Betaksolol, Betaxololum - Zastosowanie, działanie, opis

Betaksolol należy do substancji blokujących receptory β–adrenergiczne.  Substancję czynną charakteryzuje kardioselektywność, betaksolol działa głównie na receptory β₁. Lek znalazł zastosowanie w leczeniu schorzeń układu sercowo–naczyniowego takich jak:

• choroba wieńcowa (niedokrwienna mięśnia sercowego);
• nadciśnienie tętnicze;
• stabilna dławica piersiowa.

Substancja czynna jest również wykorzystywana w okulistyce. Betaksolol występuje w preparatach ocznych służących do obniżania podwyższonego ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Lek jest stosowany jako główny preparat lub pomocniczo w terapii jaskry z otwartym kątem przesączania.

Betaksolol należy przyjmować o stałych porach dnia, popijając odpowiednią ilością płynu. Lek można przyjmować podczas jedzenia, pokarm nie wpływa na dostępność biologiczną substancji czynnej.

Wykorzystanie betaksololu w terapii nadciśnienie tętniczego zakłada przyjmowanie od 10 mg do 20 mg substancji czynnej na dobę.

Podczas leczenia dławicy piersiowej dawka dobowa betaksololu mieści się w zakresie od 10 mg do nawet 40 mg. Schemat dawkowania powinien zostać dostosowany indywidualnie do pacjenta ze względu na jego wiek, masę ciała i obecność chorób współistniejących.

W przypadku pacjentów w podeszłym wieku z upośledzoną czynnością nerek zaleca się monitorowanie terapii lub dostosowanie dawki preparatu.

Betaksolol został również wykorzystany w terapii jaskry. Podczas stosowania preparatu w kroplach zwykle stosowana dawka dobowa substancji czynnej wynosi 10 mg dla jednego oka. Poprawa stanu pacjenta może wystąpić dopiero po paru tygodniach leczenia.
W niektórych przypadkach leczenie betaksololem może być niewystarczające, substancję leczniczą można stosować wtedy w terapii skojarzonej z innymi produktami wykorzystywanymi w terapii jaskry.
Należy pamiętać o zachowaniu przynajmniej pięciominutowego odstępu pomiędzy innymi preparatami w postaci kropli do oczu.
W celu ograniczenia działania ogólnoustrojowego betaksolol zalecany jest ucisk przewodów nosowo–łzowych bezpośrednio zakropleniu preparatu.

Nie potwierdzono bezpieczeństwa substancji czynnej podczas terapii u osób poniżej 18 roku życia.

Przeciwwskazaniem do stosowania betaksololu jest nadwrażliwość na tę substancję czynną. Przyjmowanie substancji leczniczej jest również ograniczone przez występowanie:

• znacznego spowolnienia akcji serca;
• niewydolności mięśnia sercowego;
• bloku przedsionkowo–komorowego II i III stopnia;
• dławicy piersiowej typu Prinzmetala;
• przewlekłej obturacyjnej choroby płuc;
• astmy oskrzelowej o ciężkim przebiegu;
• bloku zatokowo–przedsionkowy i zespołu chorego węzła zatokowego;
• wstrząsu kardiogennego.

Leku nie należy przyjmować również w przypadku obecności nieleczonego guza chromochłonnego nadnerczy, zaburzeń krążenia obwodowego (w tym choroby Raynauda), kwasicy metabolicznej, występujących w przeszłości reakcji nadwrażliwości.

Betaksolol jest selektywnym antagonistą receptorów β₁. Należy jednak zachować ostrożność podczas przyjmowania leku przez astmatyków i pacjentów cierpiących na POCHP, istnieje realne ryzyko pojawienia się skurczu oskrzeli podczas leczenia betaksololem. Substancja czynna może być wykorzystywana w przypadku występowania łagodnych postaci wymienionych schorzeń oddechowych.

Podczas stosowania betaksololu w postaci kropli do oczu w terapii jaskry z zamkniętym kątem przesączania odnotowano przypadki odwarstwienia rogówki w wyniku użycia substancji obniżających ciśnienie wewnątrz gałki ocznej.

Zastosowanie substancji leczniczej u pacjentów z wyrównaną niewydolnością mięśnia sercowego jest możliwe, pod warunkiem stopniowego wprowadzenia leku. Terapię betaksololem należy przerwać jeśli dojdzie do nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Terapii dławicy piersiowej i choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego nie powinna być przerywana nagle. Jeśli występuje konieczność odstawienia leku zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki preparatu.

