Mianseryna, Mianserinum - Zastosowanie, działanie, opis

Mianseryna należy do czteropierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Substancja lecznicza wykazuje działanie uspokajające, przeciwlękowe, a także poprawia jakość snu. Znalazła zastosowanie w terapii zaburzeń psychicznych i depresji o różnym nasileniu i etiologii.

Mianseryna jest wykorzystywana w leczeniu zaburzeń depresyjnych u osób dorosłych. Preparaty zawierające mianserynę należy przyjmować zgodnie ze wskazaniem lekarza, popijając odpowiednią ilością wody. Leku nie należy odstawiać gwałtownie ze względu na możliwość pojawienia się objawów odstawienia.

Dawka dobowa mianseryny podczas terapii depresji mieści się z zakresie od 10 mg do maksymalnie 120 mg substancji czynnej. Zazwyczaj początkowa dawka dobowa wynosi 30 mg mianseryny i jest stopniowo zwiększana w zależności od wieku, masy ciała pacjenta, chorób współistniejących oraz stopnia występującej depresji. Terapii depresji nie należy przerywać, lek powinien być przyjmowany nawet kilka miesięcy po ustąpieniu objawów choroby.

Mianseryna wykazuje pozytywny wpływ na sen pacjenta, z racji tego w niektórych przypadkach zaleca się przyjmowanie dawki wieczorem.

Lek nie jest przeznaczony do terapii osób poniżej 18 roku życia, a proces zwiększania dawki u osób w podeszłym wieku powinien przebiegać z zachowaniem ostrożności.

Przeciwwskazaniem do stosowania mianseryny jest nadwrażliwość na tę substancję czynną. Leku nie należy stosować również w przypadku występowania:

• objawów trwającej manii;
• ciężkiej niewydolności wątroby.

Podczas leczenia zaburzeń psychicznych o różnych przyczynach, istnieje zwiększone ryzyko pojawienia się u pacjenta skłonności do zachowań samobójczych. Ryzyko autoagresji i samobójstwa jest zauważalnie wyższe w pierwszych tygodniach terapii. 
Ze względu na czas trwania leczenia zaburzeń depresyjnych i innych zaburzeń psychicznych, szczególnie ważna jest właściwa opieka nad pacjentem. Zalecane jest, aby pacjenci z potwierdzonymi w przeszłości zaburzeniami objawiającymi się autoagresją byli starannie monitorowani podczas pierwszych tygodni leczenia. 
Ponadto, niektóre przypadki sugerują, że prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa rośnie w pierwszych dniach remisji depresji, a także w przypadku pacjentów poniżej 25 roku życia. 

Stosowanie preparatów zawierających mianserynę nie jest zalecane poniżej 18 roku życia. Odnotowano zwiększone ryzyko wystąpienia zachowań samobójczych, agresji oraz wrogości u młodzieży przyjmującej mianserynę. 

U niektórych pacjentów zaobserwowano objawy takie jak: stany zapalne jamy ustnej, gorączka, bóle gardła, sugerujące możliwość zmniejszenie poziomu granulocytów i białych krwinek w osoczu. Jeśli wymienione objawy wystąpią podczas terapii mianseryną, należy przerwać przyjmowanie preparatu i skonsultować się z lekarzem. 

Podczas leczenia z wykorzystaniem mianseryny istnieje ryzyko obniżenia progu drgawkowego. Jeśli u pacjenta przyjmującego lek pojawią się drgawki, leczenie należy przerwać i skonsultować się z lekarzem. 

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku pacjentów cierpiących na:

• zaburzenia dwubiegunowe (istnieje ryzyko wystąpienia hipomanii);
• cukrzycę;
• niewydolność nerek;
• niewydolność wątroby;
• jaskrę.

Podczas terapii z wykorzystaniem mianseryny odnotowano przypadki zaburzeń rytmu serca, spowodowanych prawdopodobnym wydłużeniem odstępu QT. Istnieje zwiększone prawdopodobieństwo pojawienia się zaburzeń rytmu serca u pacjentów w podeszłym wieku, płci żeńskiej,  z upośledzoną pracą nerek lub wątroby oraz schorzeniami kardiologicznymi. 

