Riluzol, Riluzolum - Zastosowanie, działanie, opis

Riluzol został wskazany do leczenia u pacjentów ze stwardnieniem zanikowym bocznym, w celu przedłużenia ich życia lub opóźnienia zastosowania u nich mechanicznej wentylacji.

Zalecana dobowa dawka riluzolu u osób dorosłych oraz w podeszłym wieku to 100 mg. Terapia może być prowadzona wyłącznie przez lekarza specjalizującego się w leczeniu stwardnienia zanikowego bocznego.

Dawka riluzolu stosowana w leczeniu pacjentów powinna być dobierana indywidualnie.

Przeciwwskazania do stosowania riluzolu obejmują nadwrażliwość na substancję czynną, a także czynne choroby wątroby lub trzykrotne powyżej górnej granicy zwiększenie czynności aminotransferaz. 

Stosowania riluzolu nie zaleca się u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek, a także u dzieci oraz młodzieży poniżej 18 roku życia.

Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub z nieznacznym zwiększeniem czynności aminotransferazy asparaginianowej i aminotransferazy alaninowej, stężenia bilirubiny lub aktywności gammaglutamylotransferazy. Przekroczenie wartości prawidłowych podczas przeprowadzonych kilku prób wątrobowych wyklucza zastosowanie riluzolu.

Z powodu ryzyka zapalenia wątroby przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia riluzolem konieczne jest oznaczanie aktywność aminotransferaz w surowicy, głównie aminotransferazy alaninowej. Jej poziom zaleca się oznaczać co miesiąc w ciągu 3 pierwszych miesięcy leczenia, a następnie co 3 miesiące przez pozostałą część pierwszego roku terapii. Leczenie musi zostać przerwane, jeżeli aktywność aminotransferazy alaninowej wzrośnie do pięciokrotnej wartości górnego parametru.

Pacjenci w trakcie leczenia muszą zgłaszać lekarzowi każdy wzrost temperatury ciała, żeby można było odpowiednio wcześnie zareagować i dokonać oznaczenia ilości krwinek białych, których bardzo niska ilość może świadczyć o neutropenii. Należy wówczas przerwać leczenie riluzolem.

U pacjentów podczas terapii riluzolem opisywano przypadki ciężkiej choroby śródmiąższowej płuc. Jeżeli pacjent zaobserwuje u siebie napady duszności i suchego kaszlu, musi zgłosić się do lekarza, aby wykonać zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej. W przypadku wystąpienia obustronnych, rozlanych zacienień miąższu płuc należy zaprzestać podawania riluzolu pacjentowi.

Nie jest zalecane stosowanie riluzolu u osób z zaburzeniami czynności nerek, ze względu na brak badań z podawaniem wielokrotnych dawek w tej grupie badanych.

Metabolizm riluzolu zachodzi przy udziale cytrochromu CYP1A2, zatem jego induktory takie jak dym papierosowy, żywność pieczona na węglu, ryfampicyna i omeprazol mogą przyspieszać eliminację riluzolu z organizmu, zaś jego inhibitory takie jak kofeina, diklofenak, diazepam, nicergolina, klomipramina, imipramina, fluwoksamina, fenacetyna, teofilina, amitryptylina i chinolony mogą zwolnić usuwanie riluzolu z organizmu człowieka.

Brak jest badań klinicznych dotyczących interakcji riluzolu z innymi substancjami czynnymi.

Nie wykazano interakcji pomiędzy riluzolem, a pokarmem. Jednak posiłek wysokotłuszczowy zmniejsza wchłanianie riluzolu, zmniejszając maksymalne stężenie we krwi.

Produkty spożywcze pieczone na węglu działając jako induktory enzymatyczne, mogą przyspieszyć eliminację riluzolu z organizmu w istocie osłabiając jego działanie.

Brak jest danych dotyczących interakcji riluzolu z alkoholem. 

Konieczne jest zwrócenie uwagi pacjentów na możliwość wystąpienia zawrotów głowy oraz uczucia wirowania podczas terapii riluzolem. Ze względu na te dolegliwości, lekarze nie zalecają prowadzenia pojazdów mechanicznych ani obsługi maszyn podczas leczenia tym preparatem.

Podczas terapii riluzolem odnotowano nieprawidłowe wyniki testów czynnościowych wątroby. U pacjentów następowało zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej, które występowało zwykle w ciągu 3 miesięcy po rozpoczęciu leczenia. Ta zwiększona aktywność mogła być związana z żółtaczką. Poziom aktywności aminotransferazy alaninowej, wracał do poziomu poniżej dwukrotnej wartości górnej granicy wartości prawidłowych w ciągu 2 do 4 miesięcy po zaprzestaniu leczenia.

Riluzol nie został zbadany pod względem wpływu na kobiety w ciąży, jego stosowanie jest przeciwwskazane u kobiet w tym stanie fizjologicznym.

Riluzol jest zabroniony do stosowania przez kobiety w trakcie laktacji, nie ma dowodów naukowych na to czy przenika on do mleka karmiącej kobiety i może szkodzić dziecku.

Przeprowadzone na szczurach badania płodności po podaniu im dawki 15 mg/kg mc./dobę, czyli większej niż zalecana dawka terapeutyczna, wykazały niewielkie zaburzenia zdolności rozrodczych. U zwierząt obserwowano wysoką sedację i letarg.

Objawy przedawkowania riluzolu obserwowano sporadycznie i obejmowały one wystąpienie zaburzeń neurologicznych i psychiatrycznych, ostrą, toksyczną encefalopatię z osłupieniem, śpiączkę oraz methemoglobinemię.

Mechanizm działania riluzolu nie został dotychczas poznany, jednak uważa się, że jego właściwości farmakologiczne obejmują: hamujący wpływ na uwalnianie glutaminianu, inaktywację zależnych od napięcia kanałów sodowych i zdolność do zakłócania wewnątrzkomórkowego procesu, który następuje po wiązaniu przekaźnika z receptorami aminokwasów pobudzających (asparaginianu i glutaminianu).

Riluzol po podaniu doustnym jest dobrze i szybko wchłaniany w około (90%) z przewodu pokarmowego, a jego średnia bezwzględna biodostępność po podaniu doustnym wynosi około 60%. Stężenie maksymalne osiągane jest w czasie od 60 do 90 minut.

Posiłek wysokotłuszczowy zmniejsza wchłanianie, zmniejszając AUC o około 17% i maksymalne stężenie we krwi o około 44%.

Riluzol ulega silnej dystrybucji w ludzkim organizmie, przenika także przez barierę krew – mózg. Objętość dystrybucji wynosi około 245 ± 69 l (3,4 l/kg). 

Riluzol w 97% wiąże się z białkami osocza, głównie z albuminami i lipoproteinami w klinicznym zakresie stężeń.

Riluzol jest intensywnie metabolizowany głównie w wątrobie do sześciu głównych i szeregu mniejszych metabolitów, z których nie wszystkie zostały dotychczas zidentyfikowane. 

Metabolizm zachodzi głównie na drodze hydroksylacji i glukuronidacji zależnej od cytochromu P450. CYP1A2 jest głównym izozymem biorącym udział w N-hydroksylacji. Metabolity, które zostały zidentyfikowane w moczu to trzy pochodne fenolowe, jedna ureidopochodna i niezmieniony riluzol.

Okres półtrwania riluzolu w fazie eliminacji wynosi od 9 do 15 godzin. Riluzol wydalany jest głównie z moczem, z którym usuwane jest około 90% dawki (w tym ponad 85% w postaci glukuronidów). Jednak 2% riluzolu wydane jest z moczem w postaci niezmienionej.