Insulina Lispro, Insulinum lisprum - Zastosowanie, działanie, opis

Insulina lispro jest analogiem insuliny ludzkiej o krótkim czasie działania. Modyfikacja dokonana w cząsteczce tej insuliny polega na przestawieniu kolejności 2 aminokwasów w łańcuchu B: prolina28–lizyna29 na lizyna28–prolina29. W wyniku tego procesu dochodzi do zmiany właściwości farmakokinetycznych i szybkości wchłaniania hormonu z tkanki podskórnej.

Insulina lispro jest stosowana w leczeniu cukrzycy u dzieci i dorosłych, wymagających otrzymywania insuliny, w celu utrzymania stałego poziomu cukru we krwi. Jest również wskazana do wstępnej stabilizacji cukrzycy. 

Insulinę lispro wstrzykuje się podskórnie w okolice ramion, ud, brzucha. Za każdym razem należy zmienić miejsce wstrzyknięcia. Wstrzyknięcia domięśniowe nie są zalecane.

Insulina może być podana za pomocą wstrzyknięcia dożylnego lub za pomocą pompy infuzyjnej, jeśli wymaga tego stan pacjenta.

Substancję podaje się zazwyczaj na krótko przed posiłkami lub w razie potrzeby bezpośrednio po jedzeniu. Po podaniu insulina wykazuje szybki, aczkolwiek krótki czas działania (od 2 do 5 godzin).

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Przeciętne dawkowanie insuliny u chorych na cukrzycę typu I wynosi 0,5–1,0 jm./kg mc. U chorych na cukrzycę typu II z późną nieskutecznością pochodnych sulfonylomocznika leczenie rozpoczyna się od dawki 0,2–0,3 jm./kg mc. Dawkowanie ustala lekarz, indywidualnie dla każdego pacjenta.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na insulinę lispro oraz hipoglikemia (niedocukrzenie).

Stosowanie nieodpowiednich dawek lub przerwanie leczenia może prowadzić do hiperglikemii (przecukrzenia) i cukrzycowej kwasicy ketonowej. Oba stany są potencjalnie śmiertelne dla pacjenta.

W czasie choroby, zaburzeń emocjonalnych lub zwiększenia aktywności fizycznej zapotrzebowanie na insulinę może być zwiększone. Należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym, w celu modyfikacji dawki. 

Należy pamiętać o unikaniu błędów podczas stosowania insuliny lispro takich jak: przypadkowe pomylenie insuliny z inną insuliną, nieprawidłowe dawkowanie, nieprzestrzeganie schematu postępowania przyjmowania insuliny.

Skojarzenie insuliny i pioglitazonu może prowadzić do wystąpienia niewydolności serca. Jeśli wystąpią objawy: niewydolność serca, obrzęk, zwiększenie masy ciała konieczne może być ostawienie pioglitazonu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pioglitazon (Pioglitazone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE

Lewofloksacyna może wpływać na poziom glukozy we krwi powodując jego wzrost lub spadek. Szczególnie niebezpieczne jest nadmierne obniżenie poziomu glukozy, które może doprowadzić do hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lewofloksacyna (Levofloxacin)	fluorochinolony

Ciprofloksacyna może wpływać na poziom glukozy we krwi powodując jego wzrost lub spadek. Szczególnie niebezpieczne jest nadmierne obniżenie poziomu glukozy, które może doprowadzić do hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin)	fluorochinolony

Moksyfloksacyna może wpływać na poziom glukozy we krwi powodując jego wzrost lub spadek. Szczególnie niebezpieczne jest nadmierne obniżenie poziomu glukozy, które może doprowadzić do hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin)	fluorochinolony

Norfloksacyna może wpływać na poziom glukozy we krwi powodując jego wzrost lub spadek. Szczególnie niebezpieczne jest nadmierne obniżenie poziomu glukozy, które może doprowadzić do hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Norfloksacyna (Norfloxacin)	fluorochinolony

Pefloksacyna może wpływać na poziom glukozy we krwi powodując jego wzrost lub spadek. Szczególnie niebezpieczne jest nadmierne obniżenie poziomu glukozy, które może doprowadzić do hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pefloksacyna (Pefloxacin)	fluorochinolony

Prulifloksacyna może wpływać na poziom glukozy we krwi powodując jego wzrost lub spadek. Szczególnie niebezpieczne jest nadmierne obniżenie poziomu glukozy, które może doprowadzić do hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Prulifloksacyna (Prulifloxacin)	fluorochinolony

Chlormadynon może powodować wzrost stężenia glukozy we krwi. Może zaistnieć koniczność zmiany dawkowania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlormadinon (Chlormadinone)	progesteron i gestageny

Dienogest może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dienogest (Dienogest)	progestageny

Drospirenon może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Drospirenon (Drospirenone)	progestageny

Etonogestrel może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Etonogestrel (Etonogestrel)	progestageny

Formoterol może powodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Formoterol (Formoterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

W wyniku stosowania cerytynibu może wzrosnąć stężenie glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cerytynib (Ceritinib)	inhibitory kinazy białkowej

