Oliwka europejska — przekąska i wsparcie dla serca

Starożytna medycyna wykorzystywała liście oraz owoce rośliny do produkcji mazideł na trudno gojące się rany, oparzenia, ropnie. Napar z liści oliwki stosowano w przypadku gorączki, cukrzycy, malarii oraz reumatyzmu.

Spis treści

Oliwka europejska – wygląd, pochodzenie, morfologia

Oliwka europejska (Olea europaea) znana jest powszechnie pod nazwą oliwka uprawna oraz drzewo oliwne. Ta wolno rosnąca, długowieczna roślina z rodziny oliwkowatych przybiera formę niewysokiego drzewa, a niekiedy krzewu. Obszary naturalnego występowania drzewa oliwnego to Afryka, Azja Zachodnia (Izrael, Turcja, Jordania, Cypr), Półwysep Arabski oraz państwa Europy Południowej – Grecja, teren byłej Jugosławii, Francja, Włochy, Portugalia, Hiszpania. Oliwka hodowana jest również w Australii, Ameryce Północnej, na wyspach Oceanu Indyjskiego. Roślina preferuje żyzne i przepuszczalne gleby o zasadowym odczynie oraz silnie nasłonecznione stanowiska. Potrafi jednak zaadaptować się do wymagających warunków takich jak suchy klimat oraz kamieniste i jałowe gleby. Gęsta formacja roślinna tworzona przez drzewa oliwki nazywana jest gajem oliwnym. Ponadto roślina występuje na stokach wzgórz i gór, a w Polsce hodowana jest jako roślina doniczkowa. Oliwka europejska nie jest przystosowana do niskich temperatur (poniżej -5ºC), dlatego w czasie zimy wymaga dodatkowej ochrony, a rośliny doniczkowe przeniesienia do ciepłego pomieszczenia.

Oliwka europejska osiąga do 15 m wysokości. Jako roślina długowieczna potrafi rosnąć nawet 2000 lat. Charakteryzuje się krótkim, grubym, poskręcanym pniem, który pokrywa jasna, guzowata kora. Opadające gałęzie pokryte są naprzeciwległymi, lancetowatymi liśćmi. Są one skórzaste, na wierzchu ciemnozielone, od spodu jasnoszare, o długości 30-50 mm i szerokości 10-15 mm, zakończone kolczastym wierzchołkiem. Oliwka jest rośliną wiecznie zieloną, a okres rozwoju pojedynczych liści trwa do 2-3 lat. Kwiaty oliwki zebrane są w wiechy liczące od 10 do 40 jednostek. Charakteryzują się drobną, czteropłatkową koroną oraz przyjemnym zapachem. Okres kwitnienia rośliny różni się od miejsca występowania – rozpoczyna się w kwietniu, a trwa nawet do sierpnia. Owoc oliwki europejskiej przypomina śliwkę – jest niewielkim pestkowcem, o długości około 3,5 cm i szarozielonej barwie. Owoc, potocznie zwany oliwką, jest jadalny, mięsisty, bogaty w tłuszcze i substancje odżywcze. Roślina zaczyna owocować w wieku 3-4 lat, a proces ten trwa do końca życia. Najobfitsze plony uzyskuje po 30 latach rozwoju.

Surowiec wykorzystywany w zielarstwie stanowią liście oliwki oraz owoce. Zbiory uzależnione są od lokalizacji plantacji, a najdłużej trwają na terenie Półwyspu Iberyjskiego. W Hiszpanii rozpoczynają się we wrześniu, a kończą w marcu.

