Folitropina delta, Folitropina delta - Zastosowanie, działanie, opis

Folitropina wskazana jest u kobiet, u których zdiagnozowano pierwotną niewydolność jajników. Wtedy stosuje się ją w połączeniu z ludzką gonadotropiną kosmówkową w celu wspomagania owulacji i płodności. Folitropina może być również stosowana w celu spowodowania, aby jajnik wytwarzał kilka pęcherzyków, które następnie można zebrać do użycia w wewnątrzczołowym transferze gamet i zapłodnieniu in vitro.

Terapia folitropiną delta powinna przebiegać pod ścisłą kontrolą lekarza specjalisty w dziedzinie leczenia niepłodności.

Dawkowanie ustalane jest indywidualnie dla każdej pacjentki i ma na celu uzyskanie takiej odpowiedzi jajników, która pozwoli na pobranie odpowiedniej liczby oocytów i zredukowanie ilości interwencji uniemożliwiających wytworzenie zespołu hiperstymulacji jajników.

W pierwszym cyklu leczenia dawka jest ustalana na podstawie ilości hormonu antymullerowskiego we krwi i wagi kobiety. Określona w ten sposób dawka leku powinna być utrzymywana przez cały okres stymulacji. W pierwszym cyklu leczenia dawka maksymalna wynosi 12 mikrogramów.

Iniekcję folitropiny należy rozpocząć w 2. lub 3. dniu cyklu i prowadzić do momentu uzyskania odpowiedniego wzrostu pęcherzyków (≥3 pęcherzyki ≥17 mm), co najczęściej zachodzi około dziewiątego dnia stosowania (zakres 5 do 20 dni).

W następnych cyklach terapii dawkę dobową folitropiny delta należy zachować lub zmodyfikować odpowiednio do reakcji jajników pacjentki w poprzednim cyklu.

Produktu leczniczego zawierającego folitropinę delta nie należy stosować w przypadku stwierdzonej nadwrażliwości na substancję czynną oraz przy współistniejących guzach podwzgórza lub przysadki mózgowej. Lek ten przeciwskazany jest również w przypadku powiększenia jajników lub ich torbieli o etiologii innej, niż zespół policystycznych jajników. Również niewiadomego pochodzenia krwawienia z dróg rodnych oraz nowotwory jajnika, macicy lub piersi dyskredytują możliwość podjęcia terapii folitropiną.

Folitropina delta jest silnie działającym lekiem gonadotropowym, który może wywoływać również ciężkie działania uboczne, dlatego terapia tym lekiem powinna być prowadzona przez doświadczonych specjalistów w dziedzinie leczenia bezpłodności. Należy zwrócić uwagę, że prawidłowa kuracja folitropiną delta wymaga również dostępności odpowiedniego sprzętu monitorującego pracę jajników (USG), a dawka leku ustalana jest indywidualnie, by terapia przeprowadzona mogła być optymalnie.

Przed wdrożeniem terapii folitropiną delta należy zbadać przyczyny bezpłodności pary oraz zdiagnozować ewentualne przeciwskazania do zachodzenia w ciążę. Szczególną uwagę należy poświęcić pracy tarczycy oraz wykonać badania w celu wykluczenia hiperprolatynemii. Ewentualne nieprawidłowości w poziomie hormonów należy zniwelować za pomocą odpowiedniego leczenia.

Należy poinformować pacjentkę poddaną terapii folitropiną o konieczności przestrzegania ustalonych dawek leku oraz schematu dawkowania, gdyż w przeciwnym razie istnieje niebezpieczeństwo powiększenia jajników i rozwoju OHSS. Jest to stan charakteryzujący się znacznym zwiększeniem rozmiarów jajników, spotęgowaniem ilości hormonów płciowych we krwi oraz natężoną przepuszczalnością naczyń, co może owocować nagromadzeniem się płynu w jamie otrzewnowej, opłucnowej oraz osierdziowej.

Bardzo ważne jest regularne, dokładne i częste sprawdzanie rozwoju pęcherzyków w celu zminimalizowania rozwoju OHSS. Ciężkie przypadki OHSS manifestują się takimi objawami jak: dolegliwości jamy brzusznej (ból, rozdęcie), wzrost masy ciała, znaczne zwiększenie wymiarów jajników, obniżenie ilości oddawanego moczu, mdłości, wodniste stolce, wymioty, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

Przesadna odpowiedź jajników na kurację godotropiną rzadko prowadzi do OHSS, chyba że aplikuje się hCG celem osiągnięcia ostatecznej dojrzałości pęcherzyków. W przypadku ciąży objawy tego zespołu mogą się spotęgować i utrzymywać dłużej. Z tego względu w przypadku potwierdzenia nadmiernej stymulacji jajników należy zrezygnować z podawania hCG i pouczyć pacjentkę, by w ciągu kolejnych 4 dni zachowała wstrzemięźliwość seksualną lub zastosowała mechaniczną metodę antykoncepcji. OHSS pojawia się zwykle po terminacji leczenia hormonalnego. W rezultacie zmian hormonalnych zachodzących w ciąży możliwy jest późny rozwój OHSS. Ze względu na niebezpieczeństwo rozwoju OHSS, pacjentki powinny być monitorowane przez minimum 14 dni po wywołaniu ostatecznej dojrzałości pęcherzyków.

