Klodronian, Clodronate - Zastosowanie, działanie, opis

Wskazaniami do stosowania klodronianu jest osteoliza oraz hiperkalcemia, które są spowodowane występowaniem choroby nowotworowej. Ponadto używany jest u pacjentów z rakiem piersi oraz szpiczakiem mnogim.

Zwykle stosowana dawka dobowa klodronianu jest zależna od jednostki chorobowej, chorób współistniejących oraz postępu choroby. Czas trwania całej terapii, a także schemat leczenia zależne jest od odpowiedzi organizmu na zastosowany lek oraz od funkcjonowania nerek. Na podstawie odpowiedzi klinicznej lekarz prowadzący dostosowywuje leczenie oraz dawkę substancji czynnej.

Klodronian występuje w postaci kapsułek twardych stosowanych doustnie oraz w koncentracie do sporządzenia roztworu do infuzji podawanego dożylnie. Klodronian w kapsułkach należy zażywać w całości. Nie należy popijać go mlekiem, przyjmować z posiłkiem oraz lekami, które zawierają wapń, żelazo, magnez oraz inne preparaty zawierające kationy dwuwartościowe. Klodronian należy przyjmować na czczo rano lub jeżeli przyjmujmy preparat w większej ilości niż raz na dobę to należy zażyć substancję czynną dwie godziny po jedzeniu lub godzinę przed posiłkiem.

Zwykle stosowana dawka dobowa to 1600 mg. Dawka dobowa dla pacjentów, którzy mają zdiagnozowaną niewydolność nerek, to 800-1600 mg na dobę, w zależności od stopnia niewydolności nerek. U pacjentów z osteolizą przebiegającą przy chorobie nowotworowej dawka dobowa wynosi 1600-3200 mg na dobę, w zależności od postępu choroby. Dawkowanie ustalane jest indywidualnie do potrzeb pacjenta. U pacjentów z hiperkalcemią przebiegającą w chorobie nowotworowej dawka dobowa wynosi 1600-3200 mg na dobę, w zależności od stężenia wapnia we krwi. Natomiast przy tej chorobie zalecane jest podawanie substancji czynnej w postaci infuzji dożylnej.

Przeciwwskazaniami do stosowania klodronianu są nadwrażliwość na zastosowaną substancję czynną oraz ciężka niewydolność nerek. Nie powinno stosować się substancji czynnej u kobiet ciężarnych, kobiet w czasie laktacji oraz u dzieci.

Pacjenci, którzy chorują na takie schorzenia jak hiperkalcemia lub niewydolność nerek powinni przyjmować należytą ilość płynów, w szczególności, gdy stosują klodronian w postaci dożylnej. Ponadto należy dostosować odpowiednią dawkę substancji czynnej do rodzaju niewydolności nerek, oprócz tego długotrwałe stosowanie preparatu w tym schorzeniu nie jest wskazane.

Należy zachować ostrożność u osób z zdiagnozowanym rakiem, ponieważ zaobserwowano u niektórych pacjentów, leczonych równocześnie dożylnymi oraz doustnymi bisfofonianiami, martwicę kości żuchwy powiązanej z wyrwanym zębem albo miejscowym zakażeniem.

Przed rozpoczęciem terapii z użyciem bisfosfonianów u pacjentów, u których występują takie czynniki ryzyka jak leczenie kortykosteroidami, niewłaściwa higiena jamy ustnej, rak oraz leczenie za pomocą chemioterapii lub radioterapii, należy rozpatrzeć szybsze wykonanie profilaktycznych zabiegów stomatologicznych. Nie należy w trakcie leczenia się, za pomocą bisfosfonianów, przeprowadzać inwazyjne zabiegi dentystyczne.

Podczas leczenia należy monitorować wskaźniki czynności wątroby, morfologię krwi oraz stężenie fosforanów występujących we krwi. Kontrola stężenia wapnia powinna być wykonywana nie mniej niż co cztery tygodnie.

Podczas leczenia z użyciem bisfosfonianów należy zgłaszać jakiekolwiek bóle wystepujące o okolicy uda, pachwiny oraz biodra. Jest to spowodowane dużym prawdopodobieństwem nietypowych złamań, które mogą pojawić się podczas leczenie tymi preparatami.

Brak badań określających bezpieczeństwo stosowania preparatów z klodronianem u dzieci.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas równoczesnego stosowania klodronianu wraz z preparatami zwierającymi w składzie cynk, magnez, wapń, węglan wapnia, wodorotlenek glinu, żelazo może powodować osłabienie wchłaniania substancji czynnej z układu pokarmowego, co doprowadza do zmniejszenia działania klodronianu.