Łączenie insuliny z kwasem tioktynowym prowadzi zwykle do nasilenia działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas tioktynowy (kwas alfa-liponowy) (Thioctic acid)	środki stosowane w zaburzeniach trawienia i metabolizmu - enzymy

Lewonorgestrel może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lewonorgestrel (Levonorgestrel)	progestageny

Medroksyprogesteron może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Medroksyprogesteron (Medroxyprogesterone)	progestageny

Olodaterol może powodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Olodaterol (Olodaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

Prochlorperazyna często powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Prochlorperazyna (Prochlorperazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny

Progesteron często powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Progesteron (Progesterone)	progesteron i gestageny

Fenofibrat nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenofibrat (Fenofibrate)	fibraty

Fluoksetyna może nasilać przeciwcukrzycowe działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fluoksetyna (Fluoxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Acebutolol nasila działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe

Betaksolol nasila działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Betaksolol (Betaxolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Bisoprolol nasila działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe

Celiprolol nasila działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Celiprolol (Celiprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe

Metoprolol nasila działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Nebiwolol nasila działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe

Amisulpryd może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe

Arypiprazol może zmniejszać skuteczność działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole)	neuroleptyki atypowe

Asenapina może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Asenapina (Asenapine)	neuroleptyki atypowe

Atazanawir może powodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Atazanawir (Atazanavir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy

Stosowanie obu leków równocześnie może osłabiać przeciwcukrzycowe działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Beklometazon (Beclomethasone)	glikokortykosteroidy

Łączne stosowanie obu leków może powodować nasilenie działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Beksaroten (Bexarotene)	inne leki przeciwnowotworowe

Betametazon może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Betametazon (Betamethasone)	glikokortykosteroidy

Jednoczesne stosowanie substancji zwiększa ryzyko nadmiernego spadku stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorochina (Chloroquine)	substancje przeciwpierwotniakowe

Chlorpromazyna może przyczynić się do osłabienia działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorpromazyna (Chlorpromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny

Stosowanie obu substancji równocześnie może osłabiać przeciwcukrzycowe działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Deksametazon (Dexamethasone)	glikokortykosteroidy

Stosowanie obu substancji równocześnie może nasilać działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Doksycyklina (Doxycycline)	antybiotyki tetracyklinowe - tetracykliny

Fludrokortyzon stosowany doustnie może spowodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fludrokortyzon (Fludrocortisone)	mineralokortykosteroidy

Fozynopryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fozynopryl (Fosinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Stosowanie obu substancji równocześnie może osłabiać przeciwcukrzycowe działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Hydrokortyzon może przyczynić się do osłabienia działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Hydrokortyzon (Hydrocortisone)	glikokortykosteroidy

Jednoczesne stosowanie substancji zwiększa ryzyko nadmiernego spadku stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine)	substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania

Indakaterol może spowodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Indakaterol (Indacaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

Budezonid może powodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Budezonid (Budesonide)	glikokortykosteroidy

Chinapryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Cilazapryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Efedryna może spowodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Efedryna (Ephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych

Enalapril nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Enalapril (Enalapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Kaptopryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kaptopril (Captopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Lizynopryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Losartan może nasilać działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Losartan (Losartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II

W wyniku stosowania metyloprednizolonu może wzrosnąć stężenie glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metyloprednizolon (Methylprednisolone)	glikokortykosteroidy

Stosowanie obu substancji równocześnie może nasilać działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Moklobemid (Moclobemide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

Norelgestromina może spowodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Norelgestromin (Norelgestromin)	progestageny

Pentoksyfilina (szczególnie podana dożylnie) może nasilać przeciwcukrzycowe działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pentoksyfilina (Pentoxifylline)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe

Peryndopryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Stosowanie obu substancji jednocześnie nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Testosteron (Testosterone)	testosteron i pochodne

Stosowanie obu substancji równocześnie może nasilać działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Tetracyklina (Tetracyline)	antybiotyki tetracyklinowe - tetracykliny

Torasemid może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Walsartan może nasilać działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Walsartan (Valsartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II

Zofenopryl nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Zofenopryl (Zofenopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Stosowanie obu substancji jednocześnie nasila działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Karwedilol (Carvedilol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Olanzapina może przyczynić się do osłabienia działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Olanzapina (Olanzapine)	neuroleptyki atypowe

Rysperydon może przyczynić się do osłabienia działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Rysperydon (Risperidone)	neuroleptyki atypowe

Salbutamol może spowodować wzrost stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Salbutamol (Salbutamol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

Indapamid może osłabiać przeciwcukrzycowe działanie insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy

Stosowanie obu substancji równocześnie, szczególnie przy dużych dawkach salicylamidu, może nasilać działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Salicylamid (Salicylamide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1

Kwas acetylosalicylowy zażywany w dużych dawkach (co najmniej 1,5 g dziennie) może nasilać działanie przeciwcukrzycowe insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Fenytoina może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów

Zyprazydon może zmniejszać skuteczność przeciwcukrzycowego działania insuliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Zyprazydon (Ziprasidone)	neuroleptyki atypowe

Alkohol może spowodować zmianę stężenia cukru we krwi. Z tego powodu może zaistnieć potrzeba w zmianie dawkowania inuliny. 

