Adefowir, Adefovirum - Zastosowanie, działanie, opis

Adefowir stosuje się w terapii wirusowego zapalenia wątroby typu B. Lek jest ordynowany osobom dorosłym w przypadku wyrównanej czynności wątroby bądź w terapii skojarzonej z innym lekiem przy niewyrównanej czynności wątroby. Do rozpoczęcia terapii lekiem konieczne jest stwierdzenie czynnej replikacji wirusa Hepatitis B Virus, stan zapalny i zmiany zwłóknieniowe wątroby oraz zwiększenie stężenia aminotransferazy alaninowej w surowicy krwi. Adefowir bywa łączony z lamiwudyną, co daje lepsze efekty terapeutyczne wśród części pacjentów. 

Lek można przyjmować niezależnie od posiłku. Dawka zwykle stosowana adefowiru to 10 mg dla osoby dorosłej. Nie ustalono profilu bezpieczeństwa dla dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia. Częstotliwość podawania adefowiru  zależna jest chorób towarzyszących. Zaburzenia czynności nerek są wskazaniem do wydłużenia przerw pomiędzy dawkami leku.  W przypadku zaburzeń czynności wątroby nie zachodzi potrzeba modyfikowania dawek adefowiru. 

Adefowiru nie mogą stosować pacjenci wykazujący reakcje nadwrażliwości na ten lek.

Podczas terapii adefowirem osób z zaburzeniami czynności nerek, bądź osób poddawanych dializie należy zachować ostrożność i wydłużyć okresy pomiędzy kolejnymi dawkami leku. Adefowir ulega eliminacji z organizmu wraz z moczem. 

Osoby chore na wirusowe zapalenie wątroby typu B u których wykazano mutację rtA181T są bardziej narażone na oporność wirusa Hepatitis B Virus podczas terapii. Z tego powodu zaleca się leczenie skojarzone adefowirem i innym lekiem przeciwwirusowym. 

Adefowir nie jest induktorem/aktywatorem głównych izoenzymów organizmu ludzkiego, przez co nie wykazuje istotnych interakcji z innymi lekami.

Posiłek bogaty w tłuszcz wydłuża czas potrzebny do osiągnięcia maksymalnego stężenia adefowiru we krwi średnio o 120 minut. 

Adefowir nie wywiera wpływu na zdolność obsługiwania pojazdów mechanicznych, w tym samochodów.

Adefowir zmniejsza tempo eliminacji olejku goździkowego i eukaliptusowego, co może skutkować zwiększonym stężeniem olejków w surowicy krwi.

Adefowir należy do kategorii C według klasyfikacji FDA (Food and Drug Administration) określającej bezpieczeństwo stosowania leków przez kobiety ciężarne. Adefowir można stosować wówczas, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały toksycznego wpływu na płód w mniejszych dawkach. Podczas podawania dużych dawek leku (wielokrotnie przewyższających ekspozycję u ludzi) obserwowano występowanie wad rozwojowych płodu oraz działanie toksyczne na nerki płodu.

Adefowir należy do kategorii L4 według klasyfikacji prof. Hyle'a określającej  ryzyko stosowania leków w czasie laktacji. Są to leki potencjalnie niebezpieczne podczas laktacji. Nie należy stosować adefowiru podczas karmienia piersią. 

Nie zaleca się stosowania leku przez kobiety planujące ciążę. Podczas terapii adefowirem należy stosować skuteczne metody antykoncepcyjne. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych wykazały szkodliwy wpływ adefowiru na procesy reprodukcyjne.

Obserwowanymi objawami przedawkowania adefowiru były zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz brak apetytu.

Adefowir w lecznictwie jest stosowany w formie proleku - estru dipiwaloiloksymetylowego. W organizmie pacjentów ulega przekształceniu do aktywnej metabolicznie formy difosforanu adefowiru. Powstały metabolit to acykliczny analog nukleotydu adenozynomonofosforanu, który blokuje enzym polimerazę DNA wirusa Hepatitis B Virus (wirus zapalenia wątroby typu B, wirus HBV). Hamowanie polimerazy (odwrotnej transkryptazy) polega na uniemożliwieniu łączenia kolejnych nukleotydów wiązaniami fosfodiestrowymi. Lek jest wbudowywany w łańcuch DNA, zamiast prawidłowego substratu - trifosforanu deoksyadenozyny. Adefowir hamuje w sposób nieznaczny ludzką polimerazę DNA α i γ. 

Po podaniu doustnym adefowir osiąga maksymalne stężenie w surowicy krwi średnio po 1,5 godz. Wartość maksymalnego stężenia C_max dla adefowiru mieści się w przedziale 9,66-30,56 ng/ml. Biodostępność leku określana jest na poziomie 59% po podaniu doustnym.

Po wchłonięciu do krwi lek w niewielkim stopniu (poniżej 4%) wiąże się z białkami surowicy krwi. Objętość dystrybucji dla adefowiru wynosi średnio 392±75 ml/kg (po podaniu dożylnym 1 mg substancji na kg masy ciała). Adefowir osiąga najwyższe stężenia w jelitach, wątrobie i nerkach. 

Adefowir w lecznictwie jest stosowany w formie proleku- estru dipiwaloiloksymetylowego. W organizmie ulega przekształceniu do aktywnej metabolicznie formy difosforanu adefowiru. Odkryte dotychczas metabolity leku to PMEA 9- (2-fosfonylometoksyetylo) adenina, a także jego monoester i kwas 2-adenylooctowy.

Adefowir jest wydalany z organizmu wraz z moczem. Klirens nerkowy leku wynosi średnio 172-316 ml/min dla zdrowych osób, natomiast okres półtrwania adefowiru to 4,72-10,70 h.