Alipogenu typarwowek - Zastosowanie, działanie, opis

Alipogenu typarwowek to lek stosowany jako terapia genowa u osób dorosłych z rodzinnym niedoborem lipazy lipoproteinowej, u których dochodzi do częstych napadów zapalenia trzustki o dużym nasileniu, pomimo ograniczania tłuszczy w diecie. Obecnie lek nie znajduje się w obrocie ze względu na wysokie koszty terapii i niewielką grupę pacjentów, dla której lek ten jest wskazany.

Dawkę alipogenu typarwoweku ustala się na podstawie masy ciała pacjenta.
Lek podaje się w jednorazowej serii wstrzyknięć w mięśnie ud i podudzi nóg.
Maksymalna całkowita dawka leku to 1 x 10¹² kopii genomu (k.g.)/kg masy ciała, przy czym w jedno miejsce wstrzyknięcia nie należy podawać więcej niż 1,5 x 10¹² k.g.
Ze względu na konieczność podania serii wstrzyknięć, zaleca się zastosowanie znieczulenia rdzeniowego lub regionalnego przed dokonaniem wstrzyknięcia domięśniowego alipogenu typarwoweku.
Brak danych na temat bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leku u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na alipogenu typarwowek, niedobór odporności, choroby mięśni (ze względu na konieczność podania serii wstrzyknięć domięśniowych) oraz zwiększone ryzyko krwawień (np. u osób z trombocytopenią).

Rozpoczęcie terapii genowej musi być poprzedzone potwierdzeniem niedoboru lipazy lipoproteinowej poprzez wykonanie odpowiedniego testu genetycznego.
W trakcie terapii należy oznaczać przeciwciała neutralizujące i kontrolować odpowiedź limfocytów T w początkowym okresie i po upływie 6-12 miesięcy.
Pacjenci poddani leczeniu muszą pamiętać o przestrzeganiu niskotłuszczowej diety i ograniczeniu picia alkoholu, ponieważ lek nie eliminuje napadów ostrego zapalenia trzustki.
Przed podaniem leku należy wykluczyć u pacjenta czynną chorobę zakaźną. W przypadku zdiagnozowania choroby zakaźnej konieczne jest opóźnienie terapii do momentu powrotu pacjenta do zdrowia.
Wielokrotne wstrzykiwanie alipogenu typarwoweku nasila ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych, które występuje u osób z niedoborem lipazy lipoproteinowej. Należy wdrożyć odpowiednie postępowanie profilaktyczne.
Pacjenci otrzymujący alipogenu typarwowek nie mogą być dawcami narządów, tkanek, komórek do przeszczepienia oraz nie mogą oddawać krwi.
Zaobserwowano zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej w surowicy osób poddanych terapii. Wzrost ten następuje po około 2 tygodniach po podaniu, osiągając maksimum po około 8 tygodniach. Wartość parametru osiąga wartość wyjściową do 26 tygodnia.

Alipogenu typarwoweku nie należy łączyć z lekami przeciwpłytkowymi (np. klopidogrel, tikagretol) i przeciwzakrzepowymi (np. warfaryna, acenokumarol) w okresie podawania leku, co najmniej tydzień przed wstrzyknięciem i jeden dzień po podaniu leku. Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych.

Alipogenu typarwowek może w niewielkim stopniu wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Pacjenci, którzy obserwują u siebie zawroty głowy powinni powstrzymać się od prowadzenia pojazdów.

Jednoczesne stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych jest przeciwwskazane, dlatego kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować mechaniczne środki antykoncepcyjne przez okres co najmniej 12 miesięcy po podaniu alipogenu typarwoweku.
Dane związane z badaniami na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu alipogenu typarwoweku na przebieg ciąży i rozwój płodu. Bezpieczeństwo stosowania leku u kobiet w okresie ciąży nie zostało jednoznacznie potwierdzone, dlatego jego stosowanie należy ograniczyć do przypadków bezwzględnie koniecznych.

Brak danych na temat przenikania alipogenu typarwoweku do mleka kobiecego. Leku nie należy podawać kobietom w okresie laktacji.

Podanie domięśniowe: ból głowy, ból w obrębie kończyny, uczucie zmęczenia, hipertermia, siniaki, wzrost  aktywności kinazy kreatynowej w surowicy, zmniejszenie apetytu, zawroty głowy, mrowienie, uczucie pieczenia, objawy zapowiadające omdlenie, duszność wysiłkowa, zatorowość płucna, nadciśnienie, bóle brzucha, nudności, zaparcia, wysypka, zespół erytrodyzestezji dłoniowo-podeszwowej, nieprawidłowy wzrost włosów, skurcze mięśni, zapalenie stawów, nadwyrężenie mięśni, sztywność układu mięśniowo-szkieletowego, ból szyi, uczucie ciężkości, ból mięśni, ostre zapalenie mięśni i przewlekłe zapalenie mięśni, gorączka, obrzęk obwodowy, ból/ obrzęk/ świąd/ dyskomfort w miejscu wstrzyknięcia, dreszcze.

Alipogenu typarwowek zawiera wariant LPL^S447X genu ludzkiej lipazy lipoproteinowej, który jest dostarczany do komórek organizmu poprzez wektor oparty na wirusie towarzyszącym adenowirusom (AAV1) serotypu 1. Docelową tkanką dla leku są mięśnie. W miocytach (komórki mięśni) dochodzi do wytwarzania enzymu lipazy lipoproteinowej, dzięki czemu zostaje uzupełniony jego niedobór i tym samym zmniejsza się częstość napadów zapalenia trzustki oraz stopień nasilenia choroby. Lipaza lipoproteinowa to kluczowy enzym w metabolizmie lipoprotein po spożyciu posiłku zawierającego tłuszcze.

Alipogenu typarwowek ulega rozkładowi poprzez endogenne szlaki kataboliczne białek i DNA.

Wysokie stężenia alipogenu typarwoweku utrzymują się w mięśniach kończyn dolnych do 12 tygodni po wstrzyknięciu.