Indometacyna, Indometacinum - Zastosowanie, działanie, opis

Indometacyna jako lek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) stosowana jest w zwalczaniu silnego bólu i stanów zapalnych. Indometacynę stosuje się m. in. w ostrym reumatoidalnym zapaleniu stawów, chorobie zwyrodnieniowej stawów, stanach zapalnych mięśni, stawów, ścięgien, kręgosłupa, w stanach zapalnych, bólach i obrzękach związanych z zabiegami ortopedycznymi, bolesnym miesiączkowaniu, zaostrzeniach dny (miejscowo), ostrych kontuzjach i urazach (zwichnięcia, skręcenia, stłuczenia), w zabiegach chirurgicznych w zapobieganiu zwężenia źrenicy, a także przeciwzapalnie po usunięciu zaćmy (miejscowo).

Indometacynę stosuje się doustnie, zewnętrznie na skórę oraz w postaci kropli do oczu.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, odpowiedzi na leczenie.

Zwykle stosowane dobowe dawki doustne wynoszą 75-150 mg. Tabletki przyjmuje się w trakcie posiłków lub z mlekiem.

Indometacynę w postaci maści stosuje się u dorosłych do 3 razy na dobę w postaci paska o długości do 5 cm na chorobowo zmienione miejsce.

Indometacynę w postaci aerozolu stosuje się przez okres 1-2 tygodni, a całkowita dawka dobowa nie powinna przekroczyć 60 mg indometacyny. Rozpylając lek, należy pokryć całe bolące miejsce. Nie zaleca się stosowania aerozolu pod opatrunkiem okluzyjnym, natomiast jeśli po aplikacji leku istnieje potrzeba nałożenia zwykłego opatrunku, należy odczekać do momentu wyschnięcia skóry.

W zależności od rodzaju zabiegu chirurgicznego/operacji oraz stanu pacjenta dawką dobową zwykle stosowaną jest 4-6 kropli w dawkach podzielonych. W przypadku, gdy pacjent stosuje tez inne leki do oczu, należy zachować 15 minut przerwy pomiędzy lekami.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na indometacynę a także na inne substancje z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), a także jednoczesne przyjmowanie innych leków z tej grupy, napady astmy oskrzelowej, pokrzywka, zapalenie błony śluzowej występujące po zastosowaniu NLPZ.

Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również:

• obrzęk naczynioruchowy, czyli nabrzmienie skóry i tkanek znajdujących się pod nią;
• ciężka niewydolność serca, nerek lub wątroby;
• choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy (aktywna lub w wywiadzie);
• polipy nosa;
• ostatni trymestr ciąży.

Podczas stosowania preparatu w postaci aerozolu na skórę przeciwwskazane jest aplikowanie leku na otwarte rany, błony śluzowe, gałki oczne oraz w miejscu zakażenia lub tam, gdzie występuje stan zapalny lub wyprysk.

Z kolei w przypadku stosowania leku w postaci kropli do oczu przeciwwskazaniem jest już 6. miesiąc ciąży. 

Aby zmniejszyć intensywność objawów niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego należy stosować indometacynę z posiłkiem, mlekiem lub środkami zobojętniającymi sok żółądkowy.

Objawy niepożądane występują częściej u osób starszych, z tego względu należy z większą ostrożnością stosować indometacynę w tej grupie pacjentów.

Indometacyna może nasilać objawy w następujących przypadkach:

• zaburzeniach krwawienia;
• chorobach psychicznych;
• padaczce;
• chorobie Parkinsona.

W przypadku pacjentów cierpiących na zaburzenia związane z czynnością nerek, wątroby lub serca, z nadciśnieniem, niewydolnością serca lub schorzeniami skutkującymi zatrzymywaniem płynów w organizmie należy zachować ostrożność ze względu negatywny wpływ indometacyny na nerki.

Indometacyny nie należy łączyć z innymi lekami z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Zwiększenie ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Zwiększenie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych charakterystycznych dla niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Celekoksyb (Celecoxibum)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Etorykoksyb (Etoricoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Fenylobutazon (Phenylbutazone)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Flurbiprofen (Flurbiprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Metamizol (Metamizole)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Parekoksyb (Parecoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Diklofenak (Diclofenac)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Zwiększenie ryzyka wystąpienia toksycznego działania na wątrobę oraz nasilenia krwawień.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Zydowudyna (Azydotymidyna, AZT) (Zidovudine)	nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy

Zwiększenie wystąpienia działania toksycznego indometacyny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Rytonawir (Ritonavir)	inhibitory proteazy HIV

Indometacyna może zmniejszać wydalanie cyprofloksacyny, co w konsekwencji może przyczyniać się do wystąpienia reakcji skórnych oraz toksycznego wpływu na układ nerwowy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin)	fluorochinolony

Indometacyna może zwiększać stężenie metotreksatu we krwi, a co za tym idzie, może powodować zwiększenie jego toksyczności.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metotreksat (Methotrexate)	antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)

Zwiększenie ryzyka wystąpienia ostrego zatrucia wodnego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklofosfamid (Cyclophosphamide)	cytostatyki alkilujące

Zwiększenie ryzyka wystąpienia krwawień. Dodatkowo w przypadku jednoczesnego zastosowania indometacyny i citalopramu może dojść do wydłużenia odcinak QT w elektrokardiogramie (EKG) i może prowadzić do wystąpienia poważnego zaburzenia rytmu serca nazywanego Torsade de Pointes (balet serca) i w konsekwencji do śmierci.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Escitalopram (Escitalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluoksetyna (Fluoxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluwoksamina (Fluvoxamine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Paroksetyna (Paroxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Sertralina (Sertraline)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Zwiększenie siły działania leków przeciwcukrzycowych (glimepirydu, gliklazydu, glipizydu) i w efekcie gwałtowne obniżenie poziomu glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Gliklazyd (Gliclazide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Jednoczesne stosowanie indometacyny i metforminy może spowodować wystąpienie kwasicy metabolicznej.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:

Zwiększenie działania fenytoiny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów

Zwiększenie działania nasennego haloperidolu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Zwiększenie działania przeciwzakrzepowego warfaryny, a w konsekwencji pojawienia się krwawień i krwotoków.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Warfaryna (Warfarin)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Zwiększone ryzyko wystąpienia krwawień, ze względu na hamowanie przez indometacynę agregacji płytek i wydłużanie czasu krwawienia.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kangrelor (Cangrelor)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Klopidogrel (Clopidogrel)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Prasugrel (Prasugrel)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Tikagrelor (Ticagrelor)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Zmniejszenie działania przeciwnadciśnieniowego leków blokujących receptory beta-adrenericzne.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Propranolol (Propranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Tymolol (Timolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Zwiększone ryzyko wystąpienia zwiększonego stężenia potasu we krwii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Benazepryl (Benazepril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Enalapril (Enalapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Kaptopril (Captopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ramipryl (Ramipril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Trandolapryl (Trandolapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Zmniejszenie działania moczopędnego oraz działania zmniejszającego ciśnienie krwi wyżej wymienionych leków. Dodatkowo leki moczopędne zwiększają toksyczne działanie indometacyny na nerki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy

Zmniejszenie działania terapeutycznego terazosyny. Zmniejszenie metabolizmu doksazosyny, co może przyczynić się do zwiększenia występowania działań niepożądanych tego leku.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Doksazosyna (Doxazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Terazosyna (Terazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych

Zwiększenie stężenia glikozydów nasercowych (digoksyny, metyldigoksyny) we krwi, zmniejszenie przesączania kłębuszkowego oraz nasilanie niewydolności serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin)	glikozydy nasercowe
Metylodigoksyna (Metildigoxin)	glikozydy nasercowe

Indometacyna może zwiększać immunosupresyjne działanie cyklosporyny oraz zwiększać jej toksyczność.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklosporyna (Cyclosporine)	inhibitory kalcyneuryny

Zwiększenie ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Beklometazon (Beclomethasone)	glikokortykosteroidy
Betametazon (Betamethasone)	glikokortykosteroidy
Deksametazon (Dexamethasone)	glikokortykosteroidy
Flumetazon (Flumethasone)	glikokortykosteroidy

Ryzyko zwiększenia stężenia litu we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Węglan litu (Lithium carbonate)	neuroleptyki atypowe

Zwiększone ryzyko wystąpienia działania toksycznego na nerki.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Takrolimus (Tacrolimus)	inhibitory kalcyneuryny

Zwiększenie ryzyka wystąpienia zawrotów głowy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Diazepam (Diazepam)	BZD - benzodiazepiny

