
Encyklopedia leków
Kapecytabina, Capecitabine, Capecitabinum - zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o kapecytabinie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1998
- Substancje aktywne
-
kapecytabina
- Działanie kapecytabiny
-
przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
- Postacie kapecytabiny
-
tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ płciowy żeński, układ pokarmowy (trawienny)
- Specjalności medyczne
-
Onkologia kliniczna
- Rys historyczny kapecytabiny
-
Kapecytabina została zatwierdzona do użytku medycznego w Stanach Zjednoczonych przez Agencję Żywności i Leków (FDA) dnia 30 kwietnia 1998 roku. Podmiotem odpowiedzialnym za wprowadzenie substancji czynnej na rynek farmaceutyczny była firma Hoffmann La Roche. Z kolei Europejska Agencja Leków (EMA) wydała taką zgodę dnia 2 lutego 2001 roku. W tym wypadku podmiotem odpowiedzialnym za wprowadzenie leku była firma Roche Registration.
- Wzór sumaryczny kapecytabiny
-
C15H22FN3O6
Spis treści
- Wskazania do stosowania kapecytabiny
- Dawkowanie kapecytabiny
- Przeciwskazania do stosowania kapecytabiny
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania kapecytabiny
- Przeciwwskazania kapecytabiny do łączenia z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje kapecytabiny z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje kapecytabiny z pożywieniem
- Wpływ kapecytabiny na prowadzenie pojazdów
- Wpływ kapecytabiny na ciążę
- Wpływ kapecytabiny na laktację
- Wpływ kapecytabiny na płodność
- Skutki uboczne (podanie doustne)
- Objawy przedawkowania kapecytabiny
- Mechanizm działania kapecytabiny
- Substancje czynne o tym samym mechanizmie działania
- Wchłanianie kapecytabiny
- Dystrybucja kapecytabiny
- Metabolizm kapecytabiny
- Wydalanie kapecytabiny
Wskazania do stosowania kapecytabiny
Kapecytabina jest stosowana w leczeniu raka żołądka w stadium zaawansowanym (w skojarzeniu z pochodnymi platyny) oraz w leczeniu raka jelita grubego i okrężnicy (z przerzutami). Substancję czynną stosuje się również w terapii rozsianego albo miejscowo zaawansowanego raka piersi (na przykład po wcześniejszym leczeniu taksanami lub antracyklinami).
Dawkowanie kapecytabiny
Kapecytabinę stosuje się doustnie, 30 minut po posiłku.
Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, sposobu zastosowanej terapii (monoterapia, terapia skojarzona), powierzchni ciała pacjenta, wieku, chorób towarzyszących (umiarkowana niewydolność nerek) oraz toksyczności leku i jego działań niepożądanych (objawy sugerujące to: ból brzucha, biegunka, nudności, zespół dłoniowo–podeszwowy, zapalenie jamy ustnej).
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 2500 mg/m2 powierzchni ciała (monoterapia).
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 1250 mg/m2 powierzchni ciała do 2500 mg/m2 powierzchni ciała (terapia skojarzona).
Przeciwskazania do stosowania kapecytabiny
Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na kapecytabinę lub fluorouracyl, ciężka niewydolność wątroby i nerek, całkowity niedobór dehydrogenazy dihydropirymidynowej oraz ciężka neutropenia, trombocytopenia i leukopenia. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również wystąpienie silnych, niepożądanych reakcji na fluoropirymidyny.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania kapecytabiny
Kapecytabinę należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobami serca, arytmią i chorobą wieńcową. Substancja czynna może powodować działania niepożądane w obrębie układu sercowo–naczyniowego.
W grupie pacjentów leczonych kapecytabiną stwierdzano hiperkalcemię lub hipokalcemię. Należy zachować ostrożność wśród chorych, którzy wcześniej zgłaszali tego typu zaburzenia w wywiadzie.
Substancja czynna powinna być stosowana ostrożnie wśród chorych z zaburzeniami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
Kapecytabina może zaburzać poziom cukru i elektrolitów we krwi, dlatego zaleca się zachowanie ostrożności w czasie jej stosowania u osób z cukrzycą.
W związku z tym, że substancja czynna może powodować działania niepożądane związane z narządem wzroku, zaleca się okresowe kontrole u okulisty.
Jeśli u pacjenta wystąpią ciężkie reakcje skórne (zespół Stevensa–Johnsona i toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka), należy zaprzestać stosowania leku.
Przeciwwskazania kapecytabiny do łączenia z innymi substancjami czynnymi
Kapecytabiny nie należy jednocześnie łączyć z brywudyną. Brywudyna hamuje dehydrogenazę pirymidynową, co prowadzi do zwiększonej toksyczności fluoropirymidyn i może spowodować śmierć pacjenta. Zaleca się zachowanie odstępu minimum czterech tygodni pomiędzy poszczególnymi terapiami.
Interakcje kapecytabiny z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Warfaryna (Warfarin) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas foliowy (Witamina B9) (Folic acid) | witaminy z grupy B |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Allopurynol (Allopurinol) | substancje hamujące syntezę kwasu moczowego - inhibitory oksydazy ksantynowej |
Interakcje kapecytabiny z pożywieniem
Jednoczesne przyjmowanie kapecytabiny z pokarmem zmniejsza jej wchłanianie, dlatego zaleca się podawanie substancji czynnej 30 minut po posiłku.
Wpływ kapecytabiny na prowadzenie pojazdów
Kapecytabina może powodować objawy wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn takie jak: uczucie zmęczenia, nudności, zawroty głowy. Zaleca się zachowanie ostrożności w czasie wykonywania tychże czynności.
Wpływ kapecytabiny na ciążę
Brak danych klinicznych opisujących wpływ substancji czynnej na ciążę. Dane związane z badaniami na zwierzętach wykazały, że związek powoduje wady rozwojowe i uszkodzenia zarodka powodujące jego śmierć. Stosowanie kapecytabiny w ciąży jest przeciwwskazane.
Wpływ kapecytabiny na laktację
Nie wiadomo czy kapecytabina jest obecna w mleku kobiecym. Dane związane z badaniami na zwierzętach potwierdziły jej obecność w mleku karmiących myszy. Nie zaleca się jej stosowania w okresie laktacji.
Wpływ kapecytabiny na płodność
Brak danych klinicznych dotyczących płodności podczas stosowania kapecytabiny. Dane związane z badaniami na zwierzętach wykazały zaburzenia płodności.
Skutki uboczne (podanie doustne)
- astenia
- Bardzo często
- biegunka
- Bardzo często
- nudności
- Bardzo często
- wymioty
- Bardzo często
- zapalenie jamy ustnej
- Bardzo często
- zmęczenie
- Bardzo często
- ból brzucha
- Bardzo często
- jadłowstręt
- Bardzo często
- zespół erytrodystezji dłoniowo-podeszwowej
- Bardzo często
- bezsenność
- Często
- ból głowy
- Często
- ból w klatce piersiowej
- Często
- depresja
- Często
- duszność
- Często
- hiperbilirubinemia
- Często
- kaszel
- Często
- letarg
- Często
- łysienie
- Często
- odwodnienie
