Sufentanyl, Sufentanilum - Zastosowanie, działanie, opis

Sufentanyl to syntetyczna pochodna fentanylu. Sufentanyl jest stosowany u dorosłych pacjentów w leczeniu ostrego bólu pooperacyjnego o nasileniu umiarkowanym do silnego. Substancję stosuje się również jako znieczulenie do wszystkich zabiegów chirurgicznych u pacjentów poddanych mechanicznej wentylacji i intubacji dotchawiczej. Sufentanyl wykorzystywany jest jako środek przeciwbólowy podczas wprowadzania i podtrzymywania znieczulenia ogólnego oraz jako środek znieczulający do wprowadzania i podtrzymywania znieczulenia ogólnego.

Sufentanyl stosuje się podjęzykowo oraz dożylnie.

Dawka stosowana w leczeniu powinna być ustalona dla każdego pacjenta indywidualnie i zależna od wieku, masy ciała i stanu klinicznego (rozpoznania klinicznego, równocześnie stosowanego leczenia, rodzaju znieczulenia ogólnego, długości trwania i typu zabiegu chirurgicznego).

Podanie podjęzykowe

Dawki zwykle stosowane u osób dorosłych: 15 mikrogramów sufentanylu, przyjmowane w sposób kontrolowany przez pacjenta według potrzeby (przy minimalnym odstępie pomiędzy dawkami wynoszącym 20 minut, w okresie do 72 godzin, który stanowi maksymalny zalecany okres leczenia).

Podanie dożylne

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 0,5 mikrogramów/kg masy ciała do 2 mikrogramów/kg masy ciała (dawka początkowa, jako środek przeciwbólowy w znieczuleniu ogólnym wprowadzanym i podtrzymywanym kilkoma środkami znieczulającym).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 10 mikrogramów/kg masy ciała do 50 mikrogramów/kg masy ciała (dawka podtrzymująca, jako środek przeciwbólowy w znieczuleniu ogólnym wprowadzanym i podtrzymywanym kilkoma środkami znieczulającym).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 7 mikrogramów/kg masy ciała do 20 mikrogramów/kg masy ciała (dawka początkowa, jako środek znieczulający do wprowadzania i podtrzymywania znieczulenia ogólnego).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 25 mikrogramów/kg masy ciała do 50 mikrogramów/kg masy ciała (dawka podtrzymująca, jako środek znieczulający do wprowadzania i podtrzymywania znieczulenia ogólnego).

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na sufentanyl lub inne opioidy, znacząca depresja układu oddechowego, ostra porfiria wątrobowa. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również zastosowanie substancji w trakcie porodu jak i w trakcie zabiegu cięcia cesarskiego przed zaciśnięciem pępowiny.

Sufentanyl należy stosować ostrożnie, ponieważ może powodować depresję układu oddechowego (trudności z oddychaniem).

Przyjmowanie leku może być przyczyną zaburzeń oddychania w czasie snu, w tym centralnego bezdechu sennego.

Sufentanyl należy stosować ostrożnie u pacjentów z objawami zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego, zaburzeniami świadomości i guzami mózgu.

Istnieje możliwość nadużywania sufentanylu. Może rozwinąć się uzależnienie.

Sufentanyl może wywołać zbyt niskie ciśnienie krwi, szczególnie u pacjentów z hipowolemią (zbyt małą ilością krwi w naczyniach). Należy monitorować chorego, w celu utrzymania ciśnienia tętniczego na stałym poziomie.

Dawkę sufentanylu należy podnosić (w celu ustawienia dawki optymalnej) ostrożnie u pacjentów, u których stwierdzono niewyrównaną niedoczynność tarczycy, chorobę płuc, zmniejszoną pojemność zapasową płuc, alkoholizm, upośledzoną czynność nerek lub wątroby.

Sufentanylu nie należy stosować u pacjentów leczonych równocześnie inhibitorami MAO lub u których inhibitory MAO stosowano w ostatnich 14 dniach.

