Rabeprazol, Rabeprazolum - Zastosowanie, działanie, opis

Rabeprazol jest najszybciej działającym inhibitorem pompy protonowej. Substancja jest stosowana w leczeniu czynnego owrzodzenia dwunastnicy oraz czynnego łagodnego owrzodzenia żołądka. Rabeprazol stosuje się również w leczeniu choroby refluksowej przełyku z wrzodami lub nadżerkami. Substancja czynna posiada też wskazania do stosowania w leczeniu Helicobacter pylori u pacjentów z chorobą wrzodową w skojarzeniu z odpowiednimi lekami przeciwbakteryjnymi. Dodatkowo rabeprazol stosuje się w leczeniu zespołu objawów będących wynikiem nadmiernej sekrecji gastryny (zespół Zollingera–Ellisona).

Rabeprazol stosuje się doustnie. Substancję zazwyczaj przyjmuje się rano, przed posiłkiem, aczkolwiek nie wykazano, aby pora dnia i przyjmowane pokarmy miały wpływ na aktywność leku. Stosowanie rabeprazolu rano ułatwia prowadzenie terapii.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej (owrzodzenie dwunastnicy, owrzodzenie żołądka, choroba refluksowa przełyku, zespół Zollingera–Ellisona, eradykacja Helicobacter pylori).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 10 mg do 20 mg.

Przeciwskazaniem do stosowania rabeprazolu są: nadwrażliwość na substancję czynną lub inne podstawione benzoimidazole oraz ciąża i karmienie piersią. 

Rabeprazol maskuje objawy i opóźnia rozpoznanie złośliwego nowotworu żołądka lub przełyku. Przed zastosowaniem substancji czynnej należy wykluczyć to schorzenie u pacjentów.

Ze względu na brak badań u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, nie zaleca się stosowania substancji u tych chorych.

Rabeprazol może zwiększać ryzyko zakażenia przewodu pokarmowego takimi drobnoustrojami jak: Campylobacter, Clostridium difficile, Salmonella. 

U pacjentów leczonych rabeprazolem przez co najmniej 3 miesiące odnotowano przypadki objawów ciężkiej hipomagnezemii (zmęczenie, drgawki, majaczenie, zawroty głowy, tężyczka, arytmie komorowe). Objawy ustępowały po uzupełnieniu niedoborów magnezu.

Długotrwałe leczenie rabeprazolem upośledza wchłanianie witaminy B₁₂.

Stosowanie rabeprazolu powyżej 1 roku może zwiększyć ryzyko złamania kości nadgarstka, kości biodrowej lub kręgosłupa. Pacjenci z ryzykiem występowania osteoporozy powinni przyjmować odpowiednie dawki witaminy D i wapnia, zgodnie z zaleceniami lekarza.

U części pacjentów występowała podostra postać skórna tocznia rumieniowatego. Jeśli pojawiają się zmiany skórne wraz z bólem stawów, należy skonsultować się z lekarzem. 

Nie zaleca się stosowania rabeprazolu u dzieci, ze względu na brak badań klinicznych w tej grupie wiekowej.

Rabeprazol prawdopodobnie nie zaburza zdolności prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługi maszyn. Jednakże w związku z możliwym obniżeniem koncentracji wywołanym działaniem niepożądanym jakim jest senność, zaleca się zachowanie ostrożności podczas terapii lekiem. 

Rabeprazol zmniejsza kwasowość w żołądku, co prowadzi do zwiększenia stężenia chromatograniny A (CgA). Zaleca się odstawienie leku co najmniej 5 dni przed pomiarem stężenia CgA. Zwiększenie stężenia CgA zakłóca badania labolatoryjne wykrywające obecność guzów neuroendokrynnych.

Przyjmowanie rabeprazolu w ciąży jest przeciwskazane, ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w tym okresie. Badania na szczurach i królikach nie wykazały negatywnego wpływu substancji na płód. 

Nie zaleca się stosowania rabeprazolu w okresie laktacji, ze względu na brak danych dotyczących przenikania substancji do mleka kobiet karmiących piersią. Badania wykazały, że rabeprazol przenika do mleka samicy szczura. 

Brak danych dotyczących wpływu rabeprazolu na płodność u ludzi. Badania na szczurach i królikach nie wykazały negatywnego wpływu substancji na płodność. 

Brak danych dotyczących przedawkowania rabeprazolu. Ewentualne skutki przyjęcia większych dawek leku odpowiadają profilowi zdarzeń niepożądanych. Ustępują bez konieczności interwencji lekarza. 

Rabeprazol jest lekiem hamującym wydzielanie kwasu żołądkowego. Mechanizm działania związany jest z blokowaniem aktywności ATP–azy wodorowo–potasowej. Szybkość, z jaką substancja hamuje pompę protonową, zależna jest od zdolności do gromadzenia się rabeprazolu w kanaliku wydzielniczym komórki okładzinowej żołądka. Jako słaba zasada substancja wchłania się bardzo szybko. Rabeprazol jest przekształcany do postaci czynnego sulfenamidu w wyniku przyłączenie protonu, a następnie reakcji z dostępnymi resztami cysteinowymi pompy protonowej.

Rabeprazol nie jest trwały w środowisku kwaśnym. W jelitach wchłania się szybko, a maksymalne stężenie w osoczu  (po podaniu dawki 20 mg) występuje po około 3,5 godzinach. Całkowita dostępność biologiczna doustnej dawki 20 mg (w porównaniu do podania dożylnego) wynosi około 52%. Wynika to ze znacznego efektu metabolizmu pierwszego przejścia. Pokarm i pora dnia nie mają wpływu na wchłanianie rabeprazolu.

Rabeprazol wiąże się w około 97% z białkami osocza u ludzi.

Rabeprazol jest metabolizowany w wątrobie przez układ enzymów cytochromu P450 (CYP2C19 oraz CYP3A4). Główne metabolity osoczowe to tioeter i kwas karboksylowy. W mniejszych stężeniach występują: sulfon, demetylotioeter i sprzężony kwas merkaptomoczowy. Metabolit demetylowy wykazuje niewielką aktywność farmakologiczną i nie występuje w osoczu. 

Okres półtrwania rabeprazolu wynosi około 1 godziny. Całkowity klirens w organizmie szacuje się na około 283 ml/min. Wydalanie metabolitów odbywa się głównie z moczem (około 90%), w drugiej kolejności z kałem.