Repaglinid, Repaglinidum - Zastosowanie, działanie, opis

Repaglinid jest doustnym lekiem przeciwcukrzycowym. Znalazł zastosowanie w terapii cukrzycy typu II. Cukrzyca typu II jest spowodowana zmniejszonym wydzielaniem insuliny przez komórki β wysp trzustkowych. Lek pobudza wydzielanie insuliny przez trzustkę. Repaglinid jest stosowany w przypadku, gdy niefarmakologiczne metody obniżenia poziomu glukozy we krwi (dieta, ćwiczenia fizyczne) nie przyniosły wystarczających rezultatów. 
Terapia z wykorzystaniem repaglinidu dopuszcza jednoczesne stosowanie metforminy. Podczas stosowania leku zalecane jest również utrzymanie właściwej diety i aktywności fizycznej. 

Repaglinid należy stosować doustnie, przyjmując lek około 30 minut przed posiłkiem. W przypadku spożycia dodatkowego posiłku, należy stosować się do zaleceń lekarskich (pominięcie lub wprowadzenie dodatkowej dawki).

Maksymalna dawka dobowa repaglinidu wynosi 16 mg. Po wprowadzeniu leku do schematu terapii, zalecana jest dodatkowa kontrola glikemii przeprowadzana przez lekarza. Dodatkowe badania przeprowadzane są w celu wykluczenia występowania nieskuteczności wtórnej lub pierwotnej podczas leczenia, a także aby ustalić najmniejszą skuteczną dawkę repaglinidu. Zazwyczaj stosowane dawki dobowe leku znajdują się w przedziale od 0,5 mg do 16 mg substancji czynnej.

Nie przeprowadzono wystarczających badań bezpieczeństwa stosowania repaglinidu w przypadku:

• dzieci i młodzieży;
• osób z niewydolnością nerek;
• pacjentów w podeszłym wieku.

U pacjentów stosujących jednocześnie inne doustne leki przeciwcukrzycowe (w tym metforminę), zalecana dawka wynosi 1 mg repaglinidu na dobę.
Dawkowanie należy dostosować w przypadku współistniejących schorzeń nerek. 

Stosowanie repaglinidu jest przeciwwskazane w przypadku wystąpienia nadwrażliwości na tę substancję leczniczą. Leku nie można również wykorzystać w terapii, ze względu na:

• cukrzycę typu I;
• współistniejące ciężkie zaburzenia pracy wątroby;
• kwasicę ketonową (z występującą śpiączką lub bez niej).

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania repaglinidu w połączeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Podczas terapii wykorzystującej jednocześnie metforminę i repaglinid może wystąpić zwiększone ryzyko obniżenia poziomu glukozy we krwi.

Repaglinid powinien być zastosowany jedynie w przypadku, gdy inne metody leczenia jak dieta, zwiększony wysiłek fizyczny wpływający na masę ciała, nie przyniosły dostatecznych rezultatów. 

U pacjentów, którzy są szczególnie narażeni na czynniki stresowe, urazy lub planowany jest u nich zabieg chirurgiczny, zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności. Istnieje ryzyko zaburzenia stanu poprawnej glikemii uzyskanej w wyniku leczenia repaglinidem. 

Terapia wykorzystująca repaglinid może zwiększyć ryzyko pojawienia się hipoglikemii (zmniejszenia stężenia glukozy we krwi). Wzrasta również ryzyko występowania zawału mięśnia sercowego. 

Podczas leczenia za pomocą repaglinidu istnieje ryzyko pojawienia się nieskuteczności wtórnej (zmniejszeniem efektywności leczenia). Może być ona związana z osłabieniem reakcji na substancję leczniczą lub dalszym rozwojem cukrzycy. Jeśli dojdzie do osłabienia działania hipoglikemizującego repaglinidu, zalecane jest dostosowanie dawki. 

Jednoczesne stosowanie repaglinidu z gemfibrozylem jest przeciwwskazane, ze względu na nasilenie przeciwcukrzycowego działania repaglinidu.

Spożywania alkoholu podczas leczenia repaglinidem może osłabić jego działanie przeciwcukrzycowe. Istnieje również ryzyko pojawienia się hipoglikemii.