Zwiększenie działania desmopresyny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Desmopresyna (Desmopressin)	wazopresyna i analogi

Zmniejszenie szybkości wydalania baklofenu i w ten sposób zwiększenie jego toksyczności.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Baklofen (Baclofen)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania

W przypadku jednoczesnego stosowania indometacyny i leków rozszerzających naczynia zwiększa się ryzyko wystąpienia krwawień.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bencyklan (Bencyclane)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Cilostazol (Cilostazol)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Monoazotan izosorbidu (Isosorbide mononitrate)	inne substancje rozszerzające naczynia wieńcowe
Nicergolina (Nicergoline)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Nitrogliceryna (Nitroglycerin)	nitraty
Tetraazotan pentaerytrytolu (Pentaerythritol tetranitrate)	nitraty

Nie wykazano, aby pożywienie wpływało na wchłanianie indometacyny, jednakże zaleca się stosowanie leku podczas posiłku lub z mlekiem, ponieważ zmniejsza to podrażnienie przewodu pokarmowego wywołane stosowaniem tego leku.

 

Nie należy łączyć indometacyny z alkoholem ze względu na jego niekorzystne działanie na śluzówkę przewodu pokarmowego, a tym samym wzrost ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego. Pojawienie się smolistych stolców, odkrztuszanie krwi lub wymioty krwią (które mogą przypominać ziarna kawy) wskazuje na krwawienia z przewodu pokarmowego.

Po podaniu kropli ocznych zawierających indometacynę mogą pojawić się problemy z widzeniem, które mogą wpływać negatywnie na obsługę maszyn i prowadzenie pojazdów.

Podczas stosowania doustnej postaci indometacyny niewskazane jest prowadzenie pojazdów oraz obsługi maszyn i urządzeń ze względu na pojawiające się działania niepożądane, takie jak: bóle i zawroty głowy, uczucie pustki w głowie, dezorientacja, omdlenia, śpiączka, drgawki, senność.

Indometacyna może zwiększać aktywność jednego lub większej liczby enzymów wątrobowych. Znaczące zwiększenie się AlAT i AspAT zostało zaobserwowane u ok. 1% pacjentów stosujących NLPZ podczas badań klinicznych.

Indometacyna może dawać wynik fałszywie ujemny próby deksametazonowej. W przypadku pacjentów stosujących indometacynę, należy z rozwagą interpretować wyniki tej próby.

Stosowanie kropli ocznych do końca 5. miesiąca ciąży wskazane jest jedynie w przypadku konieczności. Z kolei zastosowanie leku od 6. miesiąca jest przeciwwskazane.

Stosowanie preparatów do użytku zewnętrznego w I i II trymestrze jest wskazane jedynie wtedy, gdy korzyści przeważają potencjalne zagrożenia i jedynie na najmniejszą możliwą powierzchnię skóry i przez najkrótszy możliwy czas. W III trymestrze ciąży stosowanie leku jest przeciwwskazane.

Stosowanie form doustnych w I i II trymestrze jest wskazane jedynie w przypadku uzasadnionej konieczności. W III trymestrze ciąży stosowanie leku jest przeciwwskazane, ponieważ wiąże się z negatywnym wpływem na nerki oraz układ pokarmowy płodu, a także może powodować pojawienie się nadciśnienia płucnego oraz przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego płodu.

Indometacyny w postaci doustnej oraz kropel do oczu nie należy stosować podczas karmienia piersią.

W przypadku leków stosowanych zewnętrznie wykazano, że indometacyna przenika w niewielkim stopniu do mleka kobiet karmiących. Pomimo tego, zaleca się ograniczenie powierzchni, na którą będzie stosowany lek, a także jego długotrwałego stosowania. Należy unikać stosowania aerozolu na piersi.

Brak danych dotyczących płodności podczas stosowania indometacyny zewnętrznie (krople do oczu, aerozol na skórę).

Wykazano, ze stosowanie indometacyny w postaci doustnej może zaburzać płodność u kobiet. Z tego względu nie zaleca się stosowania leku u kobiet planujących ciążę, a takż e u kobiet mających problemy z zajściem w ciążę oraz tym, które są w trakcie badań w związku z niepłodnością.

