Biktegrawir, Bictegravirum - Zastosowanie, działanie, opis

Biktegrawir jest nowym lekiem należącym do grupy inhibitorów integrazy (INSTIs). Jest stosowany w terapii zakażenia HIV-1 (ludzki wirus upośledzenia odporności typu 1, human immunodeficiency virus) u pacjentów dorosłych. Warunkiem do stosowania bikterawiru jest brak stwierdzonej oporności na inne leki z tej grupy (inhibitorów integrazy). Biktegrawir jest skuteczny w przypadku supresji wirusologicznej RNA HIV-1 <50 c/ml. Lek stosuje się w połączeniu  z tenofowirem i emtrycytabiną w postaci tabletki doustnej. 

Zwykle stosowana dawka w terapii zakażenia HIV-1 wynosi 50 mg biktegrawiru dla osoby dorosłej. Lek przyjmuje się doustnie, niezależnie od posiłków. Dawkowanie dla osób w podeszłym wieku (65 lat i więcej) jest analogiczne jak dla pozostałych dorosłych. Nie zachodzi  u tych osób konieczność modyfikowania dawki.

Nie zaleca się stosowania biktegrawiru u dzieci i młodzieży, ze względu na brak ustalonego profilu bezpieczeństwa. 

Dawka biktegrawiru stosowana w leczeniu zależna jest od chorób towarzyszących. Pacjenci z zaburzeniami wątroby stopnia C według skali Childa-Pugha muszą zachować ostrożność podczas terapii biktegrawirem. Podobnie  dla osób cierpiących na niewydolność nerek oraz osób hemodializowanych dawka leku powinna być dobrana indywidualnie przez lekarza prowadzącego. 

Biktegrawir nie może być stosowany u osób wykazujących reakcje nadwrażliwości na lek. Ponad to zabroniona jest równoczesna terapia biktegrawirem oraz ryfampicyną i dziurawcem zwyczajnym. Środki te powodują zwiększenie tempa przemian metabolicznych biktegrawiru i szybszą eliminację leku przeciwwirusowego. Może to stać się przyczyną narastania oporności na biktegrawir i braku skuteczności terapii. Stężenie maksymalne biktegrawiru pod wpływem ryfampicyny zmniejsza się o 30%.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas terapii biktegrawirem u osób z zaburzeniami czynności wątroby i/lub u osób cierpiących na zapalenie wątroby typu B/C. U tych pacjentów konieczna jest regularna kontrola parametrów wątrobowych, nawet kilka miesięcy po zaprzestaniu leczenia biktegrawirem.

Pojawienie się sztywności i bolesności stawów podczas terapii biktegrawirem jest wskazaniem do analizy pacjenta pod kątem wystąpienia martwicy kości. 

Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnej terapii biktegrawirem i lekami będącymi inhibitorami dla glikoproteiny P oraz inhibitorami BCRP (Breast Cancer Resistance Protein). Są to między innymi antybiotyki makrolidowe (azytromycyna, klarytromycyna), cyklosporyna, werapamil. Leki te powodują wzrost stężenia biktegrawiru w surowicy krwi. 

Podczas leczenia biktegrawirem i cyklosporyną konieczna jest częsta kontrola czynności nerek. 

Diabetycy stosujący metforminę i rozpoczynający leczenie biktegrawirem są narażeni w większym stopniu na wystąpienie kwasicy mleczanowej.

Zabroniona jest jednoczesna terapia biktegrawirem i ryfampicyną oraz dziurawcem zwyczajnym Hypericum perforatum. Związki te przyspieszają metabolizm biktegrawiru zmniejszając skuteczność terapii i powodując narastanie oporności na lek. 

Należy  ściśle przestrzegać odstępów czasowych między przyjmowaniem leków zobojętniających kwasy żołądkowe a biktegrawirem. Lek przeciwwirusowy powinien być podany co najmniej 120 minut wcześniej niż środki zawierające magnez i (lub) glin lub podczas posiłku 2 godziny po ich zażyciu. Podobna zasada dotyczy terapii łączonej biktegrawiru i żelaza.

Nie jest zalecana jednoczesna terapia biktegrawirem oraz:

• atazanawirem;
• karbamazepiną;
• cyklosporyną;
• okskarbazepiną;
• fenobarbitalem;
• fenytoiną;
• ryfabutyną;
• ryfapentyną;
• sukralfatem;
• kobicystatem.

Badania wykazały niewielki wpływ pokarmu bogatego w tłuszcze na proces wchłaniania biktegrawiru. Nie jest to jednak efekt istotny klinicznie, stąd lek można zażywać niezależnie od posiłków. 

Biktegrawir może powodować zawroty głowy. Należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów mechanicznych, w tym samochodów.

Bikterawir może powodować wzrost stężenia lipidów oraz glukozy we krwi.

Wykazano, że lek podnosi stężenie bilirubiny w surowicy krwi. 

Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały toksycznego wpływu biktegrawiru na rozwijający się płód. Brak jest analogicznych badań u ludzi, z tego powodu lek może być stosowany jedynie wówczas, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. 

Badania zwierząt laboratoryjnych wykazały, że biktegrawir przenika do mleka zwierząt nie powodując przy tym działań niepożądanych. Brak jest jednak analogicznych badań u ludzi.

Biktegrawir jest lekiem stosowanym przez osoby zakażone wirusem niedoboru odporności HIV-1, które nie powinny karmić piersią ze względu na możliwość zakażenia dziecka.

Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały szkodliwego wpływu biktegrawiru na płodność i funkcje rozrodcze. Brak jest analogicznych badań u ludzi. 

Objawami przedawkowania biktegrawiru są nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy. Może pojawić się kwasica mleczanowa oraz nasilone hepatotoksyczne działanie biktegrawiru na wątrobę. 

Bikterawir należy do grupy leków określanych jako INSTI (integrase strand transfer inhibitor). Jest inhibitorem integrazy wirusa upośledzonej odporności u ludzi. Działa zarówno na wirusa HIV-1 jak i typ HIV-2. Lek hamuje działanie integrazy łącząc się z jej miejscem aktywnym i uniemożliwiając proces replikacji wirusowego materiału genetycznego DNA. Biktegrawir blokuje przenoszenie wirusowego DNA do genomu komórek gospodarza. 

Po podaniu doustnym biktegrawir jest szybko wchłaniany z przewodu pokarmowego. Czas potrzebny do osiągnięcia maksymalnego stężenia w surowicy krwi wynosi średnio 2-4 godziny. Wartość średniego maksymalnego stężenia dla biktegrawiru wynosi = 6,15 μg/ml. Pokarm wpływa na wchłanianie biktegrawiru w sposób nieistotny klinicznie. 

Biktegrawir wiąże się w niemal 100% z białkami osocza. Objętość dystrybucji leku wynosi 0,2 l/kg. 

Przemiany metaboliczne biktegrawiru zachodzą przy udziale cytochromu P450 3A4 występującego w wątrobie i jelitach oraz UGT1A1.

Biktegrawir jest wydalany z moczem i kałem. Okres półtrwania leku wynosi średnio 17,3 godzin. Część leku jest wydalana w postaci niezmienionej (głównie z kałem, niewielki procent 1% < w moczu). Pozostałe metabolity biktegrawiru to związki powstałe w procesie utleniania i sprzęgnięte do postaci desfluoro-hydroksy-BIC-cysteiny lub glukuronidów.