Jednoczesne stosowanie obydwu substancji czynnych może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych, w szczególności zmniejszenie ilości wapnia we krwi, które objawia się m.in. występowaniem zmęczenia, drętwienia oraz mrowienia okolic ust, skurczy mięśni kończyn, niepokoju, a także niebezpiecznego zaburzenia rytmu serca. Obydwie substancje czynne mają identyczny mechanizm działania, stąd też możliwe jest nasilenie efektów ubocznych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alendronian sodu (Sodium alendronate, alendronic acid)	bisfosfoniany
Kwas ibandronowy (Ibandronic acid)	bisfosfoniany
Kwas pamidronowy (Pamidronic acid)	bisfosfoniany
Kwas zoledronowy (Zoledronic acid)	bisfosfoniany

Jednoczesne stosowanie obydwu substancji czynnych może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych, w szczególności zmniejszenie ilości wapnia we krwi, które objawia się m.in. występowaniem zmęczenia, drętwienia oraz mrowienia okolic ust, skurczy mięśni kończyn, niepokoju, a także niebezpiecznego zaburzenia rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Jednoczesne stosowanie obydwu substancji czynnych może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych, w szczególności zmniejszenie ilości wapnia we krwi, które objawia się m.in. występowaniem zmęczenia, drętwienia oraz mrowienia okolic ust, skurczy mięśni kończyn, niepokoju, a także niebezpiecznego zaburzenia rytmu serca. Ponadto może dochodzić do zaburzeń w funkcjonowaniu nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Streptomycyna (Streptomycin)	aminoglikozydy
Tobramycyna (Tobramycin)	aminoglikozydy

Jednoczesne stosowanie obydwu substancji czynnych może zwiększać niebezpieczeństwo groźnych zmian w kościach żuchwy i szczęki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bewacyzumab (Bevacizumab)	przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne
Sunitynib (Sunitinib)	inne leki przeciwnowotworowe

Jednoczesne stosowanie obydwu substancji czynnych może nasilić efekty uboczne, do których należą owrzodzenia żołądka i dwunastnicy, a także nieprawidłowe funkcjonowanie nerki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Celekoksyb (Celecoxibum)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksibuprofen (Dexibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Etorykoksyb (Etoricoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Indometacyna (Indomethacin)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nabumeton (Nabumetone)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nimesulid (Nimesulide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Piroksykam (Piroxicam)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Jednoczesne stosowanie obydwu substancji czynnych może powodować zmniejszenie wchłaniania substancji macierzystej z układu pokarmowego, co doprowadzi do zmniejszenia działania klodronianu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Sukralfat (Sucralfate)	selektywne leki osłaniające stosowane w chorobie wrzodowej

Podczas stosowania klodronianu należy unikać produktów, które zawierają duże ilości wapnia, żelaza oraz magnezu. Należą do nich takie produkty jak szpinak, pełne ziarna zbóż oraz ich przetwory, orzechy, wątroba, brokuł, kakao oraz natka pietruszki. Stąd też klodronian należy przyjmować na czczo bądź dwie godziny po posiłku. Nie powinno się stosować klodronianu z pokarmem lub lekami, które zawierają kationy dwuwartościowe np. preparaty z żelazem, leki zmniejszające pH soku żołądkowego.

Badania na zwierzętach wykazały, że klodronian ma zdolność przenikania przez łożysko. Nie wiadomo jednak czy substancja czynna może przenikać przez łożysko u ludzi. Stosowanie klodronianu podczas ciąży jest przeciwwskazaniem, chyba że lekarz prowadzący zadecyduje inaczej.

Brak danych klinicznych potwierdzających negatywne skutki stosowania klodronianu podczas laktacji oraz możliwości przenikania substancji czynnej do mleka matek karmiących. Jednak pomimo tego klodronian jest przeciwwskazany podczas karmienia piersią.

Od momentu przedawkowania po około 2-3 dniach może wystąpić hipokalcemia.

Klodronian należy do analogów naturalnych pirofosforanów, pod względem chemicznym oraz jako grupa farmakoterapeutyczna zaliczany jest do bisfosfonianów. Tego typu leki wpływają na mineralizację oraz strukturę kości. Mechanizm działania klodronianu opiera się na inhibicji resorpcji kości, za pomocą oddziaływania na osteoklasty.

Klodronian wchłaniany jest w około 2%. Po podaniu doustnym maksymalne stężenie osiągane jest już po około 30 minutach. Względna biodostępność po przyjęciu preparatu z klodronianem 2 godziny przed posiłkiem wyniosła 91%, natomiast użycie medykamentu 30 lub 60 minut przed jedzeniem zmniejszyło względna biodostępność do 69%. Kationy dwuwartościowe zmniejszają znacznie wchłanianie substancji czynnej.

Wiązanie się klodronianu z białkami osocza jest niewielka. Objętość dystrybucji mieści się w zakresie 20-50 litrów. Okres półtrwania dla klodronianu to mniej więcej 2 godziny.

Substancja czynna wydalana jest głównie za pomocą nerek. Eliminacja klodronianu jest dosyć powolna, jest to związane z silnym wiązaniem się substancji czynnej z kośćmi. Po kilkunastu dniach od zażycia klodronianu około 80% dawki jest wydalana z moczem, natomiast 20% dawki związanej jest w kościach co uniemożliwia szybsze wydalanie substancji czynnej.