Furosemid, Furosemidum - Zastosowanie, działanie, opis

Furosemid jest stosowany u dzieci i dorosłych w leczeniu obrzęku płuc, mózgu, obrzęków wynikających z niewydolności krążenia, niewydolności wątroby oraz ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek. Wskazaniem do stosowania furosemidu u dorosłych jest nadciśnienie tętnicze, najczęściej w leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby) etc.
Podanie doustne:
Dawki dobowe zwykle stosowane u dorosłych to 40-80 mg. U pacjentów z ciężkimi obrzękami można zastosować do 600 mg na dobę w 3-4 dawkach podzielonych. W przewlekłej niewydolności nerek można zastosować maksymalnie 4 g na dobę.
U dzieci dawkowanie ustalane jest na podstawie masy ciała. Zwykle dawka dobowa dla dziecka wynosi od 1 mg do 3 mg/kg masy ciała, z zastrzeżeniem, że dziecko nie powinno przyjmować dawki większej niż 40 mg na dobę, bez względu na masę dziecka.
Podanie dożylne/domięśniowe:
Szybkość podawania furosemidu dożylnie lub domięśniowo nie powinna przekraczać 4 mg/minutę. Podanie domięśniowe należy rozważyć tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy podanie doustne i dożylnie nie jest możliwe. Podanie domięśniowe nie jest odpowiednią drogą podania w ostrych stanach (np. obrzęk płuc).
Dawka początkowa u dorosłych to zwykle 20-40 mg. W przypadku braku oczekiwanego efektu, można powtórzyć podanie 20 mg w odstępie co najmniej 2 h. Nie należy przekraczać dobowej dawki 1500 mg.
W przypadku niemowląt i dzieci furosemid stosuje się w dawce 0,5-1,5 mg/kg masy ciała na dobę. Nie należy przekraczać dobowej dawki 20 mg niezależnie od masy ciała.

Zwiększonego dawkowania mogą wymagać m.in. pacjenci z hiperkalcemią, z obrzękiem płuc, z ostrą lub przewlekłą niewydolnością nerek.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na furosemid, uczulenia na sulfonamidy, okres karmienia piersią, hipowolemia (znaczne zmniejszenie objętości krwi krążącej), stan śpiączki wywołany encefalopatią wątrobową. Furosemidu bewzględnie nie należy stosować u osób odwodnionych, z obniżonym poziomem potasu (hipokaliemia) i/lub sodu (hiponatremia) w surowicy krwi, w przypadku skąpomoczu/bezmoczu, w zatruciu związkami nefrotoksycznymi lub hepatotoksycznymi. 

Przy stosowaniu furosemidu przez dłuższy czas należy odpowiednio często kontrolować stężenie elektrolitów w surowicy (zwłaszcza potasu), mocznika, kreatyniny, równowagę kwasowo-zasadową, a także stężenie kwasu moczowego (głównie u osób z dną moczanową i hiperurykemią).
Należy zachować szczególną ostrożność, gdy współistniejące choroby i inne stosowane leki mogą powodować niedociśnienie i wystąpienie objawów, takich jak zawroty głowy, omdlenia, zaburzenia świadomości.
U pacjentów z utrudnionym odpływem moczu może wystąpić ostre zatrzymanie moczu.
Należy kontrolować masę ciała, aby spadek masy nie był większy niż 1 kg na dobę, ponieważ znaczne odwodnienie może prowadzić do powikłań zakrzepowo-zatorowych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z niewydolnością nerek.
Zalecana jest jednoczesna podaż potasu (szczególnie u osób z encefalopatią wątrobową), aby zapobiec nadmiernej hipokaliemii.
Diabetycy powinni częściej kontrolować poziom cukru we krwi, ze względu na możliwe zaburzenia gospodarki węglowodanowej.
Zastosowanie furosemidu u noworodków niesie ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej i przetrwałego przewodu tętniczego Botala.
Jednoczesne stosowanie leków ototoksycznych może nasilać objawy takie jak zawroty i szumy uszne.
Należy rozważyć korzyści i ryzyko wynikające z łącznego stosowania furosemidu i risperidonu, ze względu na doniesienia o zwiększonej śmiertelności w tej grupie pacjentów.

Nasilenie działania hipotensyjnego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Acetazolamid (Acetazolamide)	inhibitory anhydrazy węglanowej
Atenolol (Atenolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Azylsartan (Azilsartan medoxomil)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Baklofen (Baclofen)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania
Betaksolol (Betaxolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Doksazosyna (Doxazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Enalapril (Enalapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Eplerenon (Eplerenone)	leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu
Eprosartan (Eprosartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Esmolol (Esmolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Imidapryl (Imidapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy
Irbesartan (Irbesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Monoazotan izosorbidu (Isosorbide mononitrate)	inne substancje rozszerzające naczynia wieńcowe
Kandesartan (Candesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Karteolol (Carteolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Karwedilol (Carvedilol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Klonidyna (Clonidine)	agoniści receptora imidazolowego
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Losartan (Losartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Mannitol (Mannitol)	diuretyk osmotyczny
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metyldopa (Methyldopa)	agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Mocznik (Urea)	substancje czynne stosowane w dermatologii
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Olmesartan (Olmesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Pindolol (Pindolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Ramipryl (Ramipril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Spironolakton (Spironolactone)	leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu
Telmisartan (Telmisartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Terazosyna (Terazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Tetraazotan pentaerytrytolu (Pentaerythritol tetranitrate)	nitraty
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Trandolapryl (Trandolapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Tymolol (Timolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Walsartan (Valsartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Werapamil (Verapamil)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Metipranolol (Metipranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Zwiększone ryzyko zaburzenia pracy serca. Należy regularnie sprawdzać poziom potasu w surowicy oraz wykonywać badanie EKG.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amiodaron (Amiodarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe
Chlorpromazyna (Chlorpromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Cyzapryd (Cisapride)	substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania
Digoksyna (Digoxin)	glikozydy nasercowe
Droperydol (Droperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Erytromycyna (Erythromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Metylodigoksyna (Metildigoxin)	glikozydy nasercowe
Promazyna (Promazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Sotalol (Sotalol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sulpiryd (Sulpiride)	neuroleptyki klasyczne - pochodne benzamidu
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Nadmierne obniżenie stężenia potasu w surowicy. Interakcja ta występuje również z karbenoksolonem, tetrakozaktydem oraz środkami przeczyszczającymi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amfoterycyna B (Amphotericin b)	antybiotyki przeciwgrzybicze
Betametazon (Betamethasone)	glikokortykosteroidy
Deksametazon (Dexamethasone)	glikokortykosteroidy
Fludrokortyzon (Fludrocortisone)	mineralokortykosteroidy
Hydrokortyzon (Hydrocortisone)	glikokortykosteroidy
Prednizon (Prednisone)	glikokortykosteroidy

Nadmierne obniżenie stężenia sodu w surowicy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbamazepina (Carbamazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe

Zmniejszenie działania furosemidu i zwiększenie ryzyka ostrej niewydolności nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Celekoksyb (Celecoxibum)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksibuprofen (Dexibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Etorykoksyb (Etoricoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Indometacyna (Indomethacin)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Nabumeton (Nabumetone)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nimesulid (Nimesulide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Parekoksyb (Parecoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Diklofenak (Diclofenac)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Zmniejszenie skuteczności działania furosemidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital)	inne leki przeciwpadaczkowe
Fenytoina (Phenytoin)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów

Zmniejszenie działania amin.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Adrenalina (Adrenaline)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Noradrenalina (Noradrenaline, norepinephrine)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne

Zwiększenia ryzyka zapalenia stawów w przebiegu dny moczanowej.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklosporyna (Cyclosporine)	inhibitory kalcyneuryny

Przy stosowaniu małych dawek furosemidu może dochodzić do nasilenia blokowania przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, natomiast przy dużych dawkach do osłabienia działania leków blokujących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pankuronium (Pancuronium)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy
Pipekuronium (Pipecuronium)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy
Rokuronium (Rocuronium, rocuronium bromide)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy
Wekuronium (Vecuronium)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy

Nasilenie działania teofiliny i zwiększenie ryzyka hipokalemii (znaczne obniżenie stężenia potasu w surowicy).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Teofilina (Theophylline)	metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy

Nasilenie działania ototoksycznego (uszkodzenie słuchu)

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Erytromycyna (Erythromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Gentamycyna (Gentamicin)	aminoglikozydy
Tobramycyna (Tobramycin)	aminoglikozydy

Nasilenie działania metforminy i osłabienie działania furosemidu, co zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej w przypadku niewydolności nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:

Zwiększenie stężenia furosemidu i pochodnych kwasu fibrynowego, co objawia się zwiększoną częstością oddawania moczu i bólem mięśni.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ciprofibrat (Ciprofibrate)	fibraty
Fenofibrat (Fenofibrate)	fibraty

Zmniejszenie tolerancji glukozy na skutek osłabienia działania leków przeciwcukrzycowych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Akarboza (Acarbose)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy
Alogliptyna (Alogliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Dapagliflozyna (Dapagliflozin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory transportera sodowo-glukozowego2 - SGLT2
Eksenatyd (Exenatide)	analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Empagliflozyna (Empagliflozin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory transportera sodowo-glukozowego2 - SGLT2
Gliklazyd (Gliclazide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glikwidon (Gliquidone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Liksysenatyd (Lixisenatide)	analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Linagliptyna (Linagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Nateglinid (Nateglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Pioglitazon (Pioglitazone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Repaglinid (Repaglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy
Saksagliptyna (Saxagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Sitagliptyna (Sitagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Wildagliptyna (Vildagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Glibenklamid (Glibenclamide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Zmniejszenie wchłaniania furosemidu z przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Sukralfat (Sucralfate)	selektywne leki osłaniające stosowane w chorobie wrzodowej

Zmniejszenie działania furosemidu i nasilenie działania metotreksatu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metotreksat (Methotrexate)	antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)

Nasilenie działania nefrotoksycznego i ototoksycznego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cisplatyna (Cisplatin)	inne leki przeciwnowotworowe
Karboplatyna (Carboplatin)	inne leki przeciwnowotworowe
Oksaliplatyna (Oxaliplatin)	cytostatyki alkilujące

Nasilenie toksycznego działania litu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Węglan litu (Lithium carbonate)	neuroleptyki atypowe

Zmniejszenie stężenia furosemidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Aliskiren (Aliskiren)	inne leki nasercowe

Spożywanie produktów zawierających w składzie lukrecję może prowadzić do groźnej hipokaliemii (zubożenia organizmu w potas), która objawia się skurczami, zaburzeniami pracy serca i ogólnym osłabieniem organizmu. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do zatrzymania krążenia.

Nie należy łączyć furosemidu i alkoholu ze względu na wzrost ryzyka znacznego spadku ciśnienia tętniczego.

Furosemid może nadmiernie obniżyć ciśnienie tętnicze i wywołać zawroty głowy, zaburzenia widzenia i koncentracji, co wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów. Należy indywidualnie ocenić wpływ leku na pacjenta.

Furosemid może powodować reakcje nadwrażliwości na światło.

Furosemid w ciąży jest dozwolony tylko do krótkotrwałego stosowania, gdy korzyści dla matki przewyższają ryzyko uszkodzenia płodu. W przypadku kobiet ciężarnych stosujących furosemid konieczne jest częste monitorowanie płodu.

Furosemid hamuje laktację, dlatego jego stosowanie w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane.

W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach nie stwierdzono toksycznego wpływu furosemidu na płodność.

Skutki uboczne występujące po podaniu furosemidu dożylnie lub domięśniowo są takie same, jak w przypadku podania doustnego.

Nasilenie objawów przy przedawkowaniu furosemidu zależy od stopnia utraty elektrolitów i płynów. Do objawów przedawkowania należą silne niedociśnienie (w skrajnych przypadkach prowadzące do wstrząsu), uczucie zmęczenia, zakrzepica, drgawki, uszkodzenie nerwów obwodowych oraz ostra niewydolność nerek

Miejscem działania furosemidu jest wstępujący odcinek pętli nefronu, gdzie dochodzi do blokowania transportera jonów potasowych, sodowych i chlorkowych, co prowadzi do hamowania zwrotnego wchłaniania jonów chlorkowych i w efekcie powoduje zwiększenie wydalania jonów sodowych i wtórnie wody. Furosemid dodatkowo zwiększa wydalanie jonów potasowych, magnezowych oraz fosforanowych. Zmniejszeniu ulega wydalanie kwasu moczowego.
Działanie przeciwnadciśnieniowe wynika ze zmniejszenia objętości krwi krążącej i w związku z tym ze zmniejszenia rzutu serca.
U niektórych pacjentów może dochodzić do zwiększenia stężenia glukozy w surowicy krwi.

Po podaniu doustnym furosemid wchłania się w przewodzie pokarmowych w 60-70%. Wchłanianie może ulec zmniejszeniu na skutek przyjęcia leku razem z pokarmem i u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek. Działanie moczopędne pojawia się po 30-60 minutach od podania i trwa przez 6-8 h. Widoczne efekty działania przeciwnadciśnieniowego występują po kilku dniach terapii.

Furosemid wiążę się w około 95-99% z białkami surowicy. Objętość dystrybucji wynosi Vd = 0,15 l/kg. Lek przenika przez barierę łożyskową oraz do mleka matki.

Furosemid jest metabolizowany w nerkach i w mniejszym stopniu w wątrobie (10%). Główne metabolity to aktywny farmakologicznie glukuronid furosemidu oraz kwas 4-chloro-5-sulfamoiloantranilowy.  

Furosemid wydalany jest głównie przez nerki w niezmienionej postaci. Pozostała część leku wydalana jest z kałem i żółcią. Okres półtrwania w fazie eliminacji wynosi 1-1,5 h, ale może ulec wydłużeniu do 24 h w przypadku ciężkiej niewydolności nerek. Pacjenci w podeszłym wieku i z zaburzeniami wątroby również mogą wymagać zmiany dawkowania, ze względu na wolniejszą eliminację leku.