Gadoksetynian sodu, Gadoxetate disodium - Zastosowanie, działanie, opis

Gadoksetynian sodu stosowany jest jako środek kontrastowy w obrazowaniu wątroby metodą rezonansu magnetycznego (MRI).

Rezonans magnetyczny jest rodzajem badania, podczas którego do tworzenia obrazów wykorzystywane są różnice w rozmieszczeniu i ilości cząsteczek wody, jakie występują w tkankach prawidłowych i zmienionych chorobowo. Podczas stosowania tej metody wykorzystywane są kompleksowe systemy magnesów i fal radiowych.

Gadoksetynian sodu umożliwia polepszenie wykrywalności zmian, jakie występują w wątrobie. Łatwiejsza jest ocena występowania zmian, ich rozmiaru i rozmieszczenia w narządzie. Jego stosowanie ułatwia lekarzowi określenie rodzaju zmiany, a także zwiększa wiarygodność diagnozy. Lek wykorzystywany jest jedynie do diagnostyki i podawany jest tylko dożylnie.

Gadoksetynian sodu podawany jest dożylnie tuż przed rozpoczęciem badania, za pomocą niewielkiej igły. Po podaniu pacjent powinien pozostać pod obserwacją przez około 30 minut.

Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów, którzy niedawno przeszli lub mają zaplanowany przeszczep wątroby, a także na osoby z poważnymi chorobami nerek. Jeżeli jest to konieczne, pacjentom tym można podać kolejną dawkę leku, ale odstęp między pierwszą a drugą dawką musi wynosić minimum tydzień.

U pacjentów powyżej 65 roku życia nie ma konieczności zmiany dawkowania, ale w celu oceny czynności nerek powinno wykonać się u nich badanie krwi.

Przeciwwskazaniem do stosowania gadoksetynianu sodu jest nadwrażliwość na substancję czynną.

Przed podaniem gadoksetynianu sodu należy zwrócić uwagę czy pacjent choruje na astmę oskrzelową lub alergię (katar sienny lub pokrzywka), bądź wcześniej po podaniu środka kontrastowego wystąpiły u niego reakcje alergiczne oraz pogorszenie czynności nerek. U niektórych pacjentów z zaburzoną czynnością nerek po podaniu niektórych gadolin może wystąpić zespół NSF czyli nerkopochodne zwłóknienie układowe. Schorzenie to powoduje zgrubienie skóry i tkanek łącznych, co może prowadzić do niesprawności wynikającej z unieruchomienia stawów, osłabienia mięśni, a także do zagrażających życiu zaburzeń w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych.

Szczególną uwagę należy zwrócić również na pacjentów z chorobami serca i naczyń krwionośnych, a także na pacjentów z niskim stężeniem potasu, z zaburzeniami rytmu serca, które pojawiają się po podaniu leków, a także na osoby, u których w bliskiej rodzinie występowały zaburzenia w zapisach EKG (zespoły wydłużonego odstępu QT). Szczególną obserwacją należy też objąć pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca, implantami, bądź stentami, które zawierają żelazo.

Po podaniu gadoksetynianu sodu mogą pojawić się reakcje, które przypominają uczulenia, mogą trwać od kilku godzin nawet do kilku dni od podaniu leku.

Gadoksetynian sodu nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

Zmniejszenie działania kontrastującego gadoksetynianu sodu obserwuje się u pacjentów z wysokim stężeniem ferrytyny lub bilirubiny.

Gadoksetynian sodu może wpływać na wyniki niektórych badań laboratoryjnych. Odnotowano nieprawidłowe wyniki oznaczeń stężenia żelaza w surowicy przy użyciu metod kompleksometrycznych takich jak metoda kompleksowania z ferrocyną, jeżeli oznaczenie zostało wykonane w ciągu doby od podania gadoksetynianu sodu. Jest to spowodowane występowaniem w roztworze kontrastu wolnego związku kompleksującego.

Jeżeli stan kobiety w ciąży nie wymaga stosowania gadoksetynianu sodu, nie powinien być on podawany. Brak jest informacji dotyczących wpływu środka kontrastującego u kobiet ciężarnych, natomiast w badaniach przedklinicznych obserwowano jego negatywny wpływ na reprodukcję przy wielokrotnym podaniu związku w wysokich dawkach.

Po zastosowaniu gadoksetynianu sodu należy przerwać karmienie piersią na okres około 24h od podaniu środka kontrastowego.

Po podaniu gadoksetynianu sodu mogą pojawiać się działania niepożądane, do których najczęściej należą reakcje uczuleniowe, włącznie ze wstrząsem anafilaktycznym. Do innych skutków ubocznych zaliczamy m. in. obniżone ciśnienie krwi, obrzęk języka, gardła lub twarzy, katar, kichanie czy kaszel, a także czerwone, wilgotne i swędzące oczy, ból żołądka oraz pokrzywkę. Mogą pojawić się też bóle i zawroty głowy, zaburzenia oddychania, wymioty, suchość w ustach, świąd, ból w plecach bądź w klatce piersiowej, dreszcze, zmęczenie oraz złe samopoczucie. Rzadko mogą pojawić się niekontrolowane drżenia lub uczucie mocnego bicia serca.

Brak jest obecnie danych dotyczących objawów związanych z przedawkowaniem gadoksetynianu sodu.

Gadoksetynian sodu jest środkiem kontrastowym o właściwościach paramagnetycznych, który przeznaczony jest do stosowania w rezonansie magnetycznym (MRI). Wzrost kontrastu powoduje gadoksetynian (Gd EOB DTPA), który jest kompleksem jonowym złożonym z gadolinu (III) oraz  kwasu etoksybenzylodietylenotriaminopentaoctowego (EOB-DTPA) stanowiącego ligand. Podczas rezonansu magnetycznego gadolin (III) wpływając na skrócenie czasu relaksacji spin-sieć wzbudzonych jąder atomowych powoduje wzrost siły sygnału i wzmocnienie kontrastu w pewnych obszarach tkanek, co umożliwia wykrywanie zmian ogniskowych w wątrobie.

Gadoksetynian sodu w niewielkim stopniu wiąże się z białkami (<10%). Lek nie przenika do ośrodkowego układu nerwowego i tylko w niewielkim stopniu przechodzi przez łożysko.

Gadoksetynian sodu nie ulega metabolizmowi.

Gadoksetynian sodu jest wydalany w równym stopniu zarówno przez nerki jak i wątrobę. Okres półtrwania leku ulega wydłużeniu u pacjentów w wieku podeszłym oraz u osób z zaburzoną pracą nerek lub/i wątroby.