Insulina lispro może powodować objawy wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Dotyczy to hipoglikemii, na skutek której zdolność koncentracji i reagowania u pacjentów może być obniżona. Zaleca się zachowanie ostrożności podczas terapii insuliną lispro. Dotyczy to szczególnie osób, które słabiej odczuwają wczesne objawy ostrzegawcze hipoglikemii lub nie są ich całkowicie świadome, a także chorych z częstymi epizodami hipoglikemii. 

Jednoczesne stosowanie insuliny lispro i żeń-szenia może nasilać działanie przeciwcukrzycowe insuliny, zwiększając tym samym ryzyko wystąpienia zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi (hipoglikemia).

Insulinę lispro można stosować w czasie ciąży. Badania nie wykazały szkodliwego wpływu substancji na stan zdrowia płodu i noworodka, a także przebieg ciąży.

U kobiet stosujących insulinę lispro w czasie ciąży (cukrzyca insulinozależna lub cukrzyca ciężarnych) ważne jest ścisłe monitorowanie stężenia glukozy we krwi oraz sposobu dawkowania insuliny. Zapotrzebowanie na insulinę zwykle wzrasta w II i III trymestrze ciąży.

Jeśli istnieje potrzeba stosowanie insuliny lispro w czasie karmienia piersią, może być konieczna modyfikacja dawki substancji i zastosowanie odpowiedniej diety.

Dane związane z badaniami na zwierzętach nie wykazały wpływu na płodność w czasie stosowania insuliny lispro.

Wśród powikłań i objawów niepożądanych wynikających z podania podskórnego insuliny można wyróżnić:

• hipoglikemię o różnym stopniu nasilenia;
• reakcje w miejscu wstrzyknięcia (zaczerwienienie, obrzęk, ból, świąd);
• lipodystrofia (zanik tkanki tłuszczowej w miejscu wstrzyknięcia insuliny);
• reakcje nadwrażliwości, w tym reakcje anafilaktyczne.

Nie zdefiniowano jednoznacznie pojęcia przedawkowania insuliny lispro. Stężenie glukozy we krwi jest bowiem wynikiem złożonych procesów pomiędzy: dostępnością glukozy, stężeniem insuliny i innych procesów metabolicznych w organizmie. W wyniku nadmiernej aktywności insuliny w stosunku do spożytego pokarmu może wystąpić hipoglikemia. Wśród objawów hipoglikemii można wyróżnić:

• apatię;
• stan splątania;
• bóle głowy;
• kołatanie serca;
• zwiększoną potliwość;
• wymioty;
• wzrost ciśnienia tętniczego.

Insulina lispro umożliwia transport glukozy we krwi do tkanki tłuszczowej i mięśniowej, a także reguluje produkcję glukozy w wątrobie. Mechanizm działania polega na translokacji transportera glukozowego GLUT4 z cytoplazmy do błony komórkowej. Wówczas wzrasta dokomórkowy transport glukozy. W ośrodkowym układzie nerwowym transport ten jest niezależny od insuliny. Uczestniczy w nim transporter GLUT1, który nie podlega regulacji insulinowej.

Insulina lispro działa również anabolicznie w mięśniach, powodując wzrost wychwytu aminokwasów, produkcji białek, syntezy oraz magazynowania glikogenu oraz produkcji ATP (adenozyno–5–trifosforanu). W tkance tłuszczowej zwiększa ekspresję lipazy lipoproteinowej. Wspomaga to hydrolizę lipoprotein i ich regenerację wewnątrz adipocytów (nagromadzenie tkanki tłuszczowej). Z kolei w wątrobie sprzyja fosforylacji glukozy. Powoduje to zatrzymanie jej w hepatocytach i zmagazynowanie w postaci glikogenu.

Insulina lispro podana podskórnie wchłania się szybko (początek działania po 15 minutach) i osiąga największe stężenie we krwi po 30–70 minutach. Czas działania substancji od 2 do 5 godzin.

Insulina jest wydzielana do krążenia w procesie egzocytozy stymulowanej jonami wapnia. Następnie wiąże się ze specyficznymi receptorami. Przekazanie sygnału do wnętrza komórki aktywuje kinazę 3–fosfatydyloinozytolu. Prowadzi to do nagromadzenia trifosforanu fosfatydyloinozytolu (IP₃₎ i aktywacji kinazy Akt.

Metabolizm insuliny lispro przebiega podobnie do rozpadu insuliny ludzkiej.

Insulina lispro jest przesączana przez kłębuszki nerkowe i prawie w całości resorbowana w cewce krętej bliższej. Tam podlega rozkładowi w ponad 50%. Pozostała część jest rozkładana w wątrobie i mięśniach. Do moczu przenika zaledwie 2% insuliny przesączonej w kłębuszkach.