Ze względu na ryzyko nasilenia objawów, należy zachować szczególną ostrożność podczas terapii betaksololem w przypadku, gdy u pacjenta występuje:

• blok serca I stopnia;
• łuszczyca;
• angina Prinzmetala;
• choroba Raynauda i zaburzenia krążenia obwodowego;
• stwierdzony guz chromochłonny nadnerczy.

Antagoniści receptorów β–adrenergicznych mogą zmniejszać niektóre objawy spadku stężenia glukozy w osoczu, co jest szczególnie niebezpieczne u osób cierpiących na cukrzycę. Rośnie również ryzyko wystąpienia hipoglikemii po znacznym wysiłku lub podczas niedożywienia. W trakcie terapii betaksololem może również dojść do zamaskowania objawów nadczynności tarczycy.

Dawka i część przyjmowania betaksololu powinna zostać dostosowana w przypadku przyjmowania substancji czynnej przez osoby starsze oraz pacjentów z upośledzoną czynnością nerek.

W przypadku pacjentów, u których w przeszłości dochodziło do występowania reakcji nadwrażliwości na środki kontrastowe i terapię odczulającą istnieje ryzyko pojawienia się objawów reakcji anafilaktycznej podczas przyjęcia betaksololu.

Obecnie w razie konieczności wykonania znieczulenia ogólnego, nie jest zalecane przerywanie terapii β-blokerem. Potwierdzono, że jednoczesne stosowanie leku β-adrenergicznego zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca oraz niedokrwienia serca podczas znieczulenia. Należy pamiętać o konieczności poinformowania lekarza przed planowanym zabiegiem o przyjmowanych lekach.

W trakcie trwania terapii betaksololem przeciwwskazane jest jednoczesne przyjmowanie inhibitorów monoaminooksydazy (z wyjątkiem inhibitorów typu B), sultoprydu oraz floktafeniny.

Równoczesne stosowanie diltiazemu i werapamilu w postaci dożylnej jest możliwe jedynie pod warunkiem uważnego monitorowania pacjenta (najczęściej w warunkach szpitalnych).

Zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Atazanawir (Atazanavir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Lakozamid (Lacosamide)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe

Ze względu na ten sam mechanizm działania istnieje ryzyko nasilenia działań niepożądanych (w tym spowolnienie pracy mięśnia sercowego).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atenolol (Atenolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Karwedilol (Carvedilol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Pindolol (Pindolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sotalol (Sotalol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Zwiększone ryzyko wystąpienia nadmiernego spowolnienia akcji serca (bradykardii).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fingolimod (Fingolimod)	inne leki immunosupresyjne
Iwabradyna (Ivabradine)	inne leki nasercowe
Oktreotyd (Octreotide)	somatostatyny i analogi
Talidomid (Thalidomide)	inne leki immunosupresyjne
Brygatynib (Brigatinib)	inhibitory kinazy białkowej

Agoniści receptorów β2 mogą działać słabiej przy jednoczesnym stosowaniu β-blokerów.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Indakaterol (Indacaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Olodaterol (Olodaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Wilanterol (Vilanterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

Istnieje ryzyko nasilenia wpływu substancji czynnych na ciśnienie tętnicze i pracę mięśnia sercowego. Może dojść do nadmiernego spowolnienia akcji serca oraz spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amlodypina (Amlodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Felodypina (Felodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Guanfacyna (Guanfacine)	agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Isradypina (Isradypine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lacydypina (Lacidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lerkanidypina (Lercanidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Nimodypina (Nimodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Nitrendypina (Nitrendipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Werapamil (Verapamil)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy

Ryzyko skurczu naczyń krwionośnych, możliwość drętwienia i marznięcia kończyn.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dihydroergotamina (Dihydroergotamine)	inne substancje przeciwmigrenowe
Ergotamina (Ergotamine)	alkaloidy sporyszu

Możliwość nasilenia działania betaksololu, ryzyko nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dronedaron (Dronedarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Eliglustat (Eliglustat)	VARIA / INNE
Metokarbamol (Methocarbamol)	inne substancje stosowane w zaburzeniach układu mięśniowo-szkieletowego
Mirabegron (Mirabegron)	agoniści receptorów beta-3 adrenergicznych
Zaleplon (Zaleplon)	niebenzodiazepinowe leki nasenne
Zolpidem (Zolpidem)	niebenzodiazepinowe leki nasenne

