Norelgestromin, Norelgestrominum - Zastosowanie, działanie, opis

Norelgestromin jest stosowany jako hormonalna antykoncepcja u kobiet w wieku rozrodczym.

Norelgestromin w postaci plastra przykleja się na powierzchnię skóry. Preferowanymi miejscami naklejenia są okolice brzucha, pośladków, zewnętrznej górnej części ramienia i górnej części tułowia. Plaster należy przyklejać na czystą, osuszoną, nieuszkodzoną i niepodrażnioną skórę. Jednocześnie można mieć naklejony tylko jeden plaster. Każdorazowo należy zmieniać miejsce naklejenia plastra na skórze.
Plaster zawierający 6 mg norelgestrominu należy zmieniać zawsze tego samego dnia tygodnia w trzech następujących po sobie tygodniach (w 1, 8 i 15 dniu cyklu miesiączkowego), po których następuje tygodniowa przerwa. Przerwa w stosowaniu plastrów nie może przekraczać 7 dni. Wraz z wydłużeniem przerwy w stosowaniu plastrów spada skuteczność antykoncepcji i wymagane jest zastosowanie dodatkowych metod zapobiegania ciąży.
Jeżeli pacjentka stosowała poprzednio złożone doustne preparaty antykoncepcyjne, pierwszy plaster należy przykleić w pierwszym dniu krwawienia z odstawienia i dodatkowo przez pierwsze 7 dni stosować niehormonalną metodę antykoncepcji.
Jeżeli pacjentka stosowała poprzednio preparaty antykoncepcyjne zawierające wyłącznie progestagen możliwe jest rozpoczęcie stosowania preparatów w zależności od postaci preparatu: w dowolnym dniu cyklu (w przypadku minitabletek doustnych), w dniu usunięcia implantu (w przypadku implantów), w dniu kolejnego wstrzyknięcia zgodnie ze schematem (w przypadku wstrzyknięć). Oprócz tego, przez 7 pierwszych dni należy stosować dodatkowo mechaniczną metodę antykoncepcji.
Jeżeli kobieta poroniła przed upływem 20 tygodnia ciąży, stosowanie plastrów można rozpocząć natychmiast. W przypadku poronienia po 20 tygodniu ciąży, należy rozpocząć stosowania plastrów w 21 dniu od dnia poronienia lub w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego.
Kobiety niekarmiące piersią powinny rozpocząć stosowanie plastrów nie wcześniej niż po upływie 4 tygodni od porodu.
Częściowe lub całkowite odklejenie plastra grozi niedostateczną skutecznością antykoncepcji. Jeżeli plaster pozostawał odklejony na skórze przez <24 h, należy ponownie przykleić ten sam plaster (jeżeli jest to możliwe) lub wymienić na nowy plaster, a kolejny przykleić w planowym dniu zmiany plastra.
Jeżeli plaster był niewłaściwie przymocowany na skórze dłużej niż 24 h lub nie zauważono momentu odklejenia plastra, należy natychmiast wymienić go na nowy i uznać ten dzień za pierwszy dzień zmiany plastra. Dodatkowo należy stosować metodę niehormonalną przez 7 pierwszych dni nowego cyklu. Analogicznie należy postępować w przypadku spóźnienia się ze zmianą plastra powyżej 48 h.
W przypadku spóźnienia się ze zdjęciem plastra w 4 tygodniu cyklu, należy zdjąć go możliwie jak najszybciej, a kolejny plaster nakleić w planowym dniu wynikającym z 7-dniowej przerwy.
Jeżeli pacjentka życzy sobie przesunięcia krwawienia miesiączkowego, nie należy rozpoczynać 7-dniowej przerwy w stosowaniu plastrów w 4 tygodniu cyklu, lecz nakleić kolejny plaster i potraktować ten dzień jako dzień rozpoczęcia nowego cyklu.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na norelgestromin, krwawienia z pochwy o nieustalonej przyczynie, zdiagnozowanie lub podejrzenie nowotworu zależnego od hormonów płciowych, rak piersi lub podejrzenie raka piersi, ciężka choroba wątroby włącznie z gruczolakiem lub rakiem wątroby, zakrzepica żylna obecnie lub w przeszłości (z zatorowością płucną lub bez), zdiagnozowana zakrzepica tętnicza lub występowanie czynników ryzyka zakrzepicy tętniczej (nadciśnienie tętnicze krwi ≥ 160/100 mm Hg, dziedziczna dyslipoproteinemia, cukrzyca ze zmianami naczyniowymi). Wśród przeciwwskazań można również wyróżnić migrenę z aurą ogniskową i obciążenie genetyczne w kierunku zakrzepicy tętniczej lub żylnej (np. niedobór białka C, białka S lub antytrombiny III, oporność na aktywne białko C, obecność przeciwciał przeciwfosfolipidowych).

