Ekulizumab, Eculizumabum - Zastosowanie, działanie, opis

Ekulizumab znajduje zastosowanie w leczeniu bardzo rzadkich schorzeń u dorosłych i dzieci, takich jak napadowa nocna hemoglobinuria, atypowy zespół hemolityczno–mocznicowy oraz wyłącznie u dorosłych pacjentów z przeciwciałami przeciwko receptorowi acetylocholinowemu w przypadku opornej na leczenie uogólnionej miastenii rzekomoporaźnej.

Dawka ekulizumabu stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej oraz wieku pacjenta. U dorosłych w przypadku napadowej nocnej hemoglobinurii stosuje się leczenie początkowe, w dawce 600 mg, co tydzień przez pierwsze 4 tygodnie, następnie leczenie podtrzymujące w dawce 900mg w piątym tygodniu i 900mg co ok. 14dni. Również u dorosłych, w przypadkach atypowego zespołu hemolityczno–mocznicowego i opornej na leczenie uogólnionej miastenii rzekomoporaźnej dawkowanie  także obejmuje dwie fazy. W początkowej podaje się 900mg przez 4 tygodnie, a w podtrzymującej 1200mg w piątym tygodniu i 1200mg co ok. 14 dni. U dzieci schemat dawkowania jest zbliżony, jednak dawki ustalane są według masy ciała. 

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania ekulizumabu jest nadwrażliwość na substancję czynną. Nie należy stosować ekulizumabu u osób zakażonych dwoinką zapalenia opon mózgowych oraz u osób, które nie są zaszczepione przeciw meningokokom. 

Zastosowanie ekulizumabu osłabia naturalną odporność na zakażenia, dlatego co najmniej dwa tygodnie przed rozpoczęciem leczenia pacjent powinien zostać zaszczepiony przeciwko meningokokom oraz zastosować profilaktycznie antybiotyk. Ze względu na możliwe powikłania,  takie jak ciężka hemoliza wewnątrznaczyniowa w przypadku napadowej nocnej hemoglobinurii lub mikroangiopatia zakrzepowa w przypadku atypowego zespołu hemolityczno–mocznicowego, przerwanie stosowania ekulizumabu powinno występować wyłącznie w uzasadnionych przypadkach. 

Ekulizumab nie wpływa na zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych. 

Ze względu na brak dostatecznych badań, nie należy stosować ekilizumabu w trakcie ciąży. 

Ekulizumab najprawdopodobniej nie przenika do mleka matki, jednak ze względu na brak dostatecznych danych, nie należy go podawać matkom karmiącym. 

Działania niepożądane ekulizumabu: bardzo często: ból głowy; często: zapalenie płuc, przeziębienie, zakażenie układu moczowego, leukopenia, zmniejszenie liczby czerwonych krwinek, bezsenność, zawroty głowy, zaburzenia smaku, wysokie ciśnienie krwi, zakażenia górnych dróg oddechowych, kaszel, ból gardła, zapalenie oskrzeli, opryszczka, biegunka, wymioty, nudności, bóle brzucha, wysypka, utrata włosów, swędzenie skóry, bóle stawów, gorączka, dreszcze, uczucie zmęczenia oraz dolegliwości grypopodobne; niezbyt często: zakażenia meningokokowe, posocznica, wstrząs septyczny, zakażenia wirusowe, zakażenie dolnych dróg oddechowych, zakażenie w obrębie żołądka i jelit, zapalenie pęcherza, zakażenie grzybicze, ropień, zapalenie tkanki łącznej, grypa, zapalenie zatok, zakażenie zęba, małopłytkowość, limfopenia, uczucie kołatania serca, reakcja anafilaktyczna, nadwrażliwość, utrata apetytu, depresja, niepokój, wahania nastroju, parestezje, drżenie, niewyraźne widzenie, dzwonienie w uszach, zawroty głowy, nagłe i szybkie pojawienie się bardzo wysokiego ciśnienia krwi, niskie ciśnienie krwi, uderzenia gorąca, zaburzenia żylne, duszności, krwawienie z nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, podrażnienie gardła, wodnisty katar, zapalenie otrzewnej, zaparcia, niestrawność, wzdęcia brzucha, pokrzywka, zaczerwienienie skóry, sucha skóra, czerwone lub purpurowe plamy pod skórą, nadmierna potliwość, kurcze mięśni, bóle mięśni, bóle pleców i szyi, bóle kości, obrzęk stawów, bóle kończyn, zaburzenia czynności nerek, dyzuria, krew w moczu, samoistna erekcja prącia, obrzęk, dolegliwości w obrębie klatki piersiowej, astenia, ból w klatce piersiowej, ból w miejscu infuzji, dreszcze, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, zmniejszenie proporcji objętości krwi zajmowanej przez czerwone krwinki, zmniejszenie w czerwonych krwinkach zawartości białka, które przenosi tlen oraz reakcja w miejscu infuzji; rzadkie zakażenie grzybicze wywołane przez Aspergillus, bakteryjne zapalenie stawów, zakażenie wywołane przez Haemophilus influenzae, zakażenie dziąseł, liszajec, rzeżączka, czerniak, zaburzenie czynności szpiku kostnego, hemoliza, zlepianie się komórek, nieprawidłowy czynnik krzepnięcia, choroba Basedowa, zaburzenia snu, niezwykłe sny, omdlenie, podrażnienie oczu, siniaki, nieprawidłowy przepływ treści pokarmowej z żołądka z powrotem do przełyku, ból dziąseł, żółtaczka, zapalenie skóry, przebarwienia skóry, kurcze mięśni ust, zaburzenia miesiączkowania, nieprawidłowy wyciek podawanego leku poza żyłę, nieprawidłowe czucie w miejscu infuzji oraz uczucie gorąca.

Ekulizumab jest przeciwciałem monoklonalnym, które wiąże się z białkiem C5 dopełniacza, zapobiegając jego rozkładowi do C5a i C5b oraz tworzeniu końcowego kompleksu dopełniacza C5b-9. Zapobiega to hemolizie wewnątrznaczyniowej za pośrednictwem dopełniacza w napadowej nocnej hemoglobinurii, u większości pacjentów ze stężeniem ekulizumabu we krwi wynoszącym 35 mcg/ml hemoliza praktycznie zanika. . U pacjentów z atypowym zespołem hemolityczno–mocznicowym  skuteczne stężenie ekulizumabu w surowicy wynosi około 50-100 mcg/ml, a u pacjentów ze spektrum zapalenia nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego ≥116 mcg/ml.

Biodostępność ekulizumabu wynosi 100% dzięki podaży poprzez wlew dożylny. 

Objętość dystrybucji ekulizumabu u ludzi jest zbliżona do objętości osocza. Ponieważ ekulizumab jest przeciwciałem monoklonalnym, mało prawdopodobne jest, by wiązał się z białkami osocza. 

Ekulizumab rozkładany jest do peptydów i aminokwasów, przy udziale komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego. Nie posiada żadnych aktywnych metabolitów. 

Ekulizumab w niewielkiej ilości jest wydalany z żółcią. Przeciwciała monoklonalne są katabolizowane w lizosomach do aminokwasów.