Sama substancja czynna ma niewielki lub zerowy wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn. 
Z drugiej strony repaglinid może wywoływać hipoglikemię (spadki stężenia glukozy we krwi), co niesie ryzyko pojawienia się zawrotów głowy i omdleń. Należy ocenić ryzyko wystąpienia hipoglikemii, dla każdego pacjenta w sposób indywidualny. 

Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatów z dziurawca, gdy jednoczenie przyjmowany jest repaglinid. Nie można wykluczyć wpływu indukcji enzymów cytochromu P450, wywołanej przez surowiec roślinny, na skuteczność zmniejszenia stężenia glukozy we krwi. 
Innym surowcem roślinnym, który z kolei nasila działanie repaglinidu jest korzeń żeń-szenia. Korzeń może spowodować nasilenie działania substancji leczniczej i wystąpienie działań niepożądanych

Ze względu na niewystarczającą ilość badań w zakresie stosowania repaglinidu u kobiet ciężarnych, terapia z wykorzystaniem tej substancji nie jest zalecana podczas ciąży. 
Lek wykazywał działanie embriotoksyczne u zwierząt. 

Przyjmowanie repaglinidu w trakcie trwania okresu karmienia piersią nie jest zalecane. Istnieje wiele bezpieczniejszych alternatyw w stosunku do repaglinidu. Ponadto, w niektórych przypadkach sama aktywność fizyczna i dieta może skutkować unormowaniem glikemii po porodzie.  
Repaglinid przenika do mleka matki i może zwiększać wydzielanie endogennej insuliny z komórek trzustki dziecka. Zwiększa się ryzyko występowania hipoglikemii (spadek stężenia glukozy w osoczu).

Podczas podania wysokich dawek repaglinidu u samic szczurów w końcowym trymestrze ciąży, odnotowano zwiększone ryzyko wystąpienia deformacji kończyn oraz działanie embriotoksyczne. 

Nie zaobserwowano ryzyka przedawkowania u pacjentów przyjmujących wysokie dawki repaglinidu, zabezpieczonych przed spadkiem stężenia glukozy w osoczu poprzez zwiększenie ilości węglowodanów w diecie. 
Ze względu na profil działania repaglinidu, po przedawkowaniu prawdopodobnie może wystąpić osłabienie, zmęczenie i zawroty głowy spowodowane spadkiem stężenia glukozy we krwi. 

Mechanizm działania repaglinidu polega na stymulowaniu wydzielenia insuliny z komórek trzustki. Odpowiedź insulinowa powiązana ze spożyciem posiłku występuję już około 30 minut po przyjęciu repaglinidu. 
Insulina jest wydzielana przez komórki β wysp trzustkowych. Proces uwalniania insuliny z komórek trzustki jest zależny od napływu jonów wapniowych przez kanały wapniowe. Repaglinid powoduje depolaryzację (zmianę potencjału elektrycznego) błony komórkowej komórek β. Rezultatem jest otwarcie większej ilości kanałów wapniowych, a dzięki napływowi jonów wapnia, uwolnienie insuliny. 

Repaglinid nie ma wpływu na uwalnianie insuliny z komórek β, gdy występuje niedobór glukozy oraz gdy cukrzyca jest spowodowana zniszczeniem komórek β wysp trzustkowych (cukrzyca typu I). 

Repaglinid jest szybko i całkowicie wchłaniany po podaniu doustnym. Najwyższe stężenie w osoczu zaobserwowano około godzinę po podaniu. Badania nie wykazały istotnych różnic we wchłanianiu substancji podanej w różnych odstępach czasowych przed posiłkiem. 

Repaglinid występuje w połączeniach z białkami osocza na poziomie 98%. 

Repaglinid ulega metabolizmowi w wątrobie z wykorzystaniem cytochromu P450, a dokładniej podjednostek CYP3A4 i CYP2C9. W reakcjach dealkilacji oraz oksydacji powstają metabolity nieaktywne farmakologicznie. 

Okres połowicznego rozpadu repaglinidu wynosi około godziny. Lek jest wydalany w większości w postaci metabolitów z żółcią. Niewielka część (około 8%) eliminowane jest z moczem. 
Jedynie 1% dawki jest wydalany z kałem w postaci niezmienionej.