Ciprofibrat, Ciprofibratum - Zastosowanie, działanie, opis

Stosowanie ciprofibratu jest wskazane jako uzupełnienie innych metod niefarmakologicznych w leczeniu ciężkiej hipertriglicerydemii z niskim stężeniem cholesterolu o dużej gęstości HDL lub bez.. Ciprofibrat znalazł również zastosowanie w terapii hiperlipidemii mieszanej, gdzie podanie statyn jest przeciwwskazane.

Ciprofibrat jest przyjmowany w formie stałej podawanej doustnie w dawce 100 mg na dobę jako dodatek do właściwej diety. Nie zaleca się dawkować ciprofibratu u dzieci i młodzieży, ze względu na brak danych o bezpieczeństwie i skuteczności stosowania.

Ciprofibratu nie należy stosować w połączeniu z innymi fibratami. Przeciwwskazane jest również, stosowanie go w ciężkim zaburzeniu czynności nerek i wątroby, u pacjentów ze stwierdzoną nadwrażliwością na fibraty oraz u kobiet w ciąży. 

Podając ciprofibrat doustnie należy zwrócić szczególną uwagę na bolesność, tkliwość i osłabienie mięśni. Leczenie ciprofibratem należy natychmiast przerwać jeżeli wystąpi miopatia i wzrost aktywności CPK (fosfokinaza kreatynowa). Ryzyko wystąpienia miopatii mogą potęgować: zaburzenia czynności nerek, niedoczynność tarczycy oraz wiek pacjenta powyżej 70 lat. Stosując ciprofibrat powinno się kontrolować czynność wątroby, gdyż wzrost enzymów AspAT i AlAT trzykrotnie ponad górną granicę normy jest wskazaniem do przerwania leczenia ciprofibratem. Należy również, przed rozpoczęciem leczenia ciprofibratem u pacjentów  z niedoczynnością tarczycy, wyrównać wtórną dyslipidemię.

Ciprofibratu nie należy łączyć z innymi fibratami ze względu na ryzyko rabdomiolizy (rozpad mięśni) i mioglobinurii (wydalanie mioglobiny z moczem).

Nie zaleca się stosowania ciprofibratu w połączeniu z alkoholem ze względu na ryzyko wystąpienia lub nasilenia miopatii, rabdomiolizy, mioglobuliurii oraz uszkodzenia wątroby.

Ciprofibrat może wywoływać uczucie zmęczenia, senność czy zawroty głowy. W razie wystąpienia niepokojących objawów,  nie należy prowadzić pojazdu i obsługiwać maszyn.

Podczas stosowania ciprofibratu obserwowano reakcje nadwrażliwości na światło.

Ze względu na brak badań ciprofibrat jest przeciwwskazany do stosowania u kobiet w ciąży. Obserwowano działanie toksyczne w badaniach na zwierzętach.

Ciprofibrat jest przeciwwskazany do stosowania u kobiet karmiących, ze względu na brak danych stosowania u tej grupy pacjentek. Udowodniono, że przenika on do mleka samic szczurów karmiących.

Przedawkowanie ciprofibratu po podaniu doustnym zdarza się sporadycznie i nie stwierdza się specyficznych objawów przedawkowania. Należy wykonać płukanie żołądka i zastosować leczenie podtrzymujące. Nie jest możliwe usunięcie ciprofibratu drogą dializy.

Mechanizm działania ciprofibratu polega na aktywacji PPAR_alfa( receptora aktywowanego proliferatorem peroksysomów typu alfa). W wyniku tego  procesu dochodzi do wzrostu aktywności lipazy lipoproteinowej i zmniejszenie produkcji apoproteiny C III w wątrobie. Prowadzi to do nasilenia lipolizy. Ciprofibrat nasila w wątrobie beta -oksydację kwasów tłuszczowych, które stanowią substraty do produkcji triglicerydów, dzięki czemu zmniejsza się ilość tworzonych cząsteczek VLDL. Ciprofibrat na drodze aktywacji lipoprotein AI i AII w wątrobie zwiększa  stężenie HDL w osoczu.

Ciprofibrat po podaniu doustnym jest całkowicie i szybko wchłaniany, a maksymalne stężenie w osoczu krwi osiąga po 2 godzinach od podania.

Ciprofibrat niemal całkowicie wiąże się z białkami osocza, a jego okres półtrwania w osoczu krwi wynosi 17h. 

Ciprofibrat jest metabolizowany w procesie sprzęgania z kwasem glukuronowym. W Wyniku metylacji grupy karboksylowej i acetylacji grup hydroksylowych kwasu glukuronowego dochodzi do powstania metylo -  (2,3,4-tri-O-acetylo-beta-D-glukopriano) - uronianu.

Ciprofibrat w postaci niezmienionej wydalany jest z moczem jako połączenie z kwasem glukuronowym. Nie odnotowano przypadków kumulacji ciprofibratu w organizmie.