Kloksacylina, Cloxacillinum - Zastosowanie, działanie, opis

Kloksacylina jest półsyntetycznym antybiotykiem z grupy penicylin o wąskim spektrum działania, opornym na bakteryjne penicylinazy. Znajduje zastosowanie w leczeniu zakażeń wywoływanych przez gronkowce, takich jak zakażenia skóry i tkanek miękkich, zapalenie wsierdzia, zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, zakażenia dolnych dróg oddechowych, ropne powikłania pooparzeniowe i pooperacyjne, zapalenie kości i stawów, głównie pourazowe oraz posocznica. Zastosowanie kloksacyliny powinno być poprzedzone badaniem lekowrażliwości wyizolowanego szczepu bakteryjnego.

Kloksacylina jest stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi substancjami przeciwbakteryjnymi. O wielkości dawki decyduje lekarz w oparciu o stopnień ciężkości zakażenia, lekowrażliwość szczepu wywołującego zakażenie, stan pacjenta, jego wiek i masę ciała. Maksymalna dobowa dawka to 12 g.

Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość na kloksacylinę lub inne antybiotyki β-laktamowe. U pacjentów z niewydolnością nerek występuje niebezpieczeństwo kumulowania się preparatu.

Zastosowanie kloksacyliny powinien poprzedzić szczegółowy wywiad z pacjentem dotyczący występujących w przeszłości reakcji nadwrażliwości na antybiotyki β-laktamowe. U pacjentów poddanych długotrwałej terapii należy kontrolować czynności nerek i wątroby. Przedłużone stosowanie sprzyja namnażaniu opornych bakterii i drożdżaków, stąd należy obserwować, czy u pacjenta nie występują objawy nadkażenia. U pacjentów z mukowiscydozą należy rozważyć zwiększenie dawek z uwagi na przyspieszone wydalanie preparatu. Wystąpienie biegunki podczas leczenia może świadczyć o rzekomobłoniastym zapaleniu jelit i być wskazaniem do zaprzestania kuracji.

Kloksacylina nie powinna być stosowana razem z aminoglikozydami, tetracyklinami, erytromycyną, polimyksyną B oraz preparatami krwi i hydrolizatami białkowymi. W razie konieczności łączenia produktów, należy podawać je osobno, w różnym czasie i w różne miejsca. Może zmniejszać skuteczność działania doustnych leków antykoncepcyjnych, zmniejszać wydalanie metotreksatu oraz nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych. Probenecyd zwiększa okres półtrwania kloksacyliny oraz jej stężenie w osoczu.

Przyjmowanie doustne wraz z posiłkiem znacznie ogranicza wchłanianie kloksacyliny z przewodu pokarmowego.

Brakuje danych o wpływie kloksacyliny na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych. Działania niepożądane takie jak ból lub zawroty głowy i senność mogą wpływać na koncentrację.

Osoby uczulone na cefalosporyny mogą być również uczulone na kloksaycylinę na skutek alergii krzyżowej.

Kloksacylina może wpływać wyniki oznaczeń laboratoryjnych 17-oksosteroidów i oksogennych steroidów w moczu i może być przyczyną fałszywie dodatnich wyników oznaczania glukozy w moczu metodami redukcyjnymi.

Brakuje pełnych danych o wpływie kloksacyliny na przebieg ciąży, choć wiadomo, że przenika przez łożysko. Stosowanie u kobiet ciężarnych dopuszczalne jest tylko w razie konieczności.

Potwierdzono przenikanie kloksacyliny do mleka. Należy zachować ostrożność przy stosowaniu u kobiet karmiących ze względu na ryzyko wystąpienia u dziecka uczulenia, biegunki lub zakażenia drożdżakami.

Nie ma wystarczających danych do określenia wpływu na płodność zarówno zwierząt, jak i ludzi.

Podanie miejscowe kloksacyliny może wywołać przemijające zaczerwienienie skóry, zapalenie żył.

Objawami przedawkowania są nasilone działania niepożądane. W razie ich wystąpienia stosuje się odpowiednie leczenie w celu ich minimalizacji.

Kloksacylina działa w sposób analogiczny do innych penicylin. Blokuje aktywność transpeptydazy, tworzącej wiązania pomiędzy pentapeptydami glikopeptydu bakteryjnej ściany komórkowej. Zaburzenie syntezy ściany komórkowej prowadzi do śmierci bakterii. Antybiotyk cechuje się opornością na aktywność bakteryjnych penicylinaz. Jest również odporna na środowisko kwaśne, co umożliwia jej doustne stosowanie.
Kloksacylina wykazuje działanie przeciwbakteryjne in vitro względem bakterii Gram-dodatnich (głównie Staphylococcus spp., nieco słabiej Streptococcus spp.) i niektórych Gram-ujemnych (dwoinki z rodzaju Neisseria).

Kloksacylina podana doustnie wchłania się niecałkowicie. Po przyjęciu tą drogą dawki 500 mg stężenie we krwi sięga 7-12 µg/m po 1-2 godzinach. Znacznie lepiej wchłania się po podaniu w iniekcjach domięśniowych - po podaniu analogicznej dawki stężenie we krwi na poziomie 15 µg/ml występuje już po 30 minutach.

Okres półtrwania we krwi wynosi około 30 minut. Kloksacylina w 94% wiąże się z białkami osocza, przez co słabo przenika do płynu tkankowego. Wyjątkiem są obszary objęte stanem zapalnym, gdzie osiąga stężenia terapeutyczne. Do płynu mózgowo-rdzeniowego trafia tylko jeśli dotyczy go zapalenie.

Kloksaylina jest metabolizowana w 10-20% w wątrobie.

Około 35% dawki doustnej i 40-60% dawki domięśniowej ulega wydaleniu z moczem w postaci niezmienionej. Z moczem wydalane są również metabolity kloksacyliny. Około 10% dawki doustnej jest eliminowane z żółcią. U pacjentów z niewydolnością nerek czas eliminacji z moczem ulega wydłużeniu. Z kolei u pacjentów z mukowiscydozą wydalanie jest przyspieszone, z czym wiąże się konieczność podawania wyższych dawek.