- Często
- parestezje
- Często
- rumień
- Często
- suchość skóry
- Często
- świąd
- Często
- wysypka
- Często
- wzdęcia
- Często
- zaburzenia smaku
- Często
- zapalenie spojówek
- Często
- zaparcia
- Często
- zawroty głowy
- Często
- złe samopoczucie
- Często
- neutropenia
- Często
- zmniejszenie masy ciała
- Często
- ból stawów
- Często
- gorączka
- Często
- krwawienie z nosa
- Często
- krwawienie z przewodu pokarmowego
- Często
- łuszczenie się skóry
- Często
- niedokrwistość
- Często
- nadmierne łzawienie
- Często
- Ból kończyn
- Często
- podrażnienie oka
- Często
- Ból pleców
- Często
- obrzęk obwodowy
- Często
- zaburzenia paznokci
- Często
- objawy dyspeptyczne
- Często
- zakrzepowe zapalenie żył
- Często
- suchość w jamie ustnej
- Często
- zakażenia dróg oddechowych
- Często
- nieprawidłowe stolce
- Często
- zapalenie nosogardła
- Często
- hiperpigmentacja skóry
- Często
- wysypka plamista
- Często
- nieprawidłowe wyniki testów wątrobowych
- Często
- zakażenia wirusem Herpes
- Często
- cukrzyca
- Rzadko
- hipertriglicerydemia
- Rzadko
- kołatanie serca
- Rzadko
- krwiomocz
- Rzadko
- leukopenia
- Rzadko
- migotanie przedsionków
- Rzadko
- nadciśnienie
- Rzadko
- nadwrażliwość
- Rzadko
- omdlenia
- Rzadko
- osłabienie mięśni
- Rzadko
- pokrzywka
- Rzadko
- tachykardia
- Rzadko
- trombocytopenia
- Rzadko
- zaburzenia pamięci
- Rzadko
- zapalenie błony śluzowej żołądka
- Rzadko
- zmniejszona ostrość widzenia
- Rzadko
- zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi
- Rzadko
- żółtaczka
- Rzadko
- pancytopenia
- Rzadko
- niedokrwistość hemolityczna
- Rzadko
- zmniejszenie libido
- Rzadko
- nadwrażliwość na światło
- Rzadko
- astma
- Rzadko
- uderzenia gorąca
- Rzadko
- zapalenie przełyku
- Rzadko
- obrzęk twarzy
- Rzadko
- nietrzymanie moczu
- Rzadko
- oddawanie moczu w nocy
- Rzadko
- dreszcze
- Rzadko
- zaburzenia czucia
- Rzadko
- podwójne widzenie
- Rzadko
- niedrożność jelit
- Rzadko
- plamica
- Rzadko
- ataksja
- Rzadko
- zaburzenia równowagi
- Rzadko
- kandydoza (jama ustna)
- Rzadko
- krew w kale/stolcu
- Rzadko
- zapalenie okrężnicy
- Rzadko
- uczucie zimna w obwodowych częściach kończyn
- Rzadko
- granulocytopenia
- Rzadko
- stan splątania
- Rzadko
- pęcherze
- Rzadko
- neuropatia obwodowa
- Rzadko
- zakrzepica żył głębokich
- Rzadko
- zatorowość płucna
- Rzadko
- Dławica piersiowa
- Rzadko
- krwioplucie
- Rzadko
- posocznica
- Rzadko
- nieżyt żołądka
- Rzadko
- hipokaliemia
- Rzadko
- wodobrzusze
- Rzadko
- obrzęk stawów
- Rzadko
- zapalenie gardła
- Rzadko
- afazja
- Rzadko
- objawy grypopodobne
- Rzadko
- zapalenie jelit
- Rzadko
- zakażenie dróg moczowych
- Rzadko
- duszność wysiłkowa
- Rzadko
- Ból kości
- Rzadko
- Niedokrwienie mięśnia sercowego
- Rzadko
- Zaburzenia połykania
- Rzadko
- zaburzenia łaknienia
- Rzadko
- ból twarzy
- Rzadko
- zapalenie migdałków
- Rzadko
- zapalenie tkanki podskórnej
- Rzadko
- Przygnębienie
- Rzadko
- niedociśnienie
- Rzadko
- grypa
- Rzadko
- refluks żołądkowo-przełykowy
- Rzadko
- gorączka neutropeniczna
- Rzadko
- zesztywnienie stawów
- Rzadko
- zwiększenie wartości INR
- Rzadko
- odma opłucnowa
- Rzadko
- zakażenia
- Rzadko
- niedożywienie
- Rzadko
- ból uszu
- Rzadko
- napady paniki
- Rzadko
- owrzodzenie skóry
- Rzadko
- ropień zęba
- Rzadko
- tłuszczak
- Rzadko
- krwawienia z narządów rodnych
- Rzadko
- migotanie komór
- Niezbyt często
- obrzęk naczynioruchowy
- Niezbyt często
- wydłużenie odstępu QT
- Niezbyt często
- bradykardia
- Niezbyt często
- niewydolność wątroby
- Niezbyt często
- Zaburzenia typu torsade de pointes
- Niezbyt często
- cholestatyczne zapalenie wątroby
- Niezbyt często
- zapalenie rogówki
- Niezbyt często
- toczeń rumieniowaty
- Niezbyt często
- zwężenie przewodu łzowego
- Niezbyt często
- zespół Stevensa-Johnsona
- Bardzo rzadko
- toksyczne martwicze oddzielanie naskórka
- Bardzo rzadko
- leukoencefalopatia
- Bardzo rzadko
Działa niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania kapecytabiny
W zależności od przyjętej dawki kapecytabiny mogą wystąpić takie objawy jak: biegunka, nudności, wymioty, krwawienia i podrażnienia przewodu pokarmowego, zapalenie błon śluzowych oraz zahamowanie czynności szpiku.
Mechanizm działania kapecytabiny
Kapecytabina jest prekursorem 5–fluorouracylu. Substancja czynna ulega aktywacji pod wpływem działania między innymi fosforylazy tymidynowej. Enzym występuje w tkankach guza oraz tkankach prawidłowych (aczkolwiek w mniejszym stężeniu). Po przekształceniu substancji czynnej, dalszy jej metabolizm w postaci 5–fluorouracylu prowadzi do blokady metylacji kwasu deoksyurydylowego w kwas tymidylowy. Wpływa to na syntezę DNA, a także zahamowanie syntezy RNA i białek. W wyniku tego dochodzi do zaburzenia wzrostu komórek i w konsekwencji ich śmierci.
Substancje czynne o tym samym mechanizmie działania
- Azacytydyna
- Cytarabina
- Decytabina
- Fluorouracyl
- Gemcytabina
Wchłanianie kapecytabiny
Kapecytabina jest dobrze wchłaniania z przewodu pokarmowego. Posiłek nieznaczenie, ale ma wpływ na szybkość wchłaniania substancji czynnej.
Dystrybucja kapecytabiny
Kapecytabina oraz jej metabolity 5’–deoksy–5–fluorocytydyna, 5’–deoksy–5–fluorourydyna i 5–fluorouracyl wiążą się odpowiednio w 54%, 10%, 62% i 10% z białkami osocza (głównie albuminami).
Metabolizm kapecytabiny
Kapecytabina jest metabolizowana w wątrobie przez esterazę karboksylową do 5’–deoksy–5–fluorocytydyny. Ta substancja ulega w dalszej kolejności przemianie w 5’–deoksy–5–fluorourydynę pod wpływem dezaminazy cytydyny, (występującej głównie w wątrobie i w tkankach nowotworowych). Dalsza aktwacja 5’–deoksy–5–fluorourydyny następuje pod wpływem fosforylazy tymidynowej. W wyniku szeregu przekształceń powstaje ostatecznie 5–fluorouracyl. Ten z kolei jest katabolizowany przez dehydrogenazę pirymidynową do dihydro–5–fluorouracylu.
Wydalanie kapecytabiny
Wydalanie substancji czynnej odbywa się głównie z moczem, w drugiej kolejności z kałem (chociaż w nieznacznych ilościach). Okres półtrwania kapecytabiny i jej metabolitów wynosi około od 45 minut do 60 minut.