Linaklotyd, Linaclotidum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o linaklotydzie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2012
- Substancje aktywne
-
linaklotyd
- Działanie linaklotydu
-
prokinetyczne (zwiększa perystaltykę/motorykę jelit), zwiększenie ilości płynu jelitowego
- Postacie linaklotydu
-
kapsułki twarde
- Układy narządowe
-
układ pokarmowy (trawienny)
- Specjalności medyczne
-
Gastroenterologia
- Rys historyczny linaklotydu
-
W 2012 roku linaklotyd został zatwierdzony przez Agencję Żywności i Leków (FDA, Food and Drug Administration) oraz Europejską Agencję Leków (EMA, European Medicines Agency). Linkaklotyd został wprowadzony na rynek amerykański przez firmę Forest Labs LLC. Podmiotem odpowiedzialnym w Europie została firma Almirall S.A. W 2013 roku lek zaaprobowała Szawajcarska Agencja Produktów Leczniczych Swissmedic (The Swiss Agency for Therapeutic Products), a w grudniu 2016 roku PMDA Japan.
- Wzór sumaryczny linaklotydu
-
C59H79N15O21S6
Spis treści
- Wskazania do stosowania linaklotydu
- Dawkowanie linaklotydu
- Przeciwskazania do stosowania linaklotydu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania linaklotydu
- Interakcje linaklotydu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje linaklotydu z pożywieniem
- Wpływ linaklotydu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ linaklotydu na ciążę
- Wpływ linaklotydu na laktację
- Wpływ linaklotydu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania linaklotydu
- Mechanizm działania linaklotydu
- Wchłanianie linaklotydu
- Dystrybucja linaklotydu
- Metabolizm linaklotydu
- Wydalanie linaklotydu
Wskazania do stosowania linaklotydu
Linaklotyd to cykliczny peptyd zaliczany do grupy leków- agonistów cyklazy guanylanowej 2C. Linaklotyd jest stosowany w terapii jelita drażliwego z towarzyszącymi zaparciami (stopień umiarkowany oraz ciężki) oraz w przypadku występowania przewlekłych zaparć idiopatycznych.
Zespół jelita drażliwego to choroba o charakterze przewlekłym. Zaburzenia w procesie defekacji, zmiana ilości wypróżnień oraz konsystencji stolca skutkuje spadkiem komfortu życia pacjentów. Przyczyny IBS (irritable bowel syndrome) nie są do końca wyjaśnione. Najprawdopodobniej, dużą rolę w patogenezie choroby odgrywa zaburzona mikroflora jelitowa oraz nieprawidłowe przekaźnictwo jelitowo-mózgowe. Istnieje kilka postaci zespołu drażliwego jelita. Wyróżniamy postać z dominującym zaparciem IBS-C, z dominującą biegunką IBS-M, postać mieszana IBS-U i niezróżnicowana (niesklasyfikowana).
Dawkowanie linaklotydu
Linaklotyd stosuje się doustnie w postaci kapsułek twardych. Lek należy przyjmować co najmniej pół godziny przed posiłkiem. Zwykle stosowana dawka linaklotydu wynosi 290 mikrogramów.
Zaburzenia czynności nerek i wątroby nie są wskazaniem do modyfikowania dawkowania leku.
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania linaklotydu u dzieci i młodzieży. U osób w podeszłym wieku zalecana jest ostrożność i kontrola pacjentów (parametry elektrolitowe, zasadność terapii).
Przeciwskazania do stosowania linaklotydu
Linaklotydu nie mogą stosować pacjenci nadwrażliwi na tę substancję leczniczą. Lek jest przeciwwskazany dla osób z rozpoznaną lub podejrzewaną niedrożnością przewodu pokarmowego.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania linaklotydu
Działaniem niepożądanym linaklotydu jest biegunka. Należy zachować ostrożność u osób z zaburzeniami elektrolitowymi, pacjentów z cukrzycą, chorobami układu sercowo-naczyniowego, osób w podeszłym wieku oraz w przypadku biegunki utrzymującej się ponad 7 dni. U tych osób wskazane jest kontrolowanie stężeń elektrolitów we krwi.