Ketokonazol, silny inhibitor CYP3A4, może znacząco zwiększyć ogólnoustrojową ekspozycję na sufentanyl podawany podjęzykowo.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ketokonazol (Ketoconazole)	przeciwgrzybicze pochodne imidazolu

W czasie jednoczesnego stosowania substancji może wystąpić nadmierne uspokojenie, senność, zawroty głowy, trudności z koncentracją, myśleniem, oceną sytuacji.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Asenapina (Asenapine)	neuroleptyki atypowe

W czasie jednoczesnego stosowania substancji może wystąpić nadmierne uspokojenie, senność, zawroty głowy, trudności z koncentracją, myśleniem, oceną sytuacji.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Baklofen (Baclofen)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania

W czasie jednoczesnego stosowania substancji może wystąpić nadmierne uspokojenie, senność, zawroty głowy, trudności z koncentracją, myśleniem, oceną sytuacji.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metadon (Methadone)	agoniści receptora opioidowego

Stosowanie obu substancji jednocześnie może spowodować nadmierne uspokojenie, senność, zaburzenia koordynacji ruchów i świadomości.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Talidomid (Thalidomide)	inne leki immunosupresyjne

W czasie jednoczesnego stosowania barbituranów i sufentanylu, dawki jednej lub obu substancji należy zmniejszyć. Może bowiem dojść do nasilenia depresji oddechowej.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital)	inne leki przeciwpadaczkowe

W czasie jednoczesnego stosowania etomidatu i sufentanylu, dawki jednej lub obu substancji należy zmniejszyć. Może bowiem dojść do nasilenia depresji oddechowej.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Etomidat (Etomidate)	substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE

Jednoczesne stosowanie substancji może spowodować spadek ciśnienia krwi i oporu obwodowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Oksazepam (Oxazepam)	BZD - benzodiazepiny

Jednoczesne podawanie sufentanylu z lekiem serotonergicznym, takim jak selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny, może zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego, który jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Równoczesne stosowanie sufentanylu i wekuronium może wywoływać bradykardię, zwłaszcza jeżeli tętno u pacjenta było już zwolnione.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Wekuronium (Vecuronium)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy

Równoczesne stosowanie sufentanylu i suksametonium może wywoływać bradykardię, zwłaszcza jeżeli tętno u pacjenta było już zwolnione.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Suksametonium (Suxamethonium chloride)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - pochodne choliny

Jednoczesne podanie inhibitorów monoaminooksydazy (IMAO) oraz sufentanylu może nasilać depresję oddechową.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Selegilina (Selegiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

W przypadku równoczesnego stosowania dużych dawek sufentanylu w roztworze do iniekcji oraz podtlenku azotu może dojść do spadku ciśnienia tętniczego, zmniejszenia częstości akcji serca i minutowej pojemności serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Podtlenku azotu (Nitrous oxide)	substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE

Rytonawir może hamować metabolizm sufentanylu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Rytonawir (Ritonavir)	inhibitory proteazy HIV

Ranitydyna wydłuża metabolizm sufentanylu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ranitydyna (Ranitidine)	antagoniści receptorów histaminowych H2

Jednoczesne stosowanie substancji działających depresyjnie na Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN), w tym  nieselektywnych substancji działających depresyjnie na OUN  jak alkohol, może nasilać depresję układu oddechowego.

Sufentanyl może powodować objawy wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn takie jak senność, zawroty głowy lub zaburzenia widzenia. 

Sufentanyl przenika przez łożysko. Nie ma jednak wystarczających danych dotyczących stosowania substancji u kobiet w okresie ciąży. Przed zastosowaniem należy ocenić ryzyko w stosunku do korzyści dla pacjenta.

Sufentanyl jest obecny w mleku kobiecym. Nie zaleca się karmienia piersią podczas stosowania substancji czynnej, ze względu na ryzyko wpływu opioidów lub działania toksycznego u karmionych piersią niemowląt.