Szczególną ostrożność należy zachować ordynując terapię folitropiną delta pacjentkom z dodatnim wywiadem w kierunku chorób zakrzepowo-zatorowych lub z rozpoznanymi czynnikami ryzyka takich zdarzeń (wywiad rodzinny, znaczna nadwaga, trombofilia). Należy mieć na uwadze, że niebezpieczeństwo wystąpienia zdarzeń zakrzepowo-zatorowych wzrasta w wyniku terapii folitropiną delta, dlatego należy rozważyć bilans korzyści i ryzyka u pacjentek z takiej grupy terapeutycznej.

Terapia folitropiną delta niesie ze sobą podwyższenie ryzyka wystąpienia skrętu jajnika. Sprzyjają temu również: ciążą, zespół policystycznych jajników czy torbiele jajników. U takich pacjentek konieczna jest regularna obserwacja, gdyż wczesna diagnoza i natychmiastowe odkręcenie jajnika może zmniejszyć obrażenia powstałe w wyniku niedokrwienia jajnika.

Leczenie folitropiną delta zwiększa możliwość wystąpienia ciąży mnogiej, co zależne jest również od wieku pacjentki, liczbą przeniesionych zarodków, jak i ich jakością.

Należy mieć świadomość, że częstość utraty ciąży jak i  częstość występowania ciąży pozamacicznej po terapii ART oraz częstość występowania wrodzonych wad rozwojowych jest wyższa w porównaniu z zapłodnieniem naturalnym.

Folitropina delta nie wywiera wpływu lub jest on nieistotny na zdolność obsługi maszyn i kierowanie pojazdami mechanicznymi.

Folitropina delta nie aplikuje się kobietom w ciąży. Ten stan fizjologiczny jest przeciwskazaniem do stosowania folitropiny.

Badania na zwierzętach wykazały bardzo niekorzystny wpływ folitropiny na reprodukcje, jeżeli zostanie ona podana w dawce wyższej niż ilość leku maksymalnie wskazanego do stosowania u ludzi.

Stosowanie folitropiny delta jest przeciwskazane w okresie laktacji.

Folitropina delta jest wskazana w leczeniu niepłodności.

Najczęściej zgłaszanymi skutkami ubocznymi stosowania folitropiny delta są bóle głowy, zespól hiperstymulacji jajników, dolegliwości w obrębie miednicy mniejszej, bóle miednicy i przydatków, uczucie wyczerpania. Znacznie rzadziej (z częstotliwością określaną jako niezbyt często) pojawiają się takie działania niepożądane jak: wahania nastroju, ospałość, zawroty głowy, dolegliwości gastryczne (wodniste stolce, wymioty, zaparcia) oraz zakłócenia prawidłowej pracy układu rozrodczego (krwawienia z pochwy) oraz piersi (ból i tkliwość). Potencjalnym niebezpieczeństwem kuracji folitropiną jest rozwój immunogenności w stosunku do rozwoju przeciwciał anty-FSH.

Najpoważniejszym objawem przedawkowania folitropiny delta jest rozwój OHSS (zespół hiperstymulacji jajników), który manifestuje się takimi objawami jak: zwiększenie wymiarów jajników, spotęgowanie ilości hormonów płciowych w surowicy krwi, wzrost przepuszczalności naczyń, ból i rozdęcie brzucha, wzrost wagi ciała,utrudnione oddychanie, skąpomocz oraz objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak mdłości, wymioty i wodniste stolce.

Folitropina delta jest rekombinowanym ludzkim FSH. Sekwencje aminokwasowe dwóch podjednostek FSH w folitropinie delta są dokładnie takie same jak sekwencje endogennego ludzkiego FSH. FSH to glikoproteina, która u kobiet wraz z LH bierze udział w regulacji stężenia estrogenów oraz progesteronu oraz jest odpowiedzialna za dojrzewanie pęcherzyka Graafa. Fundamentalnym znaczeniem wynikającym z pozajelitowego podania folitropiny delta jest przyrost liczby dojrzałych pęcherzyków Graafa.

Po podskórnej iniekcji folitropiny delta raz na dobę, maksymalne stężenie w surowicy krwi jest osiągane po 10 godzinach. Bezwzględna biodostępność wynosi około 64%.

Po iniekcji podskórnej pozorna objętość dystrybucji wynosi około 25 l. Z kolei objętość dystrybucji w stanie podstawowym wynosi 9 l po iniekcji dożylnej.

Po aplikacji podskórnej pozorny klirens folitropiny delta wynosi 0,6 l/godz., a objętość osocza całkowicie oczyszczonego z danej substancji w jednostce czasu po podaniu dożylnym wynosi 0,3 l/godz.  Natomiast czas, w którym stężenie leku we krwi zmniejszy się do połowy wartości początkowej w końcowej fazie eliminacji po jednorazowym wstrzyknięciu podskórnym wynosi 40 godzin, a po wielorazowej aplikacji podskórnej - 28 godzin.
Pozorny klirens folitropiny delta wynosi 0,6 l/godz. Systematyczne podawanie podskórne prowadzi do wysokiej ekspozycji. Folitropina delta jest usuwana z ustroju głównie przez nerki. Frakcja folitropiny delta eliminowana z moczem w postaci niezmienionej stanowi 9%.