Hydroksykobalamina, Hydroxocobalamin - Zastosowanie, działanie, opis

Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie stwierdzonego lub podejrzewanego zatrucia cyjankami.

Dawkę początkową leku podaje się w postaci infuzji dożylnej przez około 15 minut, drugą dawkę również przez 15 minut, a w przypadku pacjentów niestabilnych do 2 godzin.

Lek stosuje się w przypadku osób dorosłych w dawce początkowej wynoszącej 5g. Dawka podtrzymująca jest zależna od stopnia zatrucia i odpowiedzi klinicznej, zwykle wynosi 5g.

Jeśli chodzi o dzieci i młodzież dawkowanie jest zależne od masy ciała i wynosi 70mg/kg masy ciała, nie przekraczając dawki 5g. Dawka podtrzymująca jest zależna od stopnia zatrucia i odpowiedzi klinicznej, zwykle wynosi 70mg/kg masy ciała.

Dawka maksymalna dla dorosłych wynosi 10g, a w przypadku dzieci i młodzieży do lat 18 zwykle 140mg/kg masy ciała ale nie należy przekraczać 10gramów.

U pacjentów otrzymujących hydroksykobalaminę mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości, dlatego też przed podaniem leku należy rozważyć stosunek korzyści do ryzyka.

Po podaniu leku należy regularnie monitorować czynność nerek, w tym stężenie azotu mocznikowego i stężenie kreatyniny w surowicy aż do 7 dni od rozpoczęcia leczenia.

Zastosowanie hydroksykobalaminy może powodować przejściowy, odwracalny i zwykle bezobjawowy wzrost ciśnienia tętniczego krwi, utrzymujący się do zakończenia infuzji.

Hydroksykobalamina zmniejsza stężenie cyjanków we krwi. Oznaczenie stężenia cyjanków we krwi zaleca się przed rozpoczęciem wdrożenia leku.

Lek ze względu na ciemnoczerwony kolor może wywołać czerwone zabarwienie skóry i maskować ocenę oparzeń. Jednak istnieją inne dowody świadczące o oparzeniu, są nimi: pojawienie się zmian skórnych, obrzęku i bólu.

Terapia hydrokykobalminą może zakłócać wyniki badań laboratoryjnych, takich jak: chemia kliniczna, hematologia, koagulacja i parametry badania moczu. Wspomniane zakłócenia mogą utrzymywać się do 24 godzin.

Hydroksykobalamina może powodować zakłócenie procesu hemodializy ze względu na swoje ciemnoczerwone zabarwienie.

Nie wykazano bezpieczeństwa stosowania hydroksykobalaminy z innymi odtrutkami przeciwko cyjankom. W przypadku decyzji jednoczesnego zastosowania hydrokykobalaminy z innym antidotum należy wykonać przez inny dostęp dożylny.

Dostępne wyniki badań przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że hydroksykobalamina działa teratogenne po codziennej ekspozycji podczas procesu organogenezy. Ze względu na fakt, iż hydroksykobalaminę podaje się w ilości nie więcej niż dwa wstrzyknięcia, stan potencjalnie zagrażający życiu oraz brak alternatywnej metody leczenia lek można podawać kobietom w ciąży. Jeśli zajdzie konieczność zastosowania leku u kobiety w ciąży należy niezwłocznie zgłosić ten fakt odpowiednim służbom posiadającym pozwolenie na dopuszczenie leku do obrotu oraz organom służby zdrowia i dokładne monitorowanie przebiegu ciąży.

Hydroksykobalaminę podaje się tylko i wyłącznie w sytuacjach potencjalnie zagrażających życiu, dlatego też karmienie piersią nie jest kluczowym przeciwwskazaniem do wdrożenia terapii lekiem. Ze względu na brak wystarczających danych dotyczących stosowania leku przez kobiety karmiące i wpływu terapii na karmione niemowlę zaleca się przerwanie karmienia piersią.

Po zastosowaniu hydroksykobalaminy mogą pojawić się działania niepożądane obejmujące: zaburzenia krwi i układu chłonnego, manifestujące się zmniejszeniem liczby limfocytów; zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne, obrzęk naczynioruchowy, wykwity skórne, pokrzywka, świąd; zaburzenia psychiczne i układu nerwowego: niepokój, zaburzenia pamięci, zawroty głowy; zaburzenia oka: obrzęk oczu, podrażnienie, zaczerwienienie; zaburzenia serca i naczyniowe: dodatkowe skurcze komorowe, a u pacjentów z zatruciem cyjankami pojawiała się przyspieszona czynność pracy serca, przejściowe zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi, a w przypadku zatrucia cyjankami zmniejszenie ciśnienia krwi; zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej, sródpiersia: wysięk opłucnowy, duszność, uczucie zatykania w gardle, suchość błony śluzowej gardła, dyskomfort w klatce piersiowej; zaburzenia żołądka i jelit: dyskomfort w jamie brzusznej, niestrawność, biegunka, wymioty, nudności, dysfagia; zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: odwracalne zaczerwienie skóry i błon śluzowych, utrzymujące się do 15 dni od wdrożenia leku, wysypki krostkowe zajmujące głównie twarz i szyję; zaburzenia nerek i dróg moczowych: ostra niewydolność nerek z ostrą martwicą kanalików nerkowych, zaburzenia czynności nerek oraz obecność kryształów szczawianu wapnia w moczu, dodatkowo  zmiana zabarwienia moczu na ciemnoczerwony kolor, utrzymujące się w największym stopniu w ciągu pierwszych trzech dni terapii, mogące występować do 35 dni po podaniu leku. Dodatkowo w miejscu wstrzyknięcia może pojawić się ból, ponadto ból głowy i obrzęk obwodowy. Terapia hydroksykobalaminą może mieć wpływ na badania diagnostyczne, mogące prowadzić do fałszywego zwiększenia lub zmniejszenia stężeń niektórych parametrów.

Mechanizm działania leku w sytuacji zatrucia cyjankami polega na zdolności hydoksykobalaminy do wiązania z jonami cyjankowymi. Każda cząsteczka leku może wiązać jeden jon cyjankowy na skutek podstawienia grupy hydroksylowej, związanej z trójwartościowym jonem kobaltu i utworzenie cyjanokobalaminy. Wspomniana cyjanokobalamina jest nietoksycznym i stabilnym związkiem, który jest wydalany w moczu.

Lek jest łatwo wchłaniany z przewodu pokarmowego, z wyjątkiem zespołów złego wchłaniania. Witamina B₁₂ jest wchłaniana w dolnej części jelita krętego.

Głównie wątrobowy. Kobalaminy są wchłaniane w jelicie krętym i magazynowane w wątrobie. Nieustannie podlegają one recyklingowi jelitowo-wątrobowemu poprzez wydzielanie z żółcią. Część dawki jest wydalana z moczem, większość w ciągu pierwszych 8 godzin.

Wydalanie leku następuje głównie z moczem. Każda cząsteczka hydroksykobalaminy może wiązać jeden jon cyjankowy, zastępując go ligandem hydrokylowym związanym z trójwartościowym jonem kobaltu, tworząc cyjanokobalaminę.