Witamina B6 (Pirydoksyna), Vitaminum b6 (pyridoxinum) - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o witaminie b6 (pirydoksynie)
- Substancje aktywne
-
chlorowodorek pirydoksyny, pirydoksyna
- Działanie witaminy b6 (pirydoksyny)
-
uzupełnia niedobór witaminy B6 (pirydoksyny)
- Postacie witaminy b6 (pirydoksyny)
-
roztwór do wstrzykiwań, tabletki
- Układy narządowe
-
powłoka wspólna (skóra i błony śluzowe), układ immunologiczny (odpornościowy), układ krwiotwórczy i krew, układ mięśniowy, układ nerwowy i narządy zmysłów, układ pokarmowy (trawienny)
- Specjalności medyczne
-
Choroby wewnętrzne, Dermatologia i wenerologia, Hematologia, Medycyna rodzinna, Neurologia
- Rys historyczny witaminy b6 (pirydoksyny)
-
Witaminę B6 odkryto w 1934 roku, wyizolowano w 1938. Pierwsza synteza pirydoksyny miała miejsce w 1939 roku.
- Wzór sumaryczny witaminy b6 (pirydoksyny)
-
C8H11NO3
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające witaminę b6 (pirydoksynę)
- Wskazania do stosowania witaminy b6 (pirydoksyny)
- Dawkowanie witaminy b6 (pirydoksyny)
- Przeciwskazania do stosowania witaminy b6 (pirydoksyny)
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania witaminy b6 (pirydoksyny)
- Przeciwwskazania witaminy b6 (pirydoksyny) do łączenia z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje witaminy b6 (pirydoksyny) z innymi substancjami czynnymi
- Wpływ witaminy b6 (pirydoksyny) na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ witaminy b6 (pirydoksyny) na ciążę
- Wpływ witaminy b6 (pirydoksyny) na laktację
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania witaminy b6 (pirydoksyny)
- Mechanizm działania witaminy b6 (pirydoksyny)
- Wchłanianie witaminy b6 (pirydoksyny)
- Dystrybucja witaminy b6 (pirydoksyny)
- Metabolizm witaminy b6 (pirydoksyny)
- Wydalanie witaminy b6 (pirydoksyny)
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające witaminę b6 (pirydoksynę)
Wskazania do stosowania witaminy b6 (pirydoksyny)
Witamina B6 jest stosowana w celu uzupełnienia jej niedoborów w organizmie, a także w przypadku schorzeń, takich jak polineuropatie obwodowe (także w zapobieganiu neuropatii obwodowej podczas stosowania izoniazydu), zespoły złego wchłaniania, oparzenia słoneczne i zmiany barwnikowe skóry powstałe na skutek oparzeń (profilaktycznie), stany zapalne skóry i błon śluzowych jamy ustnej, zapalenie języka, łojotok, rumień i złuszczenie skóry (erytrodermie złuszczające) oraz choroby przyzębia (paradontopatie). Inne wskazania do stosowania witaminy B6 obejmują stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej oraz wrodzone zaburzenia metaboliczne, takie jak cystationinuria czy homocystynuria (wydalanie z moczem aminokwasów siarkowych - cystationiny i homocysteiny), hiperoksaluria (nadmierne wydalanie z moczem kwasu szczawiowego), acyduria ksanturenowa (wydalanie z moczem kwasu ksanturenowego z podwyższonym pH moczu), a także zatrucie izoniazydem i cykloseryną.
Witamina B6 może być także stosowana pomocniczo w niedokrwistości syderoblastycznej (powstającej w wyniku nieprawidłowego wykorzystania wewnątrzkomórkowego żelaza do produkcji hemoglobiny), leukopenii (za mała liczba krwinek białych we krwi) i agranulocytozie (brak granulocytów we krwi), a także w nudnościach i wymiotach towarzyszących ciąży, w stanach depresyjnych i zaburzeniach snu oraz nerwicy wegetatywnej i chorobie popromiennej.
Pirydoksyna jest także składnikiem złożonych leków w postaci roztworów do wstrzykiwań, których stosowanie jest wskazane m. in. w chorobach układu nerwowego, stanach zapalnych nerwów, zespołach korzonkowych, czy półpaścu.
Dawkowanie witaminy b6 (pirydoksyny)
Zwykle stosowane dawki dobowe:
Dorośli:
leczniczo: 150-300 mg
w zapobieganiu neuropatii obwodowej podczas terapii izoniazydem: 50 mg
w zapobieganiu oparzeniom słonecznym i zmianom barwnikowym skóry powstałym na skutek oparzeń: 150 - 200 mg
w zaburzeniach metabolicznych: 450 mg
w chorobie popromiennej: 50 - 100 mg
uzupełniająco w terapii bezsenności i nerwicy wegetatywnej: 50 - 300 mg
Dzieci: 25 - 150 mg
Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dziennej.
Przeciwskazania do stosowania witaminy b6 (pirydoksyny)
Leku nie należy stosować w przypadku uczulenia na witaminę B6.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania witaminy b6 (pirydoksyny)
W trakcie leczenia należy unikać długotrwałego narażenia na światło.
Lek może wywierać hamujący wpływ na laktację.
Przeciwwskazania witaminy b6 (pirydoksyny) do łączenia z innymi substancjami czynnymi
Nie należy stosować witaminy B6, jeśli pacjent przyjmuje lewodopę bez inhibitora obwodowej dekarboksylazy, ponieważ zmniejsza skuteczność lewodopy w leczeniu choroby Parkinsona.
Interakcje witaminy b6 (pirydoksyny) z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Penicylamina (Penicillamine) | antidota - odtrutki i środki chelatujące |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Izoniazyd (Isoniazid) | substancje stosowane w leczeniu gruźlicy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Lewodopa (Levodopa) | DOPA i pochodne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amiodaron (Amiodarone) | leki przeciwarytmiczne - klasa III |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Wpływ witaminy b6 (pirydoksyny) na prowadzenie pojazdów
Lek nie wywiera wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, jednak w dawkach większych niż 300 mg na dobę może zaburzać sprawność psychofizyczną (ze względu na potencjalne wystąpienie uspokojenia i senności w wyniku stosowania wysokiej dawki leku).
Inne rodzaje interakcji
Pirydoksyna zwiększa przyswajanie żelaza, magnezu i kobalaminy (witaminy B12).
Wpływ witaminy b6 (pirydoksyny) na ciążę
Witamina B6 może być stosowana w okresie ciąży w dawce od 50 do 200 mg na dobę. Lekarz może zalecić przyjmowanie leku w wyższych dawkach, jeśli uzna, że korzyść dla pacjentki przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu.
Wpływ witaminy b6 (pirydoksyny) na laktację
Pirydoksyna przenika do mleka kobiecego. Może hamować laktację. Decyzję o stosowaniu leku podczas karmienia piersią podejmuje lekarz.
Skutki uboczne
- reakcje alergiczne
- zaburzenia snu
- nadwrażliwość na światło
- uzależnienie lekowe
- obwodowa neuropatia czuciowa
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania witaminy b6 (pirydoksyny)
Długotrwałe przyjmowanie dużych dawek witaminy B6 może powodować ciężką neuropatię obwodową objawiającą się drętwieniem i mrowieniem kończyn, zaburzeniem czucia wibracji i położenia, zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych, a także zaburzeniami snu. Małe dzieci wykazują większą wrażliwość na przedawkowanie witaminy B6.
Po zaprzestaniu stosowania pirydoksyny neuropatia obwodowa ustępuje, jednak uczucie osłabienia może pozostać.
Mechanizm działania witaminy b6 (pirydoksyny)
Witamina B6 (pirydoksyna) ulega przekształceniu do formy aktywnej (fosforan pirydoksalu) i bierze udział w przemianach metabolicznych białek, tłuszczów i węglowodanów. Wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego (jest koenzymem transaminaz i dekarboksylaz aminokwasowych, odgrywa rolę m.in. w syntezie serotoniny, DOPA i kwasu γ-aminomasłowego, które są neuroprzekaźnikami w ośrodkowym układzie nerwowym, krwiotwórczego (jest koenzymem syntetazy kwasu delta-aminolewulinowego i uczestniczy w syntezie hemoglobiny), immunologicznego oraz na właściwe funkcje skóry. Pirydoksyna jest także koenzymem fosforylazy glikogenowej, przez co wpływa na podwyższenie stężenia glukozy w mięśniach.
Wchłanianie witaminy b6 (pirydoksyny)
Pirydoksyna jest witaminą rozpuszczalną w wodzie. Łatwo wchłania się po podaniu doustnym. W głównym stopniu wchłania się w jelicie czczym. Stężenie maksymalne (Cmax) osiąga po 5,5 godzinach.
Dystrybucja witaminy b6 (pirydoksyny)
Pirydoksyna ulega dystrybucji głównie w wątrobie, mózgu oraz mięśniach. W wysokim stopniu wiąże się z białkami, głównie z albuminami.
Metabolizm witaminy b6 (pirydoksyny)
W wątrobie pirydoksyna ulega przekształceniu do kwasu 4-pirydoksowego.
Wydalanie witaminy b6 (pirydoksyny)
Witamina B6 jest wydalana z moczem w formie nieaktywnego metabolitu (kwasu 4-pirydoksowego).