Baklofen, Baclofenum - Zastosowanie, działanie, opis

Baklofen stosuje się do leczenia stanów spastycznych, które mogą występować w przypadku:

• stwardnienia rozsianego;
• uszkodzeń rdzenia kręgowego (np. guzy rdzenia kręgowego, jamistość rdzenia, choroby neuronów ruchowych, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, urazy rdzenia kręgowego);
• udarów naczyniowych mózgu;
• porażenia mózgowego;
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych;
• urazów głowy;
• infekcji i chorób rdzenia kręgowego;
• zmian zwyrodnieniowych;
• urazów;
• zmian nowotworowych;
• spastycznego porażenia rdzenia kręgowego;
• stwardnienia zanikowego bocznego;
• jamistości rdzenia;
• poprzecznego zapalenia rdzenia;
• urazowego porażenia;
• niedowładu kończyn dolnych;
• kompresji rdzenia kręgowego.

U dzieci i młodzieży do 18 roku życia stosowany jest w leczeniu objawowym stanów spastycznych pochodzenia mózgowego, szczególnie powstałych w wyniku:

• mózgowego porażenia dziecięcego;
• incydentów naczyniowo-mózgowych;
• zmian nowotworowych;
• choroby zwyrodnieniowej mózgu. 

Ciężką, przewlekłą spastyczność leczy się postacią podawaną dożylnie.

Baklofen stosuje się w podaniu doustnym oraz parenteralnym. 

Podanie doustne:

Dawkę leku dobiera się indywidualnie. Zaczyna się podawać małe dawki, które stopniowo się zwiększa w celu ustalenia najmniejszej skutecznej dawki nie wywołującej objawów niepożądanych. Nie należy nagle odstawiać leku, gdyż może to wywołać omamy i zaostrzenia stanów spastycznych. 

U starszych pacjentów lub z zaburzeniami nerek należy zachować zwiększoną ostrożność. 

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 30 mg do 100 mg.

Podanie parenteralne:

Dawkę leku ustala wykwalifikowany personel medyczny w warunkach szpitalnych. Dawka musi być bardzo ostrożnie ustalona.  Lek podaje się w pojedynczych dawkach próbnych podanych w bolusie (cewnik zewnątrzoponowy lub nakłucie lędźwiowe). W leczeniu przewlekłym stosuje się pompy infuzyjne wszczepiane podskórnie pacjentowi. 

Przeciwskazniaem do stosowania jest nadwrażliwość na baklofen oraz choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

Leku nie stosuje się również w przypadku padaczki opornej na leczenie (podanie podpajęczynówkowe).

Stosowanie leku może spowodować zaostrzenie niektórych przypadłości takich jak: porfirii, stwierdzonej w wywiadzie choroby alkoholowej, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń psychotycznych, schizofrenii, zaburzeń depresyjnych lub maniakalnych, stanów splątania, choroby Parkinsona.

Baklofen może stanowić dodatkowy czynnik ryzyka u osób ze skłonnościami do samobójstwa. U pacjentów stosujących lek notowano przypadku samobójstw, zwykle jednak osoby te cierpiały na depresję, chorobą alkoholową lub podejmowały wcześniejsze próby samobójcze. 

Występowały przypadki nadużywania, uzależnienia i niewłaściwego stosowania leku. 

Baklofen należy odstawiać stopniowo w ciągu 1-2 tygodni. Nagłe odstawienie może wywołać działania takie jak stany lękowe, omamy, majaczenie, zaburzenia psychotyczne, manię, paranoję, drgawki, dyskinezę, tachykardię, hipertermię, rabdomiolizę, przemijające nasilenie spastyczności. Stany te częściej występują przy długotrwałym stosowaniu leku.

Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów z osłabioną czynnością nerek lub łącznie z lekami, które mogą wywoływać zaburzenia pracy nerek, u osób starszych (większa szansa na wystąpienie działań niepożądanych), u pacjentów: z padaczką, leczonych na nadciśnienie, z udarem mózgowym, zaburzeniami układu oddechowego, zaburzeniami czynności wątroby, ze zwiększonym napięciem zwieracza pęcherza moczowego.

Lek należy przyjmować z posiłkiem. 

Baklofen nasila działanie uspokajające alkoholu. Może również nasilić już występującą chorobę alkoholową. 

