Sewelamer, Sevelamerum - Zastosowanie, działanie, opis

Sewelamer jest stosowany do zapobiegania hiperfosfatemii u osób cierpiących na zburzenia pracy nerek. Lek jest podawany dorosłym pacjentom którzy przechodzą zabiegi hemodializy oraz dializy otrzewnowej, a także pacjentom nie dializowanym u których poziom fosforanów we krwi jest wysoki. 

Prawidłowy zakres stężeń fosforu u ludzi dorosłych to 0,8 - 1,5 mmol/l. Stężenie powyżej 1,5 mmol/l świadczy o hiperfosfatemii. Zaburzenie to często jest bezobjawowe, mogą jednak pojawić się takie symptomy jak swędzenie skóry, częste złamania kości, drętwienie kończyn, skurcze mięśniowe. Przy zaburzonej pracy nerek ilość wydalanego z organizmu fosforu jest mniejsza co prowadzi do rozwoju choroby.

Sewelamer powinno przyjmować się razem z posiłkiem. Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od stężenia fosforanów we krwi, wieku, masy ciała, oraz chorób towarzyszących. Konieczne jest oznaczanie stężenia jonów fosforanowych podczas terapii sewelamerem w celu dobrania odpowiednich dawek leku z częstotliwością co 14-21 dni. Zwykle stosowana dawka dobowa leku w postaci chlorowodorku to 7 g oraz 6 g w postaci węglanu sewelameru. Dawkowanie u pacjentów w podeszłym wieku pozostaje takie samo jak u osób dorosłych. 

Sewelameru nie należy podawać jednocześnie z innymi lekami ponieważ może zmniejszać ich wchłanianie i co za tym idzie, obniżać skuteczność terapii. 

Sewelamer nie może być stosowany u osób nadwrażliwych na lek, pacjentów cierpiących na niedrożność jelit oraz osoby ze stężeniem fosforanów we krwi poniżej 0,9 mmol/l (hipofosfatemia).

Sewelamer należy stosować z ostrożnością u osób z zaburzeniami przewodu pokarmowego oraz po przebytych poważnych zabiegach na przewodzie pokarmowym. Brak jest badań dotyczących stosowania leku u takich osób. Należy zgłaszać lekarzowi prowadzącemu wystąpienie zaparć podczas przyjmowania sewelameru. Może świadczyć to o  rozwijającej się niedrożności jelit. Ponad to obserwowano wytrącanie się kryształów leku w przewodzie pokarmowym, stąd wszelkie dolegliwości i objawy stanu zapalnego w obrębie przewodu pokarmowego powinny być ściśle kontrolowane. 

W trakcie leczenia sewelamerem zaleca się kontrolowanie czasu trombinowego, ocenę stężeń witamin A,D i E, chlorków oraz wapnia we krwi. 

W celu wykrycia występowania ewentualnej kwasicy metabolicznej która często dotyczy osób z niewydolnością nerek podczas terapii sewelamerem należy oznaczać stężenie wodorowęglanu we krwi. Lek moze predysponować do jej wystąpienia. 

Sewelamer należy podawać z ostrożnością osobom cierpiącym na niedoczynność tarczycy. Lek stosowany w tej chorobie (lewotyroksyna) w połączeniu z sewelamerem może zwiększać stężenie hormonu TSH. 

Terapia sewelamerem u pacjentów z nadczynnością przytarczyc wymaga częstego oznaczania stężenia wapnia oraz witaminy D₃.

Nie należy prowadzić jednoczesnej terapii sewelamerem oraz cyprofloksacyną. Lek znacząco obniża skuteczność terapii cyprofloksacyną (nawet o połowę). 

Sewelamer powinien być przyjmowany razem z posiłkiem co wynika z jego mechanizmu działania. Lek może zaburzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witaminy A,D,E,K) oraz folianów. Podczas terapii lekiem lekarz prowadzący może zalecić ograniczenie produktów bogatych w fosfor. Są to między innymi żółtka jaj, orzechy, przetwory mięsne, fasola i otręby. 

Sewelamer nie ma wpływu na zdolność prowadzenia samochodu oraz innych pojazdów mechanicznych. 

Sewelamer wpływa na wyniki oznaczenia cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL w surowicy krwi, obniżając ich wartości. 

W badaniach diagnostycznych jelit możliwe jest wykrycie złogów (kryształów) leku w ścianach jelit.

Sewelamer należy do kategorii C według klasyfikacji FDA (Food and Drug Administration) opisującej ryzyko stosowania substancji leczniczych przez kobiety ciężarne. Oznacza to, że sewelamer powinien być stosowany przez kobiety w ciąży jedynie wówczas gdy przewidywane korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Brak jest przeprowadzonych badań dotyczących podawania sewelameru kobietom ciężarnym. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały toksycznego działania sewelameru na płód. 

Sewelamer należy do kategorii L3 według skali prof. Hyle'a opisującej bezpieczeństwo stosowania leków przez kobiety karmiące piersią. Sewelamer powinien być stosowany jedynie wówczas, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla dziecka karmionego piersią. 

Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały wpływu sewelameru na płodność. Brak jest analogicznych badań przeprowadzonych u ludzi. 

Mimo podawania sewelameru w dawce podwójnie przekraczającej zwykle stosowaną maksymalna dawkę dla osób dorosłych nie zaobserwowano toksycznych objawów przedawkowania. Lek nie wchłania się z przewodu pokarmowego więc ryzyko wystąpienia objawów ogólnoustrojowych jest bardzo niskie. Obserwowano natomiast zaburzenia żoładkowo-jelitowe po podaniu dużej ilości leku. 

Sewelamer jest polimerem nie wchłanialnym z przewodu pokarmowego. Jego cząsteczka składa się z rdzenia polimerowego oraz grup aminowych które w obrębie jelit ulegają wiązaniu z jonami fosforanowymi zawartymi w spożywanych posiłkach. Grupy aminowe w przewodzie pokarmowym ulegają dysocjacji i są naładowane dodatnio, podczas gdy jony fosforanowe z pożywienia wykazują ładunek ujemny. Tworzą się wiązania jonowe między lekiem i fosforanami, tym samym zapobiega to ich wchłanianiu i zmniejsza stężenie fosforanów we krwi. Obniżone stężenie fosforanów we krwi wspomaga przywrócenie prawidłowego stężenia parathormonu w surowicy krwi osób z niewydolnością nerek. Zapobiega to hiperkalcemi która może stać się przyczyną chorób układu kostnego. Sewelamer wiąże także kwasy żółciowe, co przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL i cholesterolu całkowitego u pacjentów przyjmujących lek. Sewelamer nie wpływa na poziom cholesterolu HDL oraz trójglicerydów.

Sewelamer w postaci chlorowodorku nie wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym. Nie przeprowadzono analogicznych badań dla węglanu sewelameru jednak przyjmuje się że związek ten również nie wchłania się do krwi. 

Sewelamer nie ulega wchłanianiu z jelit i jest eliminowany wraz z kałem.