tę substancję leczniczą. Lek jest przeciwwskazany dla osób z rozpoznaną lub podejrzewaną niedrożnością przewodu pokarmowego.

Działaniem niepożądanym linaklotydu jest biegunka. Należy zachować ostrożność u osób z zaburzeniami elektrolitowymi, pacjentów z cukrzycą, chorobami układu sercowo-naczyniowego, osób w podeszłym wieku oraz w przypadku biegunki utrzymującej się ponad 7 dni.  U tych osób wskazane jest kontrolowanie stężeń elektrolitów we krwi.

Należy zachować ostrożność wśród pacjentów ze stanami zapalnymi jelit, takimi jak choroba Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Brak jest badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku wśród osób z tymi schorzeniami.

U dzieci do 24 miesiąca życia występuje nadekspresja receptora GC-C. Nie należy stosować linaklotydu  u dzieci i młodzieży, ze względu na możliwość nasilonego działania leku i braku ustalonego profilu bezpieczeństwa.

Biegunki wywołane linaklotydem mogą zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych. W czasie terapii lekiem wskazane są dodatkowe metody zabezpieczenia przed ciążą.

Należy zachować ostrożność stosując jednocześnie linaklotyd oraz leki o wąskim indeksie terapeutycznym (np. lewotyroksynę). Linaklotyd może zaburzać procesy wchłaniania leków i zmniejszać ich efekt terapeutyczny.

Podczas terapii linaklotydem należy unikać spożywania potraw z dużą zawartością tłuszczów. Takie połączenie może skutkować wystąpieniem biegunek. Lek należy stosować na pusty żołądek, co najmniej pół godziny przed posiłkiem.

Linaklotyd nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych, w tym samochodów.

Olej rybi zmniejsza skuteczność terapeutyczną linaklotydu.

Nasiona babki płesznik w połączeniu z linaklotydem zwiększają ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.

Linaklotyd zmniejsza stężenie wodorowęglanów we krwi wpływając na wyniki badań diagnostycznych.

Ze względu na ograniczone dane dotyczące stosowania linaklotydu przez kobiety ciężarne nie zaleca się terapii lekiem u kobiet w ciąży.

Brak jest badań opisujących stopień przenikania linaklotydu do mleka matki karmiącej. Ze względów bezpieczeństwa nie zaleca się stosowania linaklotydu w czasie laktacji.

Brak jest badań opisujących wpływ linaklotydu na płodność u ludzi. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały toksycznego wpływu leku na procesy reprodukcyjne.

Przyjęcie zbyt dużej dawki leku może wywołać biegunkę. W przypadku przedawkowania stosuje się leczenie objawowe.

Linaklotyd przyspiesza pasaż jelitowy i zwiększa upłynnienie mas kałowych. Mechanizm działania leku polega na agonistycznym działaniu wobec cyklazy guanylanowej-C (GC-C) umiejscowionej na powierzchni nabłonka komórek światła jelit. Skutkuje to wewnątrzkomórkowym wzrostem stężenia cyklicznego monofosforanu guanozyny, co z kolei prowadzi do aktywowania kanału CFTR (cystic fibrosis transmembrane conductance). Jest to białko tworzące kanał dla jonów chlorkowych, a jego pobudzenie zwiększa napływ chlorków i wodorowęglanów do światła jelit. Linezolid zmniejsza dolegliwości bólowe u pacjentów z zaparciami poprzez hamowanie nocyreceptorów, dodatkowo zauważalne są zmiany w wyglądzie i konsystencji stolca pacjentów (bristolska skala uformowania stolca).

Linaklotyd nie wchłania się z przewodu pokarmowego. W osoczu nie wykryto mierzalnych stężeń linaklotydu oraz aktywnego metabolitu des-tyrozyny.

Brak jest badań farmakokinetycznych dotyczących dystrybucji linaklotydu. Lek w minimalnym stopniu jest wchłaniany z jelit do krwi, a jego stężenia we krwi są niemierzalne.

Metabolizm linaklotydu zachodzi w świetle jelit. Polega na reakcjach proteolizy peptydu do mniejszych cząstek peptydowych i pojedynczych aminokwasów. Aktywnym metabolicznie związkiem powstającym w wyniku przemian linaklotydu jest des-tyrozyna.

Linaklotyd nie posiada określonego okresu półtrwania. Lek nie ulega wchłanianiu do krwi. W jelitach dochodzi do reakcji proteolizy linaklotydu, polegających na rozpadzie wiązań dwusiarczkowych w cząsteczce leku. Z kałem eliminowane jest około 3-5% podanej dawki w postaci metabolitów linaklotydu. Głównym produktem biotransformacji leku jest des-tyrozyna.