Oliwka europejska – zastosowanie i wskazania

Surowiec leczniczy pozyskiwany z oliwki europejskiej charakteryzuje się bogatym składem oraz szerokim zastosowaniem w wielu dolegliwościach. Preparaty zawierające oliwkę wskazane są w schorzeniach sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, nadciśnienie, choroby zakrzepowe. Zalecane są również w przypadku dny moczanowej, cukrzycy, chorób nowotworowych. Oliwka europejska wspomaga walkę z zakażeniami bakteryjnymi, wirusowymi, grzybiczymi oraz pasożytniczymi. Wzmacnia odporność i układ immunologiczny. Łagodzi dolegliwości układu pokarmowego, takie jak zaburzenia trawienia, zastój żółci, kamica żółciowa, wzdęcia, wrzody trawienne, zaparcia. W zastosowaniu zewnętrznym oliwka zalecana jest w przypadku łuszczycy, łupieżu, atopowego zapalenia skóry. Przyspiesza gojenie oparzeń, owrzodzeń, odparzeń oraz ran. Jest składnikiem kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry oraz włosów. Stosowanie oliwki europejskiej wskazane jest zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci.

Uprawę oliwki europejskiej rozpoczęto już w epoce kamienia gładzonego – neolicie. Roślina najsilniej rozwinęła się w tym okresie na terenie Krety, Palestyny oraz Syrii. Od tego momentu medycyna ludowa wykorzystywała roślinę w codziennym użyciu. Owoce oliwki zapewniały pożywienie, a gaje oliwne cień i odpoczynek od upałów. Starożytna medycyna wykorzystywała liście oraz owoce rośliny do produkcji mazideł na trudno gojące się rany, oparzenia, ropnie. Napar z liści oliwki stosowano w przypadku gorączki, cukrzycy, malarii oraz reumatyzmu. Owoce rośliny konserwowano solą i solanką, suszono, a także marynowano w occie. Przemysł spożywczy wykorzystuje owoce oliwki europejskiej do produkcji oleju oliwkowego potocznie zwanego oliwą. W kosmetyce olejek oliwkowy wykorzystywany jest również jako podłoże (rozpuszczalnik) dla składników lipofilnych. Drewno oliwki znalazło zastosowanie w snycerstwie, rzeźbiarstwie, wyrobach tokarskich oraz frezowanych. Dużą uwagę do oliwki europejskiej przywiązywano również w kulturze oraz religii. Biblia odwołuje się do rośliny 138 razy. Gałązce oliwnej przypisywano symbol pokoju i urodzaju, a wieniec oliwny nakładano na głowę zwycięzcom w czasie olimpiady. Obecnie gałąź oliwna znajduje się w godle Włoch, Armenii, a także na Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych.

Oliwka europejska – działanie, właściwości, skład

Głównym składnikiem surowca pozyskiwanego z liści oraz owoców oliwki jest związek fenolowy – oleuropeina. Ponadto w oliwce zawarte są: triterpeny, flawonoidy, fitosterole, witamina E, luteolina, kwas palmitynowy, kwas oleinowy, alkaloidy chinolinowe, estry woskowe, barwniki lipofilne.

Preparaty zawierające wyciąg z oliwki europejskiej wskazane są w przypadku zaburzeń sercowo-naczyniowych – obniżają poziom „złego cholesterolu”, wspomagają czynność mięśnia sercowego, działają przeciwmiażdżycowo, antyagregacyjnie na płytki krwi, usprawniają przepływ przez naczynia wieńcowe oraz obniżają ciśnienie tętnicze krwi w przypadku nadciśnienia. Ponadto oliwka europejska charakteryzuje się działaniem żółciopędnym, reguluje pracę przewodu pokarmowego, łagodzi zaparcia oraz gazy, powleka ściany układu pokarmowego. Stymuluje aktywność układu immunologicznego, działa antybakteryjnie, antywirusowo, przeciwgrzybiczo oraz przeciwpasożytniczo. Działa cytotoksycznie wobec komórek nowotworowych, przeciwcukrzycowo, przeciwzapalnie oraz antyoksydacyjnie. Co więcej, wyciąg z oliwki stanowi źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz jest ważnym składnikiem pokarmowym zbalansowanej i zdrowej diety. W zastosowaniu zewnętrznym roślina przyspiesza regenerację komórek naskórka, natłuszcza, nawilża i rozmiękcza skórę, działa przeciwłupieżowo, przywraca prawidłowy skład łoju.

Oliwka europejska – stosowanie i dawkowanie

Stosowanie oliwki w postaci wysuszonych oraz sproszkowanych liści zalecane jest w przypadku dolegliwości układu pokarmowego, sercowo-naczyniowego, infekcji oraz obniżonej odporności. Liście mogą być przyjmowane w postaci suchej (3-5 g 2 razy dziennie) lub w formie naparu. 1 łyżkę rozdrobnionych liści należy zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić na 15 minut. Następnie przecedzić i spożywać 2-3 szklanki naparu dziennie. Liście oliwki można również przyjmować w postaci nalewki. Należy przygotować 1 część świeżych lub suchych liści rośliny na każde 5 części alkoholu etylowego 45-50%. Przygotowaną miksturę należy macerować co najmniej przez tydzień. Stosować od 2 do 3 razy dziennie w ilości 5 ml. Doustnie preparat z oliwki może być również przyjmowany w formie oliwy – badania naukowe wykazały prozdrowotne (w tym żółciopędne) działanie oliwy przyjmowanej w ilości 20 g dziennie. Oliwa z oliwek może być spożywana sama lub jako dodatek do potraw. W zastosowaniu zewnętrznym oliwka może być stosowana w postaci maści oraz okładów przyspieszających regenerację naskórka oraz gojenie się ran. Ponadto wyciąg z oliwki europejskiej może być wykorzystywany w formie kremów pielęgnacyjnych, szamponów, odżywek oraz wcierek do włosów.

Suplementy i wyroby medyczne zawierające oliwkę europejską

Kosmetyki zawierające oliwkę europejską

Działanie

  • grzybostatyczne
  • hipocholesterolemiczne (obniża stężenie cholesterolu)
  • natłuszczające
  • kardioprotekcyjne (chroni komórki mieśnia sercowego)
  • pobudza regenerację komórek naskórka
  • przeciwagregacyjne (przeciwpłytkowe, zmniejsza agregację płytek krwi)
  • przeciwbakteryjne
  • przeciwcukrzycowe (hipoglikemizujące; zmniejsza stężenie glukozy we krwi)
  • przeciwłuszczycowe
  • przeciwmiażdżycowe (zapobiega rozwojowi i powikłaniom miażdżycy)
  • przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
  • przeciwpasożytnicze i przeciwrobacze
  • przeciwutleniające (antyoksydacyjne)
  • przeciwwirusowe
  • przeciwwzdęciowe (wiatropędne)
  • przeciwzapalne
  • przyspiesza proces gojenia się owrzodzeń trawiennych
  • rozpuszcza kamienie żółciowe, zapobiega kamicy żółciowej
  • uzpełnia nieodobry nienasyconych kwasów tłuszczowych
  • wspomaga proces gojenia się ran
  • zmniejsza stężenie "złego" cholesterolu (LDL)
  • żółciopędne
  • żółciotwórcze
  • obniża ciśnienie tętnicze krwi
  • immunostymulujące
  • przyspiesza gojenie ran

Postacie i formy

  • susz
  • napar
  • tabletka
  • kapsułka
  • wyciąg olejowy
  • maść
  • krem
  • szampony i odżywki do włosów
  • spray

Substancje aktywne

  • kwas linolenowy
  • rutyna
  • tokoferol
  • fitosterole
  • terpeny
  • katechiny
  • flawonoidy
  • luteolina
  • triterpeny
  • witamina E
  • kwas oleinowy
  • alkaloidy chinolinowe
  • skwalen
  • kwas palmitynowy
  • erytrodiol
  • oleuropeina

Surowiec

  • owoc
  • liść
  • olejek
Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij