Eplerenon, Eplerenonum - Zastosowanie, działanie, opis

Eplerenon wskazany jest w leczeniu skojarzonym niewydolności lewej komory serca i objawów niewydolności serca po niedawno przebytym zawale serca. Podawanie eplerenonu służy zmniejszeniu śmiertelności i chorobowości z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca (klasa  II wg. NYHA) oraz z zaburzeniami czynnościowymi lewej komory serca.

Eplerenon stosuje się zwykle w dawce 25mg - 50mg dziennie.

Ze względu na to, że eplerenon może wywoływać hiperkaliemię należy na początku leczenia u wszystkich pacjentów monitorować jego stężenie. Ponadto przy zmianach dawkowania i u pacjentów narażonych na zbyt wysokiem poziomy potasu we krwi tj. u pacjentów w podeszłym wieku i z niewydolnością nerek czy cukrzycą. Pacjenci nie powinni stosować preparatów potasu podczas terapii eplerenonem. Należy mieć na uwadze, że obniżenie dawki eplerenonu zmniejsza stężenie potasu. Podobnie jak dołączenie hydrochlorotiazydu do leczenia eplerenonem reguluje stężenia potasu w kierunku mniejszych, prawidłowych wartości.

Ponadto monitorowanie stężeń potasu we krwi powinno być wykonywane u pacjentów z zaburzoną czynnością/niewydolnością nerek i mikroalbuminurią w przebiegu cukrzycy ze względu na większe ryzyko wystąpienia hiperkaliemii w tych grupach pacjentów. 

Dodatkową grupą wymagającą baczniejszego monitorowania są osoby z łagodną i umiarkowaną niewydolnością wątroby, u których powinno kontrolować się poziom elektrolitów.

Eplerenon nie powinien być stosowany w terapii skojarzonej z inhibitorem konwertazy angiotensyny (ACE) i (lub) antagonistą receptora angiotensyny (ARB) ze względu na większe ryzyko wystąpienia hiperkaliemii.

Przeciwwskazane jest również łączenie eplerenonu z substancjami będącymi silnymi induktorami CYP3A4 jak ryfampicyną, karbamazepiną, fenytoiną, fenobarbitalem i zielem dziurawca. Zmniejszają one skuteczność eplerenonu. Z kolei silne inhibitory CYP3A4 jak  ketokonazol, itrakonazol, rytonawir, nelfinawir, klarytromycyna, telitromycyna i nefazodon zwiększają jego stężenia i takie połączenie jest również niewskazane. Przeciwwskazane jest stosowanie eplerenonu w dawce większej niż 25mg wraz ze słabymi bądź umiarkowanymi inhibitorami CYP3A4 (erytromycyną, sakwinawirem, amiodaronem, diltiazemem, werapamilem, flukonazolem).

Należy unikać stosowania litu, cyklosporyny, takrolimusu w czasie leczenia eplerenonem.

Należy unikać grejpfrutów. Mogą one o 25% zwiększać stężenie eplerenonu we krwi poprzez hamowanie CYP3A4.

Eplerenon można przyjmować z posiłkiem lub bez.

Brak jest badań na temat wpływu stosowania eplerenonu na prowadzenie pojazdów i obsługę maszyn. Nie wywołuje ona zaburzeń koncentracji i czynności poznawczych. Może jednak podczas leczenia eplerenonem dochodzić do zawrotów głowy.

Jednoczesne stosowanie z eplerenonem dziurawca, zmniejsza stężenie eplerenonu o 30%.

Brak jest danych dotyczących podawania eplerenonu kobietom w ciąży. Badania na zwierzętach nie ujawniły działań niepożądanych na przebieg ciąży, rozwój zarodka, płodu i nie wykazały wpływu na przebieg porodu czy rozwoju dziecka. Jednak powinno się zachować ostrożność w stosowaniu eplerenonu u kobiet w ciąży.

Nie ma danych dotyczących przenikania eplerenonu podawanego doustnie do mleka kobiecego. Przenikanie do pokarmu dowiedziono u szczurów. Ponadto nie wykazano zaburzeń rozwojowych u szczurząt żywiących się mlekiem matki, której podawano eplerenon. Jednak z uwagi na brak danych dotyczących możliwości wystąpienia działań niepożądanych u karmionych piersią dzieci matek przyjmujących eplerenon, należy rozważyć odstawienie dzieci od piersi lub odstawieniu leku przez matki (w zależności od bilansu korzyści i ryzyka dla matki i dziecka).

Nie ma danych dotyczących wpływu eplerenonu na płodność u ludzi.

Nie są znane przypadki przedawkowania eplerenonu u ludzi. W takim przypadku najprawdopodobniej u człowieka doszłoby do niedociśnienia tętniczego i hiperkaliemii. Należy pamiętać, iż eplerenon nie jest usuwany przez hemodializę a jedynie jest w znacznym stopniu adsorbowany przez węgiel aktywowany. W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy wdrożyć stosowane leczenie podtrzymujące.

Eplerenon względnie swoiście wiąże się z receptorami mineralokortykosteroidowymi w porównaniu do powinowactwa do receptorów glikokortykosteroidowych, progesteronowych i dla androgenów. Eplerenon uniemożliwia wiązanie aldosteronu z jego receptorem i wywieranie jego efektu fizjologicznego prowadzącego do zwiększania ciśnienia tętniczego krwi i zwiększania obciążenia serca.

Eplerenon osiąga maksymalne stężenie w osoczu po podaniu doustnym po około dwóch godzinach bez względu na porę przyjmowania względem posiłku. W zakresie dawek 10mg - 100mg wchłanianie jest proporcjonalne do dawki.

Eplerenon ulega wiązaniu z białkami osocza w 50%. Po dwóch dniach stosowania, w stanie stacjonarnym, objętość dystrybucji wynosi około 50litrów.

Eplerenon metabolizowany jest głównie wątrobowo przez izoenzym CYP3A4. Nie zidentyfikowano żadnych aktywnych metabolitów eplerenonu.

Eplerenon wydalany jest w postaci metabolitów z moczem ( w 67%) i kałem (w 32%). Jego okres półtrwania T_0,5 wynosi od 3 do 5 godzin.