Cerytynib, Ceritinibum - Zastosowanie, działanie, opis

Cerytynib wskazany jest w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca u pacjentów z defektem w genie zwanym ALK (kinaza chłoniaka anaplastycznego) w pierwszym rzucie oraz w przypadku wcześniejszego leczenia  kryzotynibem.

Dawkowanie uzależnione jest od jednostki chorobowej, stanu pacjenta, odpowiedzi na leczenie, masy ciała i jest ustalane indywidualnie przez lekarzy doświadczonych  dziedzinie onkologii.

Cerytynib przyjmuje się raz na dobę i stałej porze z posiłkiem. Dawka dobowa wynosi 450 mg.

Nie ma potrzeby modyfikowania dawki leku u pacjentów z zaburzoną pracą jelit lub w podeszłym wieku.

U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami pracy wątroby dawkę zmnjejsza się o 1/3. 

Cerytynib jest przeciwwskazany gdy występuje na niego uczulenie.

Nie ma badań, które potwierdzałyby bezpieczeństwo stosowania u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia.

Podczas leczenia cerytynibem może dojść do bradykardii, dlatego należy monitorować częstość akcji serca oraz ciśnienie krwi. Należy zaprzestać stosowania leku do momentu uzyskania poprawy pracy serca. W innym przypadku należy zakończyć  leczenie  cerytynibem.

Pacjent powinien regularnie wykonywać badania laboratoryjne wątroby (AlAt, AspAT, bilirubiny całkowitej) - najpierw przed rozpoczęciem leczenia, następnie co 2 tygodnie i później raz w miesiącu.

Bardzo poważnym zagrożeniem jest ryzyko wystąpienia śródmiąższowego zapalenia płuc, które może prowadzić do zgonu. Należy monitorować pacjentów pod tym kątem.

W badaniach klinicznych u pacjentów obserwowano wydłużenie odcinka QT.  Może to prowadzić do tachyarytmi i nagłego zgonu. Ze względu na to należy unikać stosowania cerytynibu u pacjentów z wrodzonym wydłużeniem odcinka QT, przyjmujących leki przeciwarytmiczne, z zaburzeniem elektrolitów. Należy regularnie kontrolować pracę serca w badaniu EKG.

Ważne jest monitorowanie poziomu cukru we krwi, gdyż dosyć często  występuje hiperglikemia. Większe jest ryzyko u osób z cukrzycą oraz stosujących steroidy. 

U większości pacjentów występują zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka. Wymagane jest wtedy podawanie leków przeciwbiegunkowych, przeciwwymiotnych i uzupełnianie płynów.

Kolejnym parametrem jaki powinien być monitorowany jest poziom lipazy i amylazy. Znane są przypadki zapalenia trzustki.

Nie należy łączyć cerytynibu z silnymi inhibitorami lub induktorami enzymu wątrobowego CYP3A4. Powodują one zwiększenie (leki w leczeniu AIDS/HIV: rytonawir, sakwinawir; leki przeciwgrzybicze: ketokonazol, itrakonazol, worykonazol, posakonazol; antybiotyki: klarytomycyna, telitromycyna) lub obniżenie siły działania cerytynibu (leki przeciwpadaczkowe: fenytoina, karbamazepina, fenobarbital; leki przeciwgruźlicze: ryfampicyna, ryfabutyna).

Leki zwiekszajace pH w żołądku, czyli inhibitory pompy protonowej (esomeprazol, omelrazol, pantoprazol) mogą zmniejszać jego biodostępność i wpływać na siłę działania. Nie jest to przeciwwskazanie bezwzględne.

Pacjenci przyjmujący cerytynib nie powinni spożywać grejpfrutów (owoców oraz soku) i innych cytrusów. Mogą one wpływać na biodostępność leku (są inhibitorami enzymu CYP3A4).

Cerytynib należy spożywać podczas posiłku.

U pacjentów może wystąpić zaburzenie widzenia. Należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych.

Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) może zmniejszać stężenie cerytynibu w surowicy - zmniejszać jego działanie.

Nie ma badań na ludziach, które określałyby bezpieczeństwo stosowania cerytynibu w czasie ciąży.

W badaniach na szczurach nie wykazano działania toksycznego na zarodek i płód.

Jednak ze względu na mechanizm działania cerytynibu nie należy go stosować w czasie ciąży i należy stosować skuteczne metody antykoncepcji do 3 miesięcy od zakończenia leczenia cerytynibem.

Nie ma badań, które określałyby bezpieczeństwo stosowania cerytynibu w czasie karmienia piersią.

Nie ma badań na temat wpływu cerytynibu na płodność.

Nie ma badań ani zgłoszeń o przedawkowaniu cerytynibu przez pacjentów.

Cerytynib hamuje kinazę chłoniaka anaplastycznego - ALK (zwana również jako receptor kinazy tyrozynowej ALK), która jest enzymem kodowanym przez gen ALK. Działa przez hamowanie autofosfoylacji ALK, fosforylacji białek sygnałowych położonych niżej w kaskadzie sygnałowej oraz proliferację zależnych od ALK komórek rakowych.

Wykazano, że hamuje proliferację linii komórkowych wyrażających białka fuzyjne EML4-ALK i NPM-ALK. Prowadzi to również do represji guzów u szczurów i myszy.

Cerytynib wchłania się najlepiej gdy jest przyjmowany z pożywieniem. Dodatkowo lepiej z pożywieniem wysokotłuszczowym. Jego biodostępność z przewodu pokarmowego wynosi około 25%.

Maksymalne stężenie we krwi substancja osiąga po 4-6 godzinach.

Cerytynib niezależnie od podanej dawki wiąże się w 97% z białkami ludzkiego osocza. W niewielkiej ilości wiąże się z czerwonymi krwinkami.

Cerytynib jest metabolizowany głównie przez enzym CYP3A4. W wątrobie ulega monooksygenacji (O-dealkilacji oraz N-formylacji).

Badaniach z cerytynibem znakowanym radioaktywnie wykazały, że lek ten w 82% był głównym składnikiem krążącym w osoczu.

Wydalanie przez nerki jest na bardzo niskim poziomie- jedynie około 1% podanej dawki znajdzie się w moczu.

Główną drogą wydalania są drogi żółciowe - ponad 60% przyjętej dawki oraz metabolity znajdują się w kale.