Ornityna, Ornithinum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o ornitynie

Rok wprowadzenia na rynek
1996
Substancje aktywne
asparaginian ornityny, L-asparaginian L-ornityny, ornityna, oksoglutaran ornityny, chlorowodorek ornityny
Działanie ornityny
hepatoprotekcyjne, eliminacja azotu z orgaznimu
Postacie ornityny
granulat do przygotowania roztworu doustnego, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji, roztwór do infuzji, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ pokarmowy (trawienny)
Specjalności medyczne
Choroby wewnętrzne, Gastroenterologia
Rys historyczny ornityny

Ornityna firmy farmaceutycznej Teva Pharmaceuticals Polska w postaci roztworu do infuzji uzyskała dopuszczenie do obrotu przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL) w 1996 roku. Dwa lata później, w grudniu 1998 roku w Polsce zatwierdzono ornitynę firmy Merz Pharmaceuticals GmbH. Lek posiada postać granulatu i jest przeznaczony do stosowania doustnego. W grudniu 1999 roku  w kraju pojawił się preparat Hepa-Merz będący koncentratem do sporządzania roztworu do infuzji z ornityną. 

Wzór sumaryczny ornityny

C5H12N2O2

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające ornitynę

Wskazania do stosowania ornityny

Ornityna jest aminokwasem endogennym o szerokim zastosowaniu. Przede wszystkim opisywana substancja bierze udział w cyklu mocznikowym (cyklu Krebsa) jako substrat oraz aktywator enzymatyczny. Ornityna umożliwia usunięcie nadmiaru azotu z organizmu, ponieważ między innymi z jej udziałem amoniak ulega biotransformacji do mocznika i jest wydalany przez nerki wraz z moczem. Jednym ze wskazań do użycia ornityny jest występowanie hiperamonemii. Oprócz tego opisywany aminokwas stymuluje uwalnianie somatotropiny (hormonu wzrostu) przez przysadkę mózgową oraz bierze udział w spalaniu nadmiaru tkanki tłuszczowej zgromadzonej w organizmie. Ornityna sprzyja budowaniu masy mięśniowej i często jest składnikiem suplementacji sportowców.

Wskazaniem do stosowania leków zawierających ornitynę jest encefalopatia wątrobowa, w tym zapalenie wątroby o charakterze przewlekłym oraz marskość wątroby i stłuszczenie wątroby. W postaci wlewu podaje się ją pacjentom w stanie przedśpiączkowym i w czasie śpiączki wątrobowej.

Ponad to ornityna po przekształceniu w aminokwas L-ornitynę bierze udział w syntezie białek i wpływa na szybsze gojenie się tkanek organizmu po oparzeniach.

Dawkowanie ornityny

Ornitynę w postaci zawiesiny doustnej przyjmuje się niezależnie od posiłków. Zwykle stosowana maksymalna dawka asparaginianu ornityny podawanego per os (doustnie) wynosi 18 gramów. Lek zażywa się w dawkach podzielonych, od jednego do trzech razy na dobę. Brak jest badań opisujących bezpieczeństwo stosowania asparaginianu ornityny u dzieci.

Ornitynę w postaci wlewów stosuje się w szerokim zakresie dawek. Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku i masy ciała pacjenta, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby). Zwykle stosowana maksymalna dawka dobowa L-asparaginianu L-ornityny wynosi 20 g. W uzasadnionych przypadkach można ją zwiększyć do 40 g na dobę (śpiączka, stany przedśpiączkowe). Wlew dożylny ornityny musi być powolny,  prędkość infuzji nie powinna przekraczać  5 gramów leku na 60 minut infuzji. Czas terapii ornityną jest uzależniony od stanu pacjenta, natomiast maksymalne dawki aminokwasu nie powinny być podawane dłużej niż  3-4 tygodnie w sposób ciągły.

Ornityny nie podaje się dotętniczo.

Zaburzona praca nerek jest wskazaniem do zmniejszenia dawki leku.

Przeciwskazania do stosowania ornityny

Leku nie mogą stosować osoby nadwrażliwe na substancję czynną L-asparaginian L-ornityny. Ponad to ornityna jest przeciwwskazana dla pacjentów cierpiących na niewydolność nerek (stężenie kreatyniny w surowicy krwi powyżej 3 mg/100 ml) oraz osób z zaburzeniami metabolizmu  aminokwasów będących substratami cyklu mocznikowego.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania ornityny

W trakcie przyjmowania ornityny należy kontrolować stężenie mocznika we krwi oraz w moczu pacjenta.

Szybkość wlewu L-asparaginianu L-ornityny powinna być dobierana indywidualnie, aby uniknąć ewentualnych działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.

