Bratwa barwierska — roślinne wsparcie odporności

Korzeń bratwy barwierskiej zalecany jest w przypadku zaburzeń odporności, w razie przeziębienia oraz infekcji bakteryjnych. Roślina działa również wspomagająco w terapii infekcji wirusowych, problemów trawiennych oraz zaburzeń rytmu serca. W zastosowaniu zewnętrznym bratwa polecana jest w przypadku trudno gojących się ran, oparzeń oraz krwiaków, a także stanów zapalnych jamy ustnej. 
Podczas stosowania maści z bratwą barwierską na zmiany łuszczycowe obserwuje się zmniejszanie rumienia, łuszczenia i twardnienia zmian.

Ze względu na naturalne występowanie na obszarze Ameryki bratwa barwierska była chętnie wykorzystywana w tradycyjnej medycynie północnoamerykańskich Indian. Stosowano ją w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, grypy, kataru, kaszlu, malarii. Herbata, którą Indianie parzyli z suszonych korzeni bratwy, miała przywracać odporność, zwalczać gorączkę i odbudowywać siły po chorobie, a w zwiększonej dawce była stosowana w celu uzyskania efektu przeczyszczającego na układ pokarmowy. Napar z rośliny wykorzystywano również do leczenia trudno gojących się ran i oparzeń. Nazwanie bratwy „barwierską” również nie jest bez przyczyny – ziele rośliny stosowano jako surowiec do produkcji niebieskiego barwnika.

Bratwa barwierska (łac. Baptisia tinctoria), znana również jako baptysja oraz dzikie indygo, należy do rodziny bobowatych. Naturalnie występuje na obszarze Ameryki Północnej (w szczególności w Kanadzie i USA) oraz Południowej, gdzie gęsto porasta piaszczyste zbocza, nasłonecznione polany, lasy iglaste oraz mieszane. Na terenie Europy Środkowej bratwa uprawiana jest na specjalnie przystosowanych plantacjach. Roślina preferuje dobrze nasłonecznione, przewiewne stanowiska oraz przepuszczalne, lekkie gleby.

Bratwa jest rośliną wieloletnią, która przyjmuje formę krzewu. Charakteryzuje się silnie rozgałęzionymi pędami, które są porośnięte krótkoogonkowymi, eliptycznymi liśćmi. Osiąga wysokość około 120 cm. Żółte, motylkowe kwiaty rośliny zebrane są na szczytach pędów w grona i pojawiają się wczesną wiosną. Owoce bratwy, w postaci podłużnych, ostro zakończonych strąków, osiągają długość 1,5 cm.

Surowiec wykorzystywany w ziołolecznictwie stanowią korzenie bratwy. Zbiór oraz suszenie odbywa się jesienią.

Surowiec pozyskiwany z bratwy barwierskiej stanowi korzeń rośliny. Jest on bogaty w: glikoproteiny, izoflawony, polisacharydy, olejki eteryczne, kumaryny, alkaloidy chinolizydynowe, kwasy uronowe oraz związki fenolowe.

Bratwa barwierska charakteryzuje się silnym działaniem na układ odpornościowy – stymuluje proliferację limfocytów B, pobudza sekrecję interleukiny-1 przez makrofagi, zwiększa fagocytozę oraz poziom interferonu alfa i beta. Stymulując układ immunologiczny, bratwa poprawia odporność oraz wspomaga walkę z infekcjami. Indygo barwierskie jest rośliną immunostymulującą. Ponadto wykazuje działanie bakteriobójcze, przeciwwirusowe, żółciopędne, przeciwzapalne. Spożycie bratwy w wysokiej dawce może wywołać działanie przeczyszczające. W zastosowaniu zewnętrznym roślina działa ściągająco i antyseptycznie, wspomaga oczyszczanie oraz gojenie się ran, krwiaków i oparzeń.

W celu uzyskania efektu terapeutycznego korzeń bratwy barwierskiej może być stosowany w formie naparu, nalewki, odwaru, a także w postaci sproszkowanej.
Aby przygotować napar, należy zalać 1-2 łyżeczki suszonego surowca szklanką wrzącej wody, a następnie pozostawić pod przykryciem na 30 minut. Napar spożywać po przecedzeniu 2-3 razy dziennie po 1 szklance. Równie prosty w przygotowaniu jest odwar z rośliny – 2 łyżeczki suszonego korzenia należy gotować w 250 ml wody przez 15 minut, a po przestudzeniu pić 2-3 razy dziennie 1 szklankę odwaru. Nalewkę z bratwy należy przygotować w proporcji 1:5 z alkoholem 40-60%. Zalany alkoholem surowiec należy pozostawić w ciemnym miejscu na okres 3-4 tygodni. Nalewkę spożywać w ilości 5 ml 2-3 razy dziennie. Do zastosowania zewnętrznego zalecane są również maści zawierające korzeń bratwy.

Jednoczesne stosowanie bratwy barwierskiej wraz z preparatami zawierającymi jeżówkę purpurową, łopian większy oraz żywotnik zachodni korzystnie wzmacnia efekt terapeutyczny roślin.