Nie ma wystarczających danych dotyczących wpływu sufentanylu na płodność u kobiet lub mężczyzn.

Podanie dożylne: reakcje anafilaktyczne, nadwrażliwość, nieżyt nosa, apatia, nerwowość, nadmierne uspokojenie, zawroty głowy, ból głowy, ataksja, dystonia, hiperrefleksja, zwiększone napięcie mięśniowe, senność, mimowolne skurcze mięśni, śpiączka, drgawki, zaburzenia widzenia, zwężenie źrenic, blok przedsionkowo–komorowy, sinica, bradykardia, arytmia, nieprawidłowości w zapisie EKG, tachykardia, zatrzymanie akcji serca, nadciśnienie tętnicze, niedociśnienie tętnicze, bladość, wstrząs, skurcz oskrzeli, hipowentylacja, dysfonia, kaszel, czkawka, zaburzenia oddychania, zatrzymanie akcji oddechowej, bezdech, depresja oddechowa, obrzęk płuc, skurcz krtani, wymioty, nudności, świąd, odbarwienia skóry, alergiczne zapalenie skóry, nadmierna potliwość, wysypka, suchość skóry, rumień, bóle pleców, sztywność mięśni, skurcz mięśni, drgania mięśni, zatrzymanie moczu, nietrzymanie moczu, spadek temperatury ciała, wzrost temperatury ciała, dreszcze, gorączka, reakcje w miejscu wstrzyknięcia, ból w miejscu wstrzyknięcia.

Do objawów przedawkowania sufentanylu należy nasilona depresja oddechowa, która może wahać się od spowolnienia akcji oddechowej do całkowitego bezdechu. Farmakologiczne działanie sufentanylu może wywołać zahamowanie czynności oddechowej nawet po dawkach terapeutycznych Wśród objawów przedawkowania substancji można wyróżnić również: utratę świadomości, śpiączkę, wstrząs sercowo–naczyniowy i sztywność mięśni.

Sufentanyl to substancja z grupy opioidów o swoistym agonistycznym działaniu na receptor µ1, µ2, δ i κ. Powinowactwo do receptora µ1 jest większe niż fentanylu. Sufentanyl ma w związku z tym silniejsze działanie przeciwbólowe niż fentanyl. Działając na receptor µ1, substancja hamuje aktywność enzymu cyklazy adenylowej, co skutkuje obniżeniem stężenia cAMP i doprowadza do nasilenia działania przeciwbólowego. Pobudzenie receptorów µ i δ prowadzi do otwarcia części kanałów potasowych – prowadzi to do hiperpolaryzacji błony neuronu i zmniejszenia częstotliwośćci przewodzenia impulsów bólowych. Z kolei pobudzenie wszystkich typów receptorów, prowadzi również do zamykania niektórych kanałów wapniowych. W konsekwencji zmniejsza się uwalnianie neuroprzekaźników i co z tym związane dochodzi do osłabienia przewodzenia bólu. Sufentanyl nie indukuje uwalniania histaminy.

Średnia bezwzględna biodostępność po podaniu pod język pojedynczej dawki substancji w porównaniu z trwającą jedną minutę dożylną infuzją 15 mikrogramów sufentanylu wynosi około 59%. Gdy tabletki umieszcza się przed przednimi dolnymi zębami biodostępność wzrasta do 78%.

Sufentanyl wiąże się w około 92,5% z białkami osocza.

Metabolizm substancji zachodzi głównie w wątrobie i jelicie cienkim. U ludzi sufentanyl jest metabolizowany przede wszystkim przez enzym cytochromu P450–3A4. Sufentanyl jest sprawnie metabolizowany do nieaktywnych metabolitów. Główną drogę eliminacji stanowią proces oksydacyjnej N– i O–dealkilacji. 

Około 80% podanej dawki jest eliminowane w ciągu 24 godzin. Zaledwie 2% substancji nie ulega przemianom. Na klirens nie wpływa płeć, rasa, parametry czynności nerek, parametry czynności wątroby.