Lek w postaci granulatu doustnego przy długotrwałym zażywaniu może stać się przyczyną wystąpienia próchnicy zębów.

Przeciwwskazania ornityny do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Do tej pory nie wykazano interakcji ornityny z innymi substancjami leczniczymi.

Wpływ ornityny na prowadzenie pojazdów

Sama ornityna nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów, jednak jednostka chorobowa w której jest stosowana znacząco upośledza możliwość prowadzenia maszyn, w tym samochodów.

Wpływ ornityny na ciążę

Nie przeprowadzono badań wpływu ornityny na rozwijający się płód ludzki. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych nie wykazały działania mutagennego i teratogennego ornityny. Lek może być stosowany u kobiet ciężarnych jedynie w razie zdecydowanej konieczności, jeśli korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu.

Wpływ ornityny na laktację

Brak jest badań określających przenikanie L-asparaginianu L-ornityny do mleka kobiet karmiących. Z tego względu lek może być stosowany w trakcie laktacji tylko w szczególnych przypadkach, kiedy korzyść dla matki przewyższa potencjalne ryzyko dla dziecka.

Wpływ ornityny na płodność

Nie wykazano toksycznego wpływu ornityny na procesy reprodukcji wśród ludzi.

Skutki uboczne

biegunka
ból żołądka
nudności
wymioty
wzdęcia brzucha
Ból kończyn

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Ornityna podana na drodze infuzji może spowodować wystąpienie reakcji nadwrażliwości (np. alergiczne reakcje skórne), w tym reakcji anafilaktycznych. Pozostałe działania niepożądane dotyczą przewodu pokarmowego tj. nudności i wymioty. Najczęściej spowolnienie tempa wlewu lub zmniejszenie dawki ornityny wystarcza do złagodzenia skutków ubocznych, a tym samym nie ma potrzeby przerwania stosowania leku.

Objawy przedawkowania ornityny

Objawami przedawkowania L-asparaginianu L-ornityny są zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty).

Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych pozwoliły ustalić dawkę letalną ornityny dla szczurów wynoszącą LD50 = 10000 mg/kg masy ciała.

Mechanizm działania ornityny

Ornityna podawana w postaci L-asparaginianu L-ornityny bierze udział w usuwaniu nadmiaru azotu z organizmu. Azot w tym przypadku pochodzi z aminokwasów. Ornityna jest wykorzystywana jako substrat reakcji cyklu Krebsa (mocznikowego) oraz w procesie tworzenia glutaminy. W cyklu mocznikowym ornityna aktywuje enzymy karbamoilotransferazę ornitynową (powstaje cytrulina) oraz syntetazę karbamoilofosforanową (powstaje  karbamoilofosforan). Mocznik wytworzony w cyklu Krebsa zostaje przetransportowany do nerek i eliminowany z organizmu wraz z moczem.

Ornityna oraz produkty przemian metabolicznych ornityny są substratami w procesie syntezy glutaminy. Glutamina bierze udział w metabolizmie azotu, wiążąc amoniak. Badania wykazały że podawanie L-asparaginianu L-ornityny obniża stężenie amoniaku właśnie poprzez wzrost syntezy glutaminy. W wyniku reakcji transaminacji grupy aminowej aminokwasów na  α-ketoglutaral powstaje glutaminian, a następnie glutamina. Wzrost stężenia glutaminy wiąże się ze zwiększoną syntezą białek, między innymi w obrębie tkanki mięśniowej. 

Wchłanianie ornityny

Po podaniu doustnym asparaginian ornityny ulega dysocjacji w świetle jelita cienkiego. Ornityna jest aktywnie transportowana przez błonę śluzową jelit wbrew gradientowi stężeń, za pomocą pompy sodowej do krwioobiegu.

Dystrybucja ornityny

Ornintyna jest wchłaniania do płynów ustrojowych zgodnie z gradientem stężeń, na drodze dyfuzji.

Metabolizm ornityny

Przemiany metaboliczne asparaginianu ornityny zachodzą w wątrobie. Aminokwasy ulegają reakcjom transaminacji oraz deaminacji. Transaminacja polega na przeniesieniu grupy aminowej z ornityny na ketokwas przy udziale enzymów z grupy aminotransferaz. Z kolei deaminacja to reakcja polegająca na eliminacji z cząsteczki ornityny grupy aminowej -NH2. Produktami metabolizmu ornityny są między innymi L-arginina, poliaminy i prolina.

Wydalanie ornityny

Okres półtrwania ornityny w fazie eliminacji szacowany jest na około 0,3-0,4 godziny. Grupa amonowa powstała w wyniku przemian ornityny bierze udział w syntezie mocznika który następnie jest wydalany z organizmu wraz z moczem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij