Metyrapon, Metyraponum - Zastosowanie, działanie, opis

Wskazania do stosowania obejmują przede wszystkim diagnostykę u osób z niedoborem hormonu adrenokortykotropowego oraz różnicową zależnego od tej substancji zespołu Cushinga. Metyraponem są leczeni pacjenci z endogennym zespołem Cushinga. 

W celu przeprowadzenia diagnostyki podawane jest 15 - 30 mg/kg masy ciała. Dawka jest uzależniona od schematu badania, wieku i wagi pacjenta.

Pacjenci leczeni z powodu choroby Cushinga otrzymują metyrapon w zakresie 250 - 6.000 mg/dobę w dawkach podzielonych. Dawka jest uzależniona od zaawansowania i przyczyn choroby, tolerancji leku i indywidualnej odpowiedzi na leczenie.

Metyrapon nie powinien być stosowany u pacjentów z objawami pierwotnych zaburzeń czynności kory nