Heksamidyna, Hexamidinum - Zastosowanie, działanie, opis

Heksamidyna to związek o właściwościach przeciwgrzybiczych, przeciwpełzakowych oraz przeciwbakteryjnych. 

Diizetionian heksamidyny był wcześniej stosowany jako środek przeciwgrzybiczy w leczeniu grzybic międzypalcowych. Substancja czynna występowała najczęściej w połączeniu z klotrimazolem i była stosowana u osób dorosłych i dzieci od 1 miesiąca życia.

Ponadto diizetionian heksamidyny znalazł zastosowanie w okulistyce. Lek jest wykorzystywany w leczeniu:
• ropnego bakteryjnego zapalenia spojówek;
• zakaźnego zapalenia rogówki i spojówki;
• zakaźnego stanu zapalnego powiek;
• przewlekłego stanu zapalnego dróg łzowych.
Heksamidynę należy stosować w przypadku występowania drobnoustrojów wrażliwych na jej działanie. Lek jest wykorzystywany jako środek antyseptyczny do worka spojówkowego przed zabiegami operacyjnymi. 

Związek znalazł również zastosowanie w kosmetologii. Heksamidyna może być stosowana jako preparat przeciwłupieżowy oraz środek redukujący przetłuszczenie skóry głowy. Jego właściwości przeciwbakteryjne pozwoliły na wykorzystanie go w kosmetykach przeznaczonych do cery trądzikowej.

Heksamidynę podawaną w postaci kropli do oczu należy stosować od czterech do sześciu razy na dobę. Zaleca się stosowanie jednej kropli do worka spojówkowego. W przypadku podania do oka ważne jest zachowanie przynajmniej 15 minutowego odstępu pomiędzy różnymi rodzajami kropli, a ze względu na brak dodatkowych środków konserwujących w roztworze należy zachować środki ostrożności podczas aplikacji.

Heksamidynę w postaci maści należy stosować maksymalnie dwa razy na dobę. Zaleca się pokrycie chorego miejsca niewielką ilością preparatu. W przypadku kuracji miejscowej ważne jest kontynuowanie leczenia przeciwgrzybiczego przez trzy tygodnie po ustąpieniu objawów.

Przeciwwskazaniem do stosowania heksamidyny jest występowanie nadwrażliwości na tę substancję w przeszłości. Ponadto, preparatów zawierających heksamidynę nie należy stosować w przypadku pojawienia się alergii podczas kontaktu z innymi pochodnymi amidyny.

Podczas stosowania heksamidyny w leczeniu infekcji oczu należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich i nie stosować leku dłużej niż jest to wskazane ze względu na ryzyko pojawienia się szczepów opornych na jej działanie. W przypadku infekcji oka podczas terapii heksamidyną nie zaleca się noszenia soczewek kontaktowych.

Wykorzystanie heksamidyny w celu leczenia zakażeń oczu Gram-ujemnymi szczepami bakterii nie jest zalecane.

Podczas stosowania heksamidyny miejscowo, w postaci przeznaczonej do stosowania zewnętrznego, nie należy aplikować preparatu w pobliżu oczu oraz genitaliów, a w przypadku wystąpienia podrażnienia lub nadwrażliwości podczas terapii należy przerwać stosowanie leku.

Stosowanie heksamidyny z wykorzystaniem opatrunków okluzyjnych nie jest zalecane ze względu na niewielką liczbę badań dotyczących tego rodzaju terapii.

Heksamidyna nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów. Podczas zastosowania heksamidyny w postaci kropli do oczu mogą wystąpić przejściowe zaburzenia wzroku, w tym nieostre widzenie. W tym przypadku należy odczekać do powrotu normalnej ostrości wzroku i dopiero kontynuować jazdę.

Podczas jednoczesnego stosowania heksamidyny oraz dermokosmetyków i innych preparatów miejscowo działających może dojść do ograniczenia skuteczności działania przeciwgrzybiczego heksamidyny.

Dane literaturowe wskazują na bezpieczeństwo heksamidyny stosowanej podczas ciąży. W przypadku stosowania preparatów o działaniu miejscowym zalecane jest zachowanie ostrożności podczas aplikacji na duże powierzchnie skóry. Krople do oczu z heksamidyną, ze względu na niewielkie przenikanie związku przez błonę śluzową oka, są bezpieczne podczas trwania ciąży.

Preparaty zawierające heksamidynę można stosować w okresie karmienia piersią ze względu na niski stopień ekspozycji organizmu na substancję czynną.

Podczas stosowania bardzo rzadko obserwowano zaczerwienienie i pieczenie skóry oraz wyprysk. Z nieznaną częstotliwością występowały alergiczne i kontaktowe zapalenie skóry, nadwrażliwość, wysypka, pokrzywka, świąd i obrzęk również w obrębie genitaliów.

Nie zgłaszano przypadków przedawkowania heksamidyny. Przedawkowanie substancji czynnej występującej w postaci kropli do oczu jest mało prawdopodobne, jednak wielokrotne przyjęcie dawki może spowodować podrażnienie oka.

Heksamidyna należy do pochodnych diamidyn, które charakteryzują się działaniem przeciwpełzakowym, przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym. Substancja czynna jest środkiem powierzchniowo czynnym i hamuje przyleganie niektórych patogenów do powierzchni, na którą została zastosowana. Dokładny mechanizm działania nie został poznany, ale heksamidyna ze względu na swój dodatni ładunek może wiązać się z ujemnie naładowanymi błonami komórkowymi mikroorganizmów powodując zaburzenie ich czynności i uszkodzenie ich struktury.
Badania in vitro potwierdziły skuteczność heksamidyny wobec bakterii Gram-dodatnich oraz pełzaków typu Acanthamoeba. Działanie przeciwgrzybicze potwierdzono wobec niektórych gatunków drożdżaków, a niektóre źródła wskazują również na skuteczność leku wobec Pseudomonas aeruginosa.

Substancja czynna nie wchłania się z powierzchni skóry.