Glukarpidaza, Glucarpidasum - Zastosowanie, działanie, opis

Wskazania do stosowania glukarpidazy obejmują przypadki ciężkiego zatrucia metotreksatem lub trudności w eliminacji tego leku z organizmu podczas leczenia chorób nowotworowych.
Glukarpidaza działa przez rozkładanie metotreksatu do nieaktywnych i nieszkodliwych produktów. To pomaga w szybkiej eliminacji toksycznego metotreksatu z organizmu, co jest kluczowe dla uniknięcia poważnych skutków ubocznych i poprawy bezpieczeństwa pacjenta.

Glukarpidaza powinna być podawana wyłącznie pod nadzorem lekarza, a jej podanie należy rozpocząć w przypadku przekroczenia stężenia metotreksatu w osoczu. Dokładne wartości stężeń metotreksatu powinny być znane personelowi fachowemu, przed podaniem substancji czynnej. Należy pamiętać, że zalecane jest aby podanie glukarpidazy nastąpiło nie później nie 60 godzin od rozpoczęcia podawania metotreksatu. 

W trakcie podania glukarpidazy należy pamiętać, że ewentualne podanie kwasu folinowego powinno wystąpić przynajmniej dwie godziny od iniekcji glukarpidazy. Jest to związane z konkurowaniem cząsteczek kwasu folinowego z cząsteczkami metotreksatu o miejsce wiązania w enzymie. Kwas folinowy może zostać podany po upływie dwóch godzin od iniekcji glukarpidazy, ponieważ nadal jest on niezbędny do uzupełnienia folianów w organizmie. 

Glukarpidazę należy podawać w iniekcji dożylnej w bolusie trwającymi pięć minut, a dawka substancji czynnej jest zależna od masy ciała pacjenta. 

Przeciwwskazaniem do stosowania glukarpidazy jest występowanie nadwrażliwości na tę substancję czynną.

Podczas stosowania glukarpidazy zalecane jest monitorowanie stężenia metotreksatu. W celu oznaczenia stężenia metotreksatu w osoczu konieczne jest wykorzystanie wysokosprawnej chromatografii cieczowej. Jest to niezbędne ze względu na nieskuteczność oznaczenia immunologicznego metotreksatu już po podaniu glukarpidazy. Zjawisko to wynika z obecności głównego nieaktywnego metabolitu metotreksatu, czyli kwasu 4-amino-4-deoksy-N^₁₀- metylopteroilowego (DAMPA), który zakłóca pomiar metodami immunologicznymi. Stężenie DAMPA zmniejsza się od chwili jego powstania i po upływie 48 godzin osiąga wartości poniżej 1 µmol/l. Po dwóch dniach stężenie DAMPA jest na tyle niskie, że do oznaczenia metotrekstatu można ponownie wykorzystać oznaczenia immunologiczne i dzięki temu ustalić wymaganą dawkę kwasu folinowego lub chronić pacjenta przed nawrotami toksycznego działania metotreksatu.

W przypadku pacjentów, u których stężenie DAMPA nie maleje po upływie 48 godzin, może być konieczne wyznaczenie dawki kwasu folinowego na podstawie stężenia metotreksatu oznaczonego przed podaniem glukarpidazy. Jeśli wystąpi konieczność dostosowania dawki kwasu folinowego po podaniu dawki, do oznaczenia stężenia metotrekstatu należy wykorzystać wysokosprawną chromatografię cieczową.

W trakcie podawania glukarpidazy istnieje ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej.

Należy pamiętać, że glukarpidaza nie ma zdolności do cofania już istniejących uszkodzeń nerek lub niewydolności nerek, które występują w wyniku podawania metotreksatu . Jej działanie polega na usuwaniu metotreksatu w celu zmniejszenia ryzyka dalszego, toksycznego uszkodzenia nerek. Z tego powodu na początku terapii metotreksatem zaleca się rozpoczęcie innych form leczenia wspomagającego, takich jak odpowiednie nawodnienie i alkalizacja moczu.

