Remifentanyl, Remifentanilum - Zastosowanie, działanie, opis

Remifentanyl jest stosowany jako środek znieczulający w anestezjologii celem wprowadzenia lub podtrzymania znieczulenia ogólnego (również w zabiegach kardiochirurgicznych), a także bezpośrednio po operacji do zapewnienia krótkotrwałego znieczulenia zanim zostaną zastosowane inne długo działające leki przeciwbólowe. Innym wskazaniem jest znieczulenie osób mechanicznie wentylowanych na oddziale intensywnej terapii.

Lek stosuje się wyłącznie dożylnie w postaci wstrzyknięcia trwającego co najmniej 30 sekund lub w postaci wlewu. Dawka remifentanylu jest zależna od wielu czynników i musi być dobrana indywidualnie zgodnie z reakcją pacjenta. Szybkość podawania leku jest zależna od wieku, rodzaju przeprowadzanego zabiegu chirurgicznego, stanu pacjenta, jednocześnie podawanych leków itp.

Remifentanyl należy stosować tylko i wyłącznie pod okiem osób doświadczonych w stosowaniu leków znieczulających i w warunkach zapewniających dostęp do sprzętu umożliwiającego monitorowanie i podtrzymanie czynności krążeniowo-oddechowej.

Ze względu na  brak wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania leku powyżej 3 dni, nie należy stosować leku przez dłuższy okres czasu u pacjentów wentylowanych mechanicznie na oddziale intensywnej terapii.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na remifentanyl i inne pochodne fentanylu, podanie zewnątrzoponowe i dooponowe z uwagi na zawartość glicyny. Przeciwwskazane jest stosowanie remifentanylu jako jedynego środka do indukcji znieczulenia ogólnego.

Działanie remifentanylu zanika w ciągu 5-10 minut od zaprzestania podawania leku, dlatego w końcowym okresie podawania remifentanylu należy włączyć podawanie innego leku analgetycznego z uwzględnieniem czasu, który jest potrzebny do osiągnięcia maksymalnego efektu terapeutycznego.
Nagłe zaprzestanie podawania leku może spowodować nadciśnienie tętnicze, tachykardię i pobudzenie.
Ryzyko sztywności mięśni wzrasta przy szybkim podawaniu leku, dlatego celem uniknięcia zdarzeń niepożądanych wstrzyknięcie leku powinno trwać co najmniej 30 sekund.
Wystąpienie zmniejszenia ciśnienia i bradykardii wskazuje na konieczność zmniejszenia szybkości podawania leku i zmniejszenia dawki innych leków znieczulających.
Remifentanyl należy stosować ostrożnie u osób z hipowolemią i w wieku podeszłym. Zmniejszenie objętości krwi krążącej zwiększa ryzyko zaburzenia czynności układu sercowo-naczyniowego.
Należy uwzględnić ryzyko wystąpienia depresji oddechowej po zastosowaniu remifentanylu. Lek wymaga szczególnej ostrożności u osób z niewydolnością oddechową i/lub ciężkimi zaburzeniami czynności nerek.
Zalecane jest podawanie leku przez rurkę do infuzji o dużym przepływie lub z wykorzystaniem cewnika wyłącznie do podania tego leku, aby uniknąć nagromadzenia leku w tzw. przestrzeni martwej i niezamierzonego podania leku w ilości mogącej wywołać depresję ośrodka oddechowego, bezdech i sztywność mięśni po podaniu innych płynów infuzyjnych przez ten sam zestaw.
Ze względu na ograniczone dane remifentanylu nie należy stosować poniżej 1 roku życia.
Należy uwzględnić ryzyko uzależniania od remifentanylu.

Jeżeli zastosowano w znieczuleniu remifentanyl, nie należy spożywać alkoholu w krótkim odstępie czasu od otrzymania wypisu ze szpitala do momentu odzyskania pełnej świadomości.

Remifentanyl może powodować objawy znacznie upośledzające zdolność prowadzenia pojazdów. Lekarz powinien poinformować pacjenta wypisując go ze szpitala w krótkim czasie od podania remifentanylu, aby nie prowadził auta podczas powrotu do domu.

Brakuje badań przeprowadzonych wśród ludzi, które oceniają ryzyko stosowania remifentanylu w ciąży. Remifentanyl swobodnie przenika przez barierę łożyskową i może oddziaływać na czynność ośrodka oddechowego u dziecka. Lek może osiągać we krwi dziecka 50% wartości stężenia, które występuje we krwi matki. Istnieją doniesienia mówiące o negatywnym wpływie remifentanylu na psychikę dziecka w dorosłym życiu, gdy podczas porodu zastosowano remifentanyl jako środek znieczulający.

Dotychczas nie stwierdzono, czy remifentanyl przenika do mleka kobiecego. Z uwagi na fakt, że inne pochodne fentanylu są obecne w mleku matki, należy zachować 24-godzinny odstęp czasowy pomiędzy przyjęciem leku, a karmieniem.

Dane kliniczne związane z badaniami na zwierzętach wykazały zmniejszenie płodności po zastosowaniu remifentanylu w dawkach znacznie większych niż te stosowane u ludzi.

Podanie dożylne: nadwrażliwość (włącznie z anafilaksją), sedacja, sztywność mięśni szkieletowych, bradykardia, zatrzymanie akcji serca, spadek ciśnienia, wzrost ciśnienia w okresie pooperacyjnym, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, niedotlenienie organizmu, zaburzenia oddychania, bezdech, świąd, dreszcze i ból w okresie pooperacyjnym.

Przedawkowanie remifentanylu wiąże się z nasileniem działania farmakologicznego leku. W związku z krótkim czasem działania leku pacjenci narażeni są na wystąpienie objawów przedawkowania jedynie bezpośrednio po podaniu.

Poprzez agonistyczne oddziaływanie z receptorami opioidowymi μ (mi) remifentanyl zmniejsza doznania bólowe. Remifentanyl odznacza się szybkim, krótkim i odwracalnym działaniem analgetycznym. Innym efektem podania leku jest obniżenie częstości oddechu przez zmniejszenie wrażliwości chemoreceptorów na wzrost poziomu dwutlenku węgla (CO₂). Nie stwierdzono, aby jednorazowo podany remifentanyl powodował wzrost uwalniania histaminy.

Remifentanyl zaczyna działać po 30 sekundach od podania. Maksymalne działanie leku pojawia się bardzo szybko (w ciągu 1,5-2 minut) w związku z bardzo krótkim czasem potrzebnym do wyrównania stężeń pomiędzy krwią i mózgiem.

Remifentanyl wiąże się w około 70% z białkami osocza. Lek przechodzi przez barierę łożyskową.

Metabolizm remifentanylu jest niezależny od wątroby i nerek, zachodzi przy udziale esteraz osoczowych i tkankowych głównie w erytrocytach. Dzięki temu lek jest bezpieczny dla osób z niewydolnością nerek i/lub wątroby. Głównym metabolitem jest kwas karboksylowy praktycznie całkowicie pozbawiony aktywności farmakologicznej.

Remifentanyl jest wydalany głównie przez nerki w postaci metabolitu kwasu karboksylowego (95% dawki). Okres półtrwania kwasu karboksylowego wynosi 2 h, a jego całkowita eliminacja następuje po 7-10 h. Wydalanie leku zmniejsza się u osób z zaburzeniami czynności nerek.