Należy zachować ostrożność wśród pacjentów ze stanami zapalnymi jelit, takimi jak choroba Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Brak jest badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku wśród osób z tymi schorzeniami.
U dzieci do 24 miesiąca życia występuje nadekspresja receptora GC-C. Nie należy stosować linaklotydu u dzieci i młodzieży, ze względu na możliwość nasilonego działania leku i braku ustalonego profilu bezpieczeństwa.
Biegunki wywołane linaklotydem mogą zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych. W czasie terapii lekiem wskazane są dodatkowe metody zabezpieczenia przed ciążą.
Należy zachować ostrożność stosując jednocześnie linaklotyd oraz leki o wąskim indeksie terapeutycznym (np. lewotyroksynę). Linaklotyd może zaburzać procesy wchłaniania leków i zmniejszać ich efekt terapeutyczny.
Interakcje linaklotydu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acetazolamid (Acetazolamide) | inhibitory anhydrazy węglanowej |
Bisakodyl (Bisacodyl) | substancje przeczyszczające o działaniu kontaktowym |
Drospirenon (Drospirenone) | progestageny |
Furosemid (Furosemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Indapamid (Indapamide) | sulfonamidy |
Kwas dehydrocholowy (Dehydrocholic acid) | substancje stosowane w chorobach dróg żółciowych |
Siarczan tetradecylu sodu (Sodium tetradecyl sulfate) | substancje stosowane w leczeniu żylaków o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Spironolakton (Spironolactone) | leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu |
Tolwaptan (Tolvaptan) | waptany - antagoniści receptora wazopresyny |
Torasemid (Torasemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Cytrynian magnezu (Magnesium citrate) | związki magnezu |
Tlenek magnezu (Magnesium oxide) | związki magnezu |
Węglan magnezu (Magnesium carbonate) | związki magnezu |
Laktuloza (Lactulose) | substancje przeczyszczające o działaniu osmotycznym |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amantadyna (Amantadine) | antagoniści receptora NMDA |
Amiodaron (Amiodarone) | leki przeciwarytmiczne - klasa III |
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Amlodypina (Amlodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Atropina (Atropine) | antagoniści receptora muskarynowego |
Buprenorfina (Buprenorphine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Chlorpromazyna (Chlorpromazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Desloratadyna (Desloratadine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Diltiazem (Diltiazem) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Doksepina (Doxepin) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Escitalopram (Escitalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Fenoterol (Fenoterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Flunaryzyna (Flunarizine) | inne substancje działające na układ nerwowy |
Flupentiksol (Flupentixol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Skopolamina (Hioscyna) (Scopolamine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Karwedilol (Carvedilol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Kodeina (Codeine) | agoniści receptora opioidowego |
Lamotrygina (Lamotrigine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Loperamid (Loperamide) | leki przeciwbiegunkowe |
Mebeweryna (Mebeverine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Metadon (Methadone) | agoniści receptora opioidowego |
Naltrekson (Naltrexone) | antagoniści receptora opioidowego |
Nimesulid (Nimesulide) | NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1 |
Nitrendypina (Nitrendipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Oksybutynina (Oxybutynin) | leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu |
Olanzapina (Olanzapine) | neuroleptyki atypowe |
Paroksetyna (Paroxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Siarczan magnezu (Sól gorzka) (Magnesium sulphate) | związki magnezu |
Tolterodyna (Tolterodine) | leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu |
Tramadol | agoniści receptora opioidowego |
Werapamil (Verapamil) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Winpocetyna (Vinpocetine) | substancje psychostymulujące i nootropowe |
Interakcje linaklotydu z pożywieniem
Podczas terapii linaklotydem należy unikać spożywania potraw z dużą zawartością tłuszczów. Takie połączenie może skutkować wystąpieniem biegunek. Lek należy stosować na pusty żołądek, co najmniej pół godziny przed posiłkiem.
Wpływ linaklotydu na prowadzenie pojazdów
Linaklotyd nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych, w tym samochodów.
Inne rodzaje interakcji
Olej rybi zmniejsza skuteczność terapeutyczną linaklotydu.
Nasiona babki płesznik w połączeniu z linaklotydem zwiększają ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.
Linaklotyd zmniejsza stężenie wodorowęglanów we krwi wpływając na wyniki badań diagnostycznych.
Wpływ linaklotydu na ciążę
Ze względu na ograniczone dane dotyczące stosowania linaklotydu przez kobiety ciężarne nie zaleca się terapii lekiem u kobiet w ciąży.
Wpływ linaklotydu na laktację
Brak jest badań opisujących stopień przenikania linaklotydu do mleka matki karmiącej. Ze względów bezpieczeństwa nie zaleca się stosowania linaklotydu w czasie laktacji.
Wpływ linaklotydu na płodność
Brak jest badań opisujących wpływ linaklotydu na płodność u ludzi. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały toksycznego wpływu leku na procesy reprodukcyjne.
Skutki uboczne
- biegunka
- wzdęcia
- zawroty głowy
- ból brzucha
- zwiększenie obwodu brzucha
- wirusowe zapalenie żołądka i jelit
- hipotonia (niedociśnienie) ortostatyczna
- nudności
- odwodnienie
- wymioty
- utrata apetytu
- hipokaliemia
- Krwotok z przewodu pokarmowego
- nietrzymanie stolca
- Nagląca potrzeba oddania stolca
- wysypka
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania linaklotydu
Przyjęcie zbyt dużej dawki leku może wywołać biegunkę. W przypadku przedawkowania stosuje się leczenie objawowe.
Mechanizm działania linaklotydu
Linaklotyd przyspiesza pasaż jelitowy i zwiększa upłynnienie mas kałowych. Mechanizm działania leku polega na agonistycznym działaniu wobec cyklazy guanylanowej-C (GC-C) umiejscowionej na powierzchni nabłonka komórek światła jelit. Skutkuje to wewnątrzkomórkowym wzrostem stężenia cyklicznego monofosforanu guanozyny, co z kolei prowadzi do aktywowania kanału CFTR (cystic fibrosis transmembrane conductance). Jest to białko tworzące kanał dla jonów chlorkowych, a jego pobudzenie zwiększa napływ chlorków i wodorowęglanów do światła jelit. Linezolid zmniejsza dolegliwości bólowe u pacjentów z zaparciami poprzez hamowanie nocyreceptorów, dodatkowo zauważalne są zmiany w wyglądzie i konsystencji stolca pacjentów (bristolska skala uformowania stolca).
Wchłanianie linaklotydu
Linaklotyd nie wchłania się z przewodu pokarmowego. W osoczu nie wykryto mierzalnych stężeń linaklotydu oraz aktywnego metabolitu des-tyrozyny.
Dystrybucja linaklotydu
Brak jest badań farmakokinetycznych dotyczących dystrybucji linaklotydu. Lek w minimalnym stopniu jest wchłaniany z jelit do krwi, a jego stężenia we krwi są niemierzalne.
Metabolizm linaklotydu
Metabolizm linaklotydu zachodzi w świetle jelit. Polega na reakcjach proteolizy peptydu do mniejszych cząstek peptydowych i pojedynczych aminokwasów. Aktywnym metabolicznie związkiem powstającym w wyniku przemian linaklotydu jest des-tyrozyna.
Wydalanie linaklotydu
Linaklotyd nie posiada określonego okresu półtrwania. Lek nie ulega wchłanianiu do krwi. W jelitach dochodzi do reakcji proteolizy linaklotydu, polegających na rozpadzie wiązań dwusiarczkowych w cząsteczce leku. Z kałem eliminowane jest około 3-5% podanej dawki w postaci metabolitów linaklotydu. Głównym produktem biotransformacji leku jest des-tyrozyna.