Brak informacji odnośnie stosowania leku u pacjentów w wieku poniżej 28 dni.

Substancja czynna nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów lub jej wpływ nie ma znaczenia podczas prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

Glukarpidaza może zmniejszać stężenie kwasu folinowego i ograniczać jego aktywność, niezbędną podczas terapii metotreksatem. Ponadto, lek może również wpływać na działanie innych analogów folianów lub inhibitorów metabolizmu analogów folianów.

Brak badań dotyczących stosowania glukarpidazy w okresie ciąży. Czynnikiem niezbędnym do podania glukarpidazy jest obecność w osoczu metotreksatu, którego podawanie u kobiet ciężarnych jest przeciwwskazane. Glukarpidazę należy stosować w okresie ciąży jedynie w razie konieczności, gdy korzyści z podania leku przewyższają zagrożenie wystąpienia działań niepożądanych u płodu.

Brak informacji dotyczących przenikania substancji czynnej do mleka matki karmiącej. Nie można wykluczyć wpływu glukarpidazy na karmione dziecko, podczas jednoczesnego stosowania. W przypadku konieczności podania glukarpidazy kobiecie karmiącej należy starannie rozważyć korzyści odniesione z leczenia przez matkę i zagrożenie wynikające z podania leku dla dziecka.

Brak informacji dotyczących wpływu substancji czynnej na płodność u ludzi lub zwierząt.

Podczas iniekcji glukarpidazy istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych o różnej częstotliwości stosowania, do których zaliczamy zaburzenia występujące:

• niezbyt często, takie jak: uczucie pieczenia ból głowy parestezje uderzenia gorąca, uczucie gorąca;
• rzadko, takie jak: nadwrażliwość niedoczulica ospałość drżenie ból w okolicy nadbrzusza biegunka nudności wymioty wysięk opłucnowy ucisk w gardle świąd wysypka;
• bardzo rzadko, takie jak: reakcja anafilaktyczna tachykardia niedociśnienie tętnicze (hipotensja) wykwity polekowe reakcje skórne krystaluria (obecność kryształów w moczu) gorączka efekt „z odbicia” reakcje w miejscu wlewu dożylnego.

Brak jest doniesień o toksyczności glukarpidazy w przypadku przedawkowania. Brak informacji o typowych objawach przedawkowania, a w przypadku wystąpienia działań niepożądanych nieujętych w karcie produktu zalecane jest przerwanie podawania leku.

Glukarbidaza to rekombinowany enzym bakteryjny, który hydrolizuje resztę glutaminianu na końcu karboksylowym kwasu foliowego oraz klasyczne antyfoliany, takie jak metotreksat. Aktywność substancji czynnej w przypadku jednoczesnej terapii metotreksatem polega na rozkładzie enzymatycznym jego cząsteczki przez glukarpidazę do nieaktywnego metabolitu DAMPA oraz kwasu glutaminowego. DAMPA może następnie ulegać sprzęganiu z kwasem glukuronowym oraz reakcji hydroksylacji. Dzięki temu, pacjenci z zaburzeniami czynności nerek uzyskują alternatywną możliwość pozbycia się metotreksatu z organizmu. Warto zauważyć, że glukarpidaza nie przenika do wnętrza komórek i nie wpływa na wewnętrzne działanie przeciwnowotworowe metotreksatu, ponieważ jej rozmiar uniemożliwia przechodzenie przez błonę komórkową.

Po kilkukrotnym podaniu dożylnym nie stwierdzono kumulacji glukarpidazy w organizmie.

Substancja czynna ma charakter białkowy, a jej metabolizm polega na fragmentacji cząsteczki peptydu wyjściowego na mniejsze elementy, które następnie są przekształcane do aminokwasów.

Średni okres półtrwania glukarpidazy wynosił około 9 godzin.