Nasilenie działania insuliny może spowodować wystąpienie spadku stężenia glukozy we krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Insulina Aspart (Insulin aspart)	insuliny
Insulina Degludec (Insulin degludec)	insuliny
Insulina Detemir (Insulin detemir)	insuliny
Insulina Glargine (Insulin glargine)	insuliny
Insulina Glulizynowa (Insulin glulisine)	insuliny
Insulina Izofanowa (Insulin isophane)	insuliny
Insulina Lispro (Insulin lispro)	insuliny
Insulina Neutralna (Insulin human)	insuliny

Zmniejszenie siły działania amitryptyliny, ryzyko spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amitryptylina (Amitriptyline)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

Możliwość wystąpienia nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Asenapina (Asenapine)	neuroleptyki atypowe
Baklofen (Baclofen)	leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania
Iloprost (Iloprost)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Klonidyna (Clonidine)	agoniści receptora imidazolowego
Klozapina (Clozapine)	neuroleptyki atypowe
Nicergolina (Nicergoline)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Olanzapina (Olanzapine)	neuroleptyki atypowe
Sildenafil (Sildenafil)	inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Tetrabenazyna (Tetrabenazine)	leki hamujące wytwarzanie noradrenaliny
Trimetazydyna (Trimetazidine)	inne substancje stosowane w chorobach układu krążenia
Tyzanidyna (Tizanidine)	agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych

Ryzyko wystąpienia spadku ciśnienia tętniczego, przeciwstawny wpływ substancji czynnej na mięsień sercowy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bencyklan (Bencyclane)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Istnieje ryzyko wystąpienia hiperkaliemii (wzrost stężenia jonów potasu w osoczu).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Drospirenon (Drospirenone)	progestageny

Zwiększone prawdopodobieństwo pojawienia się apatii i senności, a także nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Promazyna (Promazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny

Osłabienie działania betaksololu, ryzyko zakończenia terapii niepowodzeniem.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pseudoefedryna (Pseudoephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Efedryna (Ephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych

Osłabienia działania substancji czynnej przez betaksolol.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Salmeterol (Salmeterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Teofilina (Theophylline)	metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy

Ryzyko spadku ciśnienia tętniczego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy
Klopamid (Clopamide)	leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Torasemid (Torasemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Ryzyko nasilenia działania doustnych leków przeciwcurzycowych. Możliwość wystąpienia hipoglikemii (zmniejszenia stężenia glukozy w osoczu).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Nateglinid (Nateglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Repaglinid (Repaglinide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy

Ryzyko wystąpienia spowolnienia pracy mięśnia sercowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin)	glikozydy nasercowe
Metylodigoksyna (Metildigoxin)	glikozydy nasercowe

Substancja lecznicza nie wpływa na prowadzenie pojazdów i obsługę maszyn, należy jednak wziąć pod uwagę wystąpienie nadmiernego zmęczenia i zawrotów głowy podczas stosowania leku przez niektórych pacjentów. Należy ocenić reakcję pacjenta na leczenie przed podjęciem decyzji o prowadzeniu pojazdu.

Pacjenci stosujący preparat w postaci kropli do oczu mogą odczuwać dyskomfort związany z pogorszeniem jakości widzenia. Przed prowadzeniem pojazdu należy odczekać do momentu powrotu wyraźnego widzenia.

Betaksolol może spowodować pojawienie się fałszywie dodatniego wyniku antydopingowego u sportowców.

Przyjmowanie betaksololu podczas trwania ciąży jest możliwe jedynie pod ścisłą kontrolą lekarską, po ocenie stosunku korzyści odniesionych z terapii przez matkę do ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u płodu. Leki blokujące receptory β mogą upośledzać przepływ krwi przez łożysko. Odnotowano sytuacje, gdy było to przyczyną obumarcia płodu, przedwczesnego porodu lub poronienia.

W przypadku noworodków, których matki przyjmowały betaksolol przez okres trwania ciąży zaobserwowano zwiększone ryzyko pojawienia się schorzeń sercowych oraz zaburzeń związanych z układem oddechowym. Istnieje również ryzyko spadku stężenia glukozy w osoczu, oraz spowolnienia akcji serca. Zalecane jest objęciem noworodków monitoringiem po urodzeniu.

Przyjmowanie betaksololu podczas karmienia piersią nie jest zalecane. Potwierdzono zdolność przenikania substancji czynnej do mleka matki karmiącej. Istnieje realne ryzyko wystąpienia spowolnienia akcji serca u noworodka. W niektórych przypadkach odnotowano również spadki stężenia glukozy we krwi.

Dopuszczalne jest stosowanie betaksololu w postaci kropli do oczu. Prawdopodobieństwo wystąpienia istotnego stężenia w osoczu dziecka w trakcie takiego stosowania jest niewielkie. W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia ogólnoustrojowego działania substancji czynnej, zaleca się ucisk przewodów nosowo–łzowych przez dwie minuty po podaniu leku.

Podczas stosowania betaksololu w postaci kropli do oczu istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń:

• o częstości nieznanej: podwójne widzenie, odwarstwienie naczyniówki, opadanie powiek, spadek wrażliwości i erozja rogówki;
• rzadkich: zaćma;
• niezbyt częstych: punktowy stan zapalny rogówki, stan zapalny powiek, oczu, spojówek i rogówki, światłowstręt, suchość oczu, świąd, obrzęki spojówek, skurcze powiek, przekrwienie i bóle oczu, nieprawidłowe widzenie, kłucie w oku, podrażnienie i ból w miejscu podania;
• częstych: nadmierne łzawienie, niewyraźne widzenie;
• bardzo częstych: dyskomfort po podaniu. 

W razie przyjęcia zbyt dużej ilości substancji leczniczej istnieje ryzyko wystąpienia:

• znacznego spowolnienia akcji serca, które może zakończyć się zatrzymaniem pracy mięśnia sercowego;
• skurczu oskrzeli;
• niewydolności serca;
• niedociśnienia tętniczego;
• wstrząsu kardiogennego;
• drgawek.

Betaksolol jest selektywnym β-blokerem, który blokuje głównie receptory β_1,
Zablokowanie receptorów β₁ odpowiada za brak możliwości przyłączenia do nich takich cząsteczek jak noradrenalina i adrenalina. Blokada receptorów występuje już 24 godziny po podaniu 20 mg betaksololu Rezultatem jego działania jest zmniejszenie ciśnienia tętniczego oraz wpływ na mięsień sercowy, który objawia się działaniem:

• chronotropowo ujemnym (zmniejszenie częstości akcji serca);
• dromotropowo ujemnym (spadek przewodnictwa przedsionkowo-komorowego);
• inotropowo ujemnym (obniżenie kurczliwości mięśnia komór).

Betaksolol wykazuje bardzo słabe właściwości stabilizujące błony komórkowe komórek mięśnia sercowego. W zakresie dawek terapeutycznych w działanie to w zasadzie nie występuje.

Wydłużenie czasu trwania rozkurczu serca, powoduje poprawienie odżywienie komórek mięśnia sercowego oraz zmniejsza jego zapotrzebowanie na tlen.

Substancja czynna podana w postaci kropli do oczu obniża zarówno podwyższone jak i prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe. Badania potwierdziły, że betaksolol działa poprzez zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej. Początek działania leku następuje już trzydzieści minut po podaniu.

Betaksolol w dobrym stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego. Pokarm nie ma wpływu na całkowitą biodostępność substancji leczniczej, która wynosi około 85%. Maksymalne stężenie w osoczu jest obserwowane pod upływie około trzech godzin po podaniu leku.

Wysokie stężenie betaksololu we wnętrzu gałki ocznej jest spowodowane jego znaczną lipofilowością. Działanie leku utrzymuje się przez około dwanaście godzin.

Betaksolol występuje w połączeniach z białkami osocza na poziomie około 50%. 

Po podaniu substancji czynnej na powierzchnię gałki ocznej, niewielka część dawki może zostać wchłonięta do krążenia ogólnego. 

Betaksolol ulega metabolizmowi wątrobowemu. Około 85% dawki jest przekształcane w wątrobie do związków nieaktywnych farmakologicznie. Jedynie około 3% podanej dawki betaksololu ulega hydroksylacji do związku wykazującego aktywność β-adrenergiczną. 

Betaksolol jest wydalany głównie przez nerki. Około 15% dawki jest wydalane z moczem w postaci niezmienionej. Również jego metabolity wydalane są przez nerki.