Jeżeli u pacjentki występowała w przeszłości choroba zakrzepowo-zatorowa to należy uwzględnić ryzyko jej nawrotu. Lek predysponuje do wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej, dlatego w przypadku pojawienia się pierwszych objawów należy przerwać jego stosowanie. Charakterystycznymi objawami są ból i (lub) obrzęk jednej kończyny dolnej, duszność, ból w klatce piersiowej, nietypowy i utrzymujący się długotrwale ból głowy, zaburzenia widzenia, jednostronne drętwienie ciała, zaburzenia poruszania się itp. Należy uwzględnić zwiększone ryzyko u osób długotrwale unieruchomionych (np. w okresie po operacji lub w wyniku choroby), osób otyłych, w zaawansowanym wieku i z predyspozycjami genetycznymi. Ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej żył jest szczególnie wysokie w pierwszym roku stosowania złożonych preparatów antykoncepcyjnych. Choroba zakrzepowo-zatorowa tętnic wiąże się z ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego i incydentów mózgowo-naczyniowych. Oprócz wyżej wymienionych czynników sprzyjających tym incydentom można wyróżnić również palenie papierosów, nadciśnienie, dyslipoproteinemię, zastawkową chorobę serca, migotanie przedsionków i hiperlipidemię. Zwiększone ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych dotyczy również cukrzyków, okresu połogu, osób chorujących na toczeń rumieniowaty układowy, przewlekłe zapalne choroby jelit, czy zespół hemolityczno-mocznicowy.
Przyjmowanie norelgestrominu może zwiększać ryzyko raka piersi, szyjki macicy i wątroby.
Pacjentki należy uważnie obserwować pod kątem objawów zapalenia trzustki (zwłaszcza osoby z hipertriglicerydemią), rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz ostrych lub przewlekłych zaburzeń czynności wątroby.
U pacjentek diabetologicznych należy monitorować skuteczność działania insuliny i tolerancję glukozy. Norelgestromin może pogarszać kontrolę glikemii.
Podczas stosowania leku istnieje ryzyko wystąpienia ostudy (przebarwienia skóry wynikające z nadmiernej produkcji melaniny). Należy unikać ekspozycji na słońce lub promieniowanie ultrafioletowe, jeżeli pacjentka ma skłonność do występowania ostudy.
U pacjentek stosujących norelgestromin może dochodzić do rozwoju lub pogorszenia następujących chorób: depresji, padaczki, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Crohna, żółtaczki, kamicy żółciowej, porfirii, pląsawicy Sydenhama, opryszczki ciężarnych, tocznia rumieniowatego układowego, zespołu hemolityczno-mocznicowego i utraty słuchu związanej z otosklerozą.
Należy poinformować pacjentkę, że norelgestromin nie chroni przed HIV i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.
W trakcie stosowania złożonych środków antykoncepcyjnych, zwłaszcza w początkowym okresie może dojść do zaburzeń cyklu miesiączkowego i nieregularnych krwawień, które powinny unormować się po około trzech cyklach stosowania preparatu. W przerwie pomiędzy okresami stosowania leku powinno wystąpić krwawienie z odstawienia. Jego brak należy skonsultować z lekarzem i wykluczyć ciążę.

Norelgestromin może nasilać nietolerancję alkoholu.

Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) osłabia działanie antykoncepcyjne norelgestrominu.

Norelgestromin może powodować wzrost globuliny wiążącej tyroksynę i w związku z tym wzrost całkowitego stężenia krążących hormonów tarczycy, a także wzrost stężenia globulin wiążących hormony płciowe prowadzący do wzrostu całkowitego stężenia endogennych steroidów płciowych. Oprócz tego, dochodzi do zwiększenia stężenia lipoprotein o małej i dużej gęstości oraz cholesterolu całkowitego.
Norelgestromin może powodować zmiany parametrów krwi, tj. wzrost stężenia protrombiny i czynników krzepnięcia (VII, VIII, IX i X), a także zmniejszenie stężenia antytrombiny III i białka S. Pod wpływem norelgestrominu może dojść do zwiększonej agregacji płytek krwi, która jest indukowana noradrenaliną.

Brak danych, które wskazywałyby na szkodliwy wpływ norelgestrominu na rozwój płodu w sytuacji przypadkowego zapłodnienia i nieumyślnego przyjmowania leku na wczesnym etapie ciąży. Po potwierdzeniu ciąży należy przerwać przyjmowanie norelgestrominu. Nie można wykluczyć ryzyka maskulinizacji płodów żeńskich biorąc pod uwagę nasilone działanie hormonów.

Norelegstromin może zmieniać ilość i skład pokarmu, dlatego nie zaleca się jego stosowania w okresie karmienia piersią.

