Ezetimib, Ezetimibum - Zastosowanie, działanie, opis

Ezetimib w monoterpii stosowany jest w leczeniu pierwotnej hipercholesterolemii (rodzinnej lub nierodzinnej) u pacjentów nietolerujących statyn lub jeżeli stosowanie statyn jest przeciwwskazane. Wraz z odpowiednią dietą stosowany jest u pacjentów z homozygotyczną sisterolemią rodzinną a razem ze statyną w leczeniu homozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej.

Ezetimib dołączony do trwającej już terapii statyną, stosowany jest w celu zminimalizowania ryzyka powstania incydentów sercowo-naczyniowych u pacjentów cierpiących na chorobę wieńcową luz z ostrym zespołem wieńcowym w wywiadzie.

Ezetimib stosuje się doustnie. Tabletkę może przyjąć o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłku. Zalecana dobowa dawka leku to 10mg. Podczas trwania terapii wskazane jest przestrzeganie odpowiedniej diety, która zmniejsza stężenie lipidów we krwi.

Nie ma potrzeby dostosowywania dawki leku osobom w podeszłym wieku, cierpiącym na niewydolność wątroby czy zaburzenia pracy nerek.

Ze względu na brak badań potwierdzających bezpieczeństwo i skuteczność podawania leku dzieciom w wieku od 6 do 17 lat, leczenie powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza specjalisty.

Zaleca się przyjmować ezetimib 2 godziny przed lub 4 godziny po zastosowaniu leków, które wiążą kwasy żółciowe.

Przeciwwskazaniem do stosowania ezetimibu jest nadwrażliwość na tą substancję .

Obserwuje się zwiększone stężenie aminotransferaz podczas stosowania ezetimibu w połączeniu ze statyną, dlatego też, przed rozpoczęciem terapii zaleca się przeprowadzenie testów czynnościowych wątroby.

Stosowanie ezetimibu wiąże się z ryzykiem pojawienia miopatii oraz rabdomiolizy. Terapia ezetimibem powinna zostać przerwana w przypadku pojawienia się niewyjaśnionego bólu mięśni, ich osłabienia czy tkliwości. Ryzyko rabdomiolizy zwiększa się w przypadku stosowania ezetimibu w skojarzeniu ze statyną.

Ezetimib nie wpływa na dojrzewanie płciowe chłopców i dziewczynek w wieku od 10 do 17 lat. Nie wykazano również wpływu ezetimibu na cykl menstruacyjny dziewcząt. Brak danych dotyczących wpływu leku na dzieci poniżej 6 roku życia.

Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie ezetimibu i statyny u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Przeciwwskazane jest również stosowanie takiego połączenia u pacjentów z czynną chorobą wątroby lub niewyjaśnionym, utrzymującym się zwiększeniem aktywności aminotransferaz w surowicy krwi. 

Nie wykonano badań dotyczących wpływu ezetimibu na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Niemniej jednak, należy wziąć pod uwagę, że u niektórych osób ezetimib może wywoływać zawroty głowy.

Obserwuje się co najmniej 3-krotnie podwyższone stężenie aminotransferaz podczas stosowania ezetimibu wraz ze statyną.

Zaobserwowano również ponad 10-krotne zwiększenie stężenia CPK (fosfokinazy kreatynowej) u pacjentów stosujących ezetimib w monoterapii.

Ezetimib można podawać kobietom w czasie ciąży jedynie, gdy jest to bezwzględnie konieczne. Stosowanie połączenia ezetymibu ze statyną w okresie ciąży jest przeciwwskazane.

Ezetimibu nie należy stosować w okresie laktacji. Nie wiadomo czy, substancja przenika do mleka kobiecego jednak badania na szczurach wykazały, że ezetimib jest wydzielany do mleka tych zwierząt.

Brak danych dotyczących wpływu ezetimibu na płodność u ludzi. Lek nie wykazywał wpływu na płodność samic i samców szczurów.

Przeprowadzone badania kliniczne, które polegały na podawaniu zdrowym osobom przez 2 tygodnie 50 mg leku  oraz osobom  z pierwotną hipercholesterolemią 40 mg przez 56 dni, wykazały, że lek jest dobrze tolerowany. Odnotowano kilka przypadków przedawkowania, jednak w większości nie związanych z pojawieniem się działań niepożądanych. U pacjentów u których pojawiły się działania niepożądane, nie były one poważne.

Ezetimib stosowany jest u pacjentów z podwyższonym stężeniem cholesterolu. Działanie substancji polega na hamowaniu wchłaniania cholesterolu w przewodzie pokarmowym poprzez wiązanie się leku z rąbkiem szczoteczkowym jelita cienkiego. W rezultacie dochodzi do zmniejszenia ilości cholesterolu, który jest transportowany do wątroby. 

W skład cholesterolu całkowitego wchodzą dwie frakcje - LDL oraz HDL. Frakcja LDL to tzw. zły cholesterol, który odkłada się w naczyniach tętniczych i prowadzi do powstawania blaszek miażdżycowych. Następstwem tego jest zwężenie światła naczyń, ograniczenie przepływu krwi, które może doprowadzić do udaru mózgu czy zawału serca. Frakcja HDL to tzw. dobry cholesterol, który powstrzymuje proces odkładania się złego cholesterolu i chroni przez rozwojem chorób serca.

Ezetimib zmniejsza stężenie tzw. złego cholesterolu (frakcji LDL)  oraz trójglicerydów natomiast podwyższa stężenie tzw. dobrego cholesterolu (frakcji HDL). Nie wykazuje wpływu na wchłanianie kwasów żółciowych, kwasów tłuszczowych, trójglicerydów, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, progesterony czy etynyloestradiolu.

Po doustnym podaniu ezetymib jest szybko wchłaniany i w znacznym stopniu sprzęgany w postaci czynnego farmakologicznie glukuronianu ezetymibu (glukuronianu fenolowego). Maksymalne stężenie leku w przypadku glukuronianiu ezetimibu pojawia się w ciągu 1-2 godzin natomiast w przypadku ezetymibu w ciągu 4-12 godzin.

Ezetimib wiąże się z białkami ludzkiego osocza w  99,7%, natomiast glukuronian ezetymibu w 88-92%.

Ezetimib ulega metabolizmowi w wątrobie i jelicie cienkim gdzie dochodzi do  sprzęgania z kwasem glukuronowym (reakcja II fazy) a następnie jest wydalany z żółcią. Zauważono również minimalny metabolizm oksydacyjny (tzw. reakcja I fazy). Ezetimib w osoczu krwi stanowi 10-20% ogólnego stężenia leku natomiast glukuronian ezetimibu 80-90%. Obie substancje ulegają powolnemu wydalaniu z osocza. Występuje znaczne krążenie jelitowo-wątrobowe obu substancji.

Ezetimib wydalany jest głównie z kałem i  w mniejszym stopniu z moczem. Po podaniu doustnym ezetimibu znakowanego izotopem C¹⁴ w dawce 20mg, w ciągu 10-dniowej zbiórki odzyskano w stolcu około 78% całkowitej dawki izotopu promieniotwórczego natomiast w moczu 11%.  Nie stwierdzono wykrywalnego poziomu izotopu promieniotwórczego w osoczu krwi po 48 godzinach od podania.