Substancji czynnej nie należy przyjmować jednocześnie z inhibitorami monoaminooksydazy (linezolid, moklobemid, tranylcypromina). Ponadto, należy zachować przynajmniej dwutygodniowy odstęp pomiędzy początkiem terapii mianseryną a zakończeniem leczenia inhibitorami monoaminooksydazy.

Pacjenci przyjmujący mianserynę nie powinni jednocześnie spożywać alkoholu. Istnieje ryzyko nasilenia depresyjnego wpływu alkoholu etylowego na ośrodkowy układ nerwowy.

Mianseryna, szczególnie w pierwszych tygodniach kuracji, może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Istnieje ryzyko zawrotów głowy i zaburzeń koordynacji podczas przyjmowania leku. 

U niektórych pacjentów, mianseryna może zmniejszać poziom witaminy D₃ w osoczu. 

Mianseryna może być stosowana w okresie ciąży po wcześniejszej ocenie stosunku korzyści z kuracji lekiem odniesionej przez matkę, a ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych u rozwijającego się płodu.
Badania na zwierzętach nie wykazały toksycznego wpływu leku na płód, jednak ze względu na brak wystarczających badań w grupie kobiet ciężarnych stosowanie mianseryny podczas ciąży nie jest zalecane. 

Niewielkie ilości mianseryny mogą przenikać do pokarmu matki karmiącej. 
Przyjmowanie substancji czynnej podczas karmienia piersią nie jest zalecane. W przypadku wyraźnej konieczności należy wspólnie z lekarzem rozważyć korzyści wynikające z terapii dla matki a ryzyko rozwoju działań niepożądanych u dziecka. 

Przyjęcie zbyt dużej dawki mianseryny może spowodować wystąpienie objawów ze strony układu sercowo–naczyniowego jak zaburzenia rytmu serca i znaczny spadek ciśnienia tętniczego, a także pojawienie się problemów z oddychaniem, drgawki, nadmierne uspokojenie i senność.

Mianseryna wykazuje aktywność przeciwdepresyjną, która jest prawdopodobnie związana ze wzrostem przekaźnictwa noadrenergicznego. Cząsteczka mianseryny łączy się z presynaptycznymi receptorami α₂, co prowadzi do zwiększonego uwalniania noradrenaliny w przestrzeni synaptycznej. Substancja lecznicza blokuje również receptory przeznaczone dla cząsteczki serotoniny (5HT2A, 5HT2C, 5HT3), przez co nasilone zostaje przekaźnictwo serotoninergiczne.

Substancja czynna wykazuje również aktywność wobec receptorów serotoninowych. Mianseryna, w przeciwieństwie do innych leków przeciwdepresyjnych, wykazuje również działania uspokajające i przeciwlękowe. Lek wydłuża czas trwania snu i poprawia jego jakość. Aktywność przeciwlękowa substancji czynnej wynika najprawdopodobniej z blokady receptorów histaminowych H₁ oraz receptorów α₁ adrenergicznych.

Ze względu na niewielki udział komponenty cholinolitycznej, cząsteczka mianseryny wywołuje mniejszy odsetek działań niepożądanych (takich jak suchość jamy ustnej, zaburzenia w oddawaniu moczu) w stosunku do innych leków przeciwdepresyjnych.

Mianseryna szybko, ale niecałkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego. Jej całkowita biodostępność wynosi około 30%, co jest bezpośrednio związane z efektem pierwszego przejścia.
Maksymalne stężenia substancji leczniczej w osoczu występuje po około 3 godzinach. 

Cząsteczka mianseryny występuje w połączeniach z białkami na poziomie około 90%-95%. 
Stanu stacjonarny możemy uzyskać po około sześciu dniach stosowania leku. 

Substancja czynna ulega metabolizmowi w wątrobie. Do reakcji biorących udział w procesach metabolicznych należy reakcja demetylacji, utlenienia oraz sprzęgania. 

Mianseryna ulega wydaleniu z moczem i kałem. Około 5% dawki ulega wydaleniu w postaci niezmienionej, natomiast ponad 70% stanowią metabolity substancji czynnej. Okres półtrwania substancji czynnej w zależności od zmienności osobniczej wynosi od 6 do nawet 39 godzin.