Pojawiły się doniesienia, wskazujące na to, że indometacyna zwiększa poziom testosteronu oraz ruchliwość plemników u mężczyzn leczonych z powodu bezpłodności.

Podanie w postaci aerozolu na skórę powoduje często: miejscowe reakcje skórne, np. zaczerwienienie, świąd, pieczenie, wysypkę, bąble, pogorszenie zmian łuszczycowych.

Po podaniu w postaci kropel do oczu rzadko obserwowano: przemijające pieczenie, kłucie, zaburzenia widzenia po podaniu, świąd, zaczerwienienie, nabłonkowe uszkodzenie rogówki, nadwrażliwość oczu na światło, zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe, dyskomfort w oku, obrzęk powiek, obrzęk rogówki, zapalenie rogówki, wrzód rogówki, perforacja rogówki.

W przypadku przedawkowania indometacyny mogą wystąpić zaburzenia w obrębie układu pokarmowego, charakteryzujące się nudnościami, wymiotami, bólami brzucha, krwawieniem z przewodu pokarmowego, biegunką.

Wśród objawów przedawkowania indometacyny można wymienić również:

• ból i zawroty głowy;
• zaburzenia orientacji;
• pobudzenie;
• śpiączka, senność;
• szumy uszne;
• omdlenia;
• (wyjątkowo) drgawki.

Indometacyna hamuje cyklooksygenazę (COX)-enzym odpowiedzialny za syntezę prostaglandyn z kwasu arachidonowego. Zidentyfikowano dwie formy COX: COX-1 oraz COX-2. Pierwsza z form występuje w większości ludzkich tkanek i bierze udział w syntezie prostaglandyn oraz tromboksanu A2. Odpowiada za ochronę błony śluzowej żołądka, proces krzepnięcia i funkcje nerek poprzez katalizowanie reakcji przemiany kwasu arachidonowego do prostaglandyn (PG). Natomiast druga forma (COX-2) wydzielana jest w odpowiedzi na uszkodzenie tkanek i stan zapalny i dodatkowo odpowiada za przemianę prostaglndyn (PG) w prostacykliny, które odpowiadają za stan zapalny, ból oraz gorączkę. Indometacyna odpowiada za hamowanie obu form enzymów COX, jednak jest bardziej wybiórcza w kierunku COX-1, co ma bezpośredni związek z działaniami niepożądanymi dotyczącymi układu pokarmowego. Zmniejszenie poziomu prostacyklin przez zahamowanie COX-2 zmniejsza reakcję zapalną.

Przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz (w niewielkim stopniu) przeciwgorączkowe działanie indometacyny oraz jej działania niepożądane wynikają ze zmniejszonej syntezy prostaglandyn

Indometacyna jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego (100%). Po 4 godzinach wchłania się do krwi ponad 90% dawki. Maksymalne stężenie w osoczu osiągane jest po okołu 2 godzinach od podania.

Indometacyna przenika do płynu maziowego, łatwo wiąże się z tkankami organizmu. Wykryto jej obecność w mleku kobiecym i w łożysku. Potwierdzono, że indometacyna przechodzi przez barierę krew-mózg, jednakże ze względu na jej duże powinowactwo do białek wiążących tylko niewielka frakcja wolnej indometacyny przechodzi przez tę barierę.

Indometacyna jest metabolizowana głównie w wątrobie do nieaktywnych, pozbawionych właściwości farmakologicznych metabolitów: O-desmetylo-indometacyny, N-deschlorobenzoil-indometacyny oraz O-desmethyl-N-deschlorobenzoil-indometacyny oraz ich glukoronidów. Duża biodostępność indometacyny wskazuje na to, że nie ulega ona efektowi pierwszego przejścia.

Indometacyna jest wydalana przez nerki oraz razem z żółcią. Przechodzi również do krążenia jelitowo-wątrobowego poprzez wydalanie metabolitów glukoronidów z żółcią, a następnie resorpcję indometacyny po hydrolizie. Około 60% dawki doustnej jest wydalanej z moczem jako lek oraz jego metabolity (26% jako indometacyna i jej glukoronidy) oraz 33% z kałem (1,5% jako indometacyna).

Średni okres półtrwania indometacyny wynosi 4,5 godziny i może różnić się ze względu na indywidualne cechy pacjenta, takie jak: wchłanianie jelitowo-wątrobowe leku oraz uwalnianie leku z  żółci.