Paliperydon, Paliperidonum - Zastosowanie, działanie, opis

Paliperydon jest wykorzystywany w leczeniu schizofrenii u pacjentów od 15 roku życia i zaburzeń schizoafektywnych u dorosłych. 

Dawki doustne leku są ustalane indywidualnie przez lekarza prowadzącego. Zalecana dawka  wynosi 6 mg przyjmowane raz na dobę. Jednak zakres dawek w przypadku u osób powyżej 15 roku życia waha się do 3 mg do 12 mg na 24 godziny, w zależności o rodzaju schorzenia. W razie konieczności ilość paliperydonu może zostać zwiększona o 3 mg/dobę. U pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności nerek dawka początkowa leku powinna wynosić 1,5 mg na dobę.

W zależności od podawanej dawki doustnej raz na dobę, lekarz może zalecić zmianę formy podania na wstrzyknięcie leku domięśniowo. Zastrzyk pozwala na przedłużone uwalnianie substancji leczniczej, podaje się od 25 mg do 150 mg co miesiąc.

Nie należy przyjmować leku w przypadku nadwrażliwości na substancję czynną i/ lub rysperydon.

Niestosowne jest korzystanie z preparatów zawierających paliperydon u pacjentów z objawami silnego pobudzenia, jak i ostrych stanach psychotycznych.

Grupą wymagającą szczególnej uwagi są osoby ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego oraz niestabilnym rytmie serca wymagających leczenia farmakologicznego jak i wystąpienia takiego zaburzenia u członków rodziny.

Ze względu na wpływ paliperydonu na wydzielanie prolaktyny należy rozważnie planować terapię, jeśli kobieta miała epizody nowotworowe prolaktynozależne.

Substancja lecznicza wymaga rozważnego stosowania u pacjentów z incydentami drgawkowymi lub stanami obniżenia progu drgawkowego, również osoby starsze z objawami otępienia, ze względu na wzrost ryzyka udaru mózgu.

Terapia paliperydonem musi zostać przerwana, gdy wystąpi: hipertermia, sztywność mięśni czy zmiany stanu świadomości, świadczące o wystąpieniu złośliwego zespołu neuroleptycznego. Grupą szczególnie narażoną na wystąpienie tych symptomów są chorzy cierpiący na chorobę Parkinsona, specjalista musi ocenić wszelkie korzyści i ryzyko podjęcia leczenia tym preparatem.

Ścisłej obserwacji wymagają też pacjenci z zaburzeniami glikemii, gdyż lek może powodować wzrost stężenia cukru we krwi, szczególnie niebezpieczny dla diabetyków. Nie do końca poznany jest wpływ paliperydonu na czynność nerek i wątroby, tym samym należy bardzo roztropnie dobierać dawki preparatu. 

Każdy pacjent stosujący alfa-adrenomimetyki, który zauważy objawy priapizmu trwające 3-4 godzin musi zgłosić się do specjalisty.

Przed rozpoczęciem leczenia należy dogłębnie zbadać czynniki wystąpienia zakrzepicy oraz zaburzeń układu krwionośnego i podjąć wszelkie kroki zapobiegawcze, które zaleci lekarz prowadzący.

Paliperydon jest aktywnym metabolitem rysperydonu, z tego względu nie jest zalecane równoczesne stosowanie tych substancji leczniczych.

Łączne podawanie preparatów sprawia, że organizm pacjenta jest bardziej podatny na wystąpienie drgawek i niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca. Dodatkowo mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, osłabienie, a przy zmianie pozycji omdlenia, wynikające z obniżenia ciśnienia krwi. Można zaobserwować również wzmożoną senność, problemy z koncentracją i świadomością.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorpromazyna (Chlorpromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Hydroksyzyna (Hydroxyzine)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Klozapina (Clozapine)	neuroleptyki atypowe
Tramadol	agoniści receptora opioidowego
Zyprazydon (Ziprasidone)	neuroleptyki atypowe
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Połączone działania obu preparatów zwiększają podatność pacjenta na wystąpienie niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dabrafenib (Dabrafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Dasatynib (Dasatinib)	inhibitory kinazy białkowej
Domperidon (Domperidone)	inne leki stosowane w czynnościowych zaburzeniach jelit
Dronedaron (Dronedarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Kryzotynib (Crizotinib)	inhibitory kinazy białkowej
Nilotynib (Nilotinib)	inhibitory kinazy białkowej
Pazopanib (Pazopanib)	inhibitory kinazy białkowej
Piperachina (Piperaquine)	substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania
Ranolazyna (Ranolazine)	inne leki nasercowe
Sakwinawir (Saquinavir)	przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy
Sildenafil (Sildenafil)	inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Sorafenib (Sorafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Sunitynib (Sunitinib)	inne leki przeciwnowotworowe
Toremifen (Toremifene)	substancje hamujące działanie estrogenów
Wandetanib (Vandetanib)	inhibitory kinazy białkowej
Wardenafil (Vardenafil)	inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Wemurafenib (Vemurafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Enkorafenib (Encorafenib)	inhibitory kinazy białkowej

Jednoczesne podanie preparatów wiąże się ze zmniejszeniem skuteczności lub braku skuteczności działania na chorobę Parkinsona.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Pramipeksol (Pramipexole)	agoniści receptorów dopaminowych
Safinamid (Safinamide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

Po równoczesnym przyjęciu leków pacjent może zaobserwować podwyższenie temperatury przy równoczesnym nieproporcjonalnie niskim wydzielaniu potu. W wyniku takiej reakcji organizmu może dojść do przegrzania z objawami osłabienia, bóli i zawrotów głowy, nudności i wymiotów, problemów z funkcjonowaniem świadomości, układu oddechowego i zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe
Tetrabenazyna (Tetrabenazine)	leki hamujące wytwarzanie noradrenaliny
Topiramat (Topiramate)	inne leki przeciwpadaczkowe
Zonisamid (Zonisamide)	inne leki przeciwpadaczkowe

Połącznie substancji leczniczych może wywołać wzmożoną sedację, zawroty głowy czy brak kontroli ruchów ciała. Dodatkowo mogą pojawić się sztywności mięśni, gorączka powyżej 40 stopni, poty, biegunka, drżenie, nadmierne pobudzenie oraz omamy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Petydyna (Pethidine)	agoniści receptora opioidowego

Łączenie substancji leczniczych sprawia, że pacjenci są bardziej podatni na wystąpienie drżenia i zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Escitalopram (Escitalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Łączne stosowanie z paliperydonem zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia drgawek, szczególnie u pacjentów w epizodami padaczkowymi w przeszłości.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bupropion (Bupropion)	NDRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy

Metoklopramid zmienia czas pasażu żołądkowo-jelitowego, przez co wchłanianie paliperydonu może być zaburzone.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metoklopramid (Metoclopramide)	prokinetyki o zróżnicowanym mechanizmie działania

Podanie równocześnie karbamazepiny lub ryfampicyny, zmniejsza stężenie paliperydonu w osoczu, tym samym działanie leku osłabione bądź nieskuteczne.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbamazepina (Carbamazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin))	antybiotyki - INNE

Paliperydon jest aktywnym metabolitem rysperydonu, z tego względu łączne stosowanie preparatów może prowadzić do wystąpienia licznych działań niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Rysperydon (Risperidone)	neuroleptyki atypowe

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne w połączeniu z paliperydonem mogą wywołać niedociśnienie ortostatyczne i obniżyć próg drgawkowy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amitryptylina (Amitriptyline)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Doksepina (Doxepin)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Klomipramina (Clomipramine)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

Należy zachować ostrożność stosując paliperydon z alkoholem, ponieważ obie substancje działają na ośrodkowy układ nerwowy.

Wpływ pariperidonu na układ nerwowy i wzrok jest indywidualny u każdego pacjenta, tym samym zaleca się wstrzemięźliwość od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn ruchomych do czasu rozpoznania indywidualnej wrażliwości.

Równoczesne stosowanie paliperydonu z zielem dziurawca obniża stężenie leku we krwi, stosowana dawka musi być ściśle kontrolowana.

Nie są dostępne dokładne dane wskazujące na działanie teratogenne paliperydonu. Jednak ze względu na inne działanie toksyczne nie zaleca się podawania tej substancji leczniczej kobietom w ciąży. W razie konieczności odstawienia leku przez brzemienną kobietę, należy stopniowo odstawiać lek.

Przenikanie paliperydonu do mleka matki sprawia, że substancja nie może być podawana w okresie karmienia piersią.

Badanie niekliniczne nie wykazały wpływu na płodność.

Przedawkowanie paliperydonu niejednokrotnie jest skutkiem nasilenia działania substancji leczniczej, objawiające się sennością, uspokojeniem, niedociśnieniem, zwolnieniem akcji serca i zmianie rytmu serca. Po przyjęciu zbyt wysokiej dawki leku obserwowano również częstoskurcz komorowy i komorowe migotanie serca.

Każda z powyższych sytuacji wymaga konsultacji lekarskiej i podjęcia odpowiednich działań.

Substancja lecznicza jest inhibitorem monoamin, silnie wpływa na receptory serotoninergiczne 5HT2 i dopaminergiczne D2, słabiej adrenergiczne alfa 1, a najsłabiej alfa 2 i histaminowe H1.

Podanie doustne pozwala na osiągnięcie stężenie maksymalnego paliperydonu w ciągu 24 godzin od podania, gwarantując stopniowe uwalnianie. Aby utrzymać stałe stężenie preparatu we krwi potrzeba 4 do 5 dni, przy dawkowaniu raz na dobę.

Przyjęcie doustnie paliperydonu z tłustym posiłkiem zwiększa jego wchłanianie o 50-60%.

Aby wchłanianie preparatu przy podaniu domięśniowym było możliwe musi dojść do hydrolizy, czyli rozpuszczanie jest powolnym procesem. Postępowa zmiana stężenia, osiąga maksimum po około 13 dniach, a trwa od dnia podania przez minimum 4 miesiące.

Substancja lecznicza przyjęta doustnie jest szybko dystrybuowana i w znacznym stopniu wiąże się z białkami.

Podanie do mięśnia naramiennego zapewnia wyższe stężenie maksymalne niż do mięśnia pośladkowego. 

Na podstawie przeprowadzonych badań zaobserwowano, że paliperydon jest w nieznacznym stopniu metabolizowany przez wątrobę, przy podaniu doustnym. 

Ponad połowa podawanej dawki paliperydonu jest wydalana wraz z moczem, a tylko nieznaczny procent wraz z kałem.