Baklofen może powodować uspokojenie i zaburzać koncentrację. W trakcie leczenia nie powinno się prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn. 

Możliwy dodatni wynik badania na krew utajoną w kale (częstość nieznana).

Brak kontrolowanych badań z udziałem kobiet w ciąży.

Baklofen przenika przez barierę łożyskową. Może być stosowany w czasie ciąży tylko wtedy, jeśli, zdaniem lekarza, korzyści wynikające z leczenia matki przewyższają ewentualne ryzyko dla płodu.

Baklofen przenika do mleka kobiecego.

Lek nie jest zalecany w trakcie karmienia. 

Podanie parenteralne:

• zmniejszenie apetytu;
• odwodnienie;
• depresja, stan splątania, dezorientacja, pobudzenie, niepokój;
• myśli samobójcze, próby samobójcze, obłęd, omamy, dysforia, euforia;
• senność;
• drgawki, letarg, dyzartria, ból głowy, parestezje, śpiączka, sedacja, zawroty głowy;
• ataksja, hipotermia, dysfagia, upośledzenie pamięci, oczopląs;
• zaburzenia akomodacji z niewyraźnym lub podwójnym widzeniem;
• bradykardia;
• hipotonia ortostatyczna;
• zakrzepica żył głębokich, nadciśnienie, zaczerwienienie skóry, bladość;
• zahamowanie czynności oddechowej, aspiracyjne zapalenie płuc, duszność, spowolnienie oddechu;
• wymioty, zaparcie, biegunka, nudności, suchość błony śluzowej jamy ustnej, wzmożone wydzielanie śliny;
• niedrożność jelita, zmniejszone poczucie smaku;
• pokrzywka, świąd;
• łysienie, nadmierne pocenie się;
• obniżone napięcie mięśni;
• wzmożone napięcie mięśni, astenia;
• skolioza;
• zatrzymanie moczu, nietrzymanie moczu;
• zaburzenia czynności seksualnych;
• zaburzenia erekcji;
• obrzęk obwodowy, obrzęk twarzy, ból, gorączka, dreszcze;
• zagrażające życiu objawy odstawienia produktu spowodowane problemami z podaniem produktu.

Przyjęcie zbyt dużej dawki może wywołać niekorzystne objawy ze strony np. układu nerwowego, mięśniowego, także układu krążenia. Można wyróżnić takie objawy jak:

• senność, utrata świadomości, śpiączka, zahamowanie oddechu, splątanie, omamy, pobudzenie, drgawki;
• nieprawidłowy elektroencefalogram (stłumienie wyładowań i fale trójfazowe);
• zaburzenia akomodacji, osłabienie odruchu źrenic;
• uogólniona hipotonia mięśni (obniżenie napięcia mięśni), mioklonia (ruchy mimowolne), osłabienie lub brak
• rozszerzenie naczyń obwodowych,
• niedociśnienie lub nadciśnienie, bradykardia lub tachykardia albo arytmia serca;
• obniżenie temperatury ciała;
• nudności, wymioty, biegunka, nadmierne wydzielanie śliny;
• zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AspAT i AP);
• rabdomioliza (rozpad mięśni).

Mechanizm działania baklofenu nie został w pełni poznany. Część badań wskazuje, że lek może działać poprzez receptory GABA-B, jednak nie ma rozstrzygających dowodów, które przełożyły by ten mechanizm na efekty kliniczne leku. 

Lek najprawdopodobniej powoduje hiperpolaryzację nerwów wstępujących oraz hamowanie odruchów mono i polisynaptycznych na poziomie rdzenia kręgowego. 

Zastosowanie leku zmniejsza nadmierne napięcie mięśniowe. 

Substancja wchłania się szybko i w bardzo dużym stopniu. Wchłanianie się zmniejsza po zastosowaniu dużych dawek. Stężenie maksymalne osiągane jest po 2 – 3 godzinach od podania.

W około 30% baklofen ulega związaniu z białkami krwi.

Około 15% przyjętej dawki ulega przemianie w wątrobie, głównie w procesie dezaminacji.

Okres półtrwania wynosi w od 2,5 do 4 godzin. Większość substancji (70-80%) wydalana jest z moczem w postaci niezmienionej lub metabolitów. Pozostała część dawki wydalana jest z kałem. Przy zastosowaniu doustnym, substancja jest prawie całkowicie wydalana w ciągu 72 godzin.