Podanie w systemie transdermalnym: objawy grypopodobne, ból pleców, zmęczenie, alergia, uraz, migrenowe bóle głowy, zawroty głowy, wymioty, biegunka, ból brzucha, dyspepsja, wzdęcia, zapalenie żołądka i jelit, wzrost masy ciała, ból mięśni, gruczolakowłókniaki piersi, nieprawidłowy wynik rozmazu cytologicznego szyjki macicy, depresja, labilność emocjonalna, zapalenie pochwy, bolesne miesiączkowanie, krwawienie międzymiesiączkowe, krwotok miesiączkowy, powiększenie piersi, zaburzenia cyklu miesiączkowego, zapalenie zatok, zakażenia górnych dróg oddechowych, trądzik, wysypka, świąd skóry, zakażenie dróg moczowych, uderzenia gorąca, ból w klatce piersiowej, osłabienie, obrzęk, omdlenie, ból w kończynie dolnej, kurcze kończyn dolnych, drgawki, drżenia, nadciśnienie tętnicze, parestezja, niedoczulica, zapalenie żołądka, żylaki odbytu, zaparcia, zapalenie dziąseł, choroby zębów, zaparcia, kołatanie serca, hipercholesterolemia, hipertriglicerydemia, bóle stawów, osłabienie mięśni, zaburzenia ścięgien, torbiele jajnika, spadek libido, bezsenność, senność, jadłowstręt, wzrost łaknienia, bolesny stosunek płciowy, lęk, niedokrwistość, choroby sromu, laktacja w okresie poza połogiem, skurcze macicy, zmiany szyjki macicy, zapalenie piersi, zaburzenia jajnika, krwotok z dróg rodnych, krwawienie z odstawienia, duszność, astma, ropień, zaburzenia skóry, wyprysk, odbarwienia skóry, wzmożona potliwość, wykwity pęcherzowe, kontaktowe zapalenie skóry, łysienie, nadwrażliwość na światło, pokrzywka, suchość skóry, żylaki, zaburzenia widzenia, zapalenie spojówek, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, uderzenia gorąca, ból żył, zakrzepica żył głębokich, zator tętnicy płucnej, zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych, melanoza, nieprawidłowa pigmentacja, ostuda, depigmentacja skóry, zimna i wilgotna skóra, ból podczas oddawania moczu, ból okolicy krocza, zanik piersi, owrzodzenie narządów płciowych, wzrost libido, depersonalizacja, paranoja, apatia, nasilona depresja, plamica, zakrzepica, zator tętnicy płucnej, otyłość, spadek masy ciała, łagodne nowotwory piersi, rak szyjki macicy, kamica żółciowa, wzrost aktywności aminotransferazy alaninowej i (lub) asparaginowej, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zaburzenia czynności wątroby, zapalenie okrężnicy, wysypka na błonach śluzowych, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, suchość w ustach, wzmożone wydzielanie śliny, zaburzenia gospodarki tłuszczowej, hiperprolaktynemia, dysfonia, hipotonia, hipertonia, zaburzenia koordynacji ruchów, porażenie połowicze, nasilenie migreny, neuralgia, osłupienie, hipotensja, powiększenie brzucha, płaczliwość, nietolerancja alkoholu, hipotensja.

Nie odnotowano ciężkich przypadków przedawkowania leku. Wśród możliwych objawów wyróżnia się nudności, wymioty i krwawienia z dróg rodnych.

Norelgestromin to progestagen, który łączy się z receptorem progesteronowym. Powstały kompleks wiąże się z DNA i nasila ekspresję genów docelowych. Skutkiem działania leku jest przede wszystkim hamowanie produkcji hormonu luteinizującego (LH) i procesu owulacji, a także wzrost lepkości śluzu szyjkowego, co utrudnia przenikanie plemników do jamy macicy, a także uniemożliwia zagnieżdżenie zarodka w macicy. Norelgestromin oddziałuje również z receptorem glikokortykosteroidowym, przez co nasileniu ulega ekspresja receptora trombiny i związana z tym aktywność prozakrzepowa.

Po zastosowaniu norelgestrominu w postaci systemu transdermalnego stężenia osiągają w surowicy krwi stan równowagi w ciągu 48 h. Czynniki, takie jak zimna kąpiel, sauna, ćwiczenia na siłowni, nie mają istotnego wpływu na wchłanianie leku i wartość stężeń w stanie równowagi. Docelowe wartości stężeń w stanie stacjonarnym utrzymują się przy przedłużonym stosowaniu plastra, nawet po upływie 3-10 dni od dnia, w którym powinna nastąpić zmiana plastra.

Norelgestromin i jego metabolit (norgestrel) wiążą się w ponad 97% z białkami surowicy krwi. Norelgestromin wiąże się z albuminami, natomiast norgestrel jest związany w dużym stopniu przez globuliny wiążące hormony płciowe (SHBG).

Norelgestromin ulega metabolizmowi wątrobowemu. Wśród metabolitów wyróżnia się norgestrel, hydroksymetabolity i sprzężone metabolity.

Średni okres półtrwania norelgestrominu wynosi 28 h. Lek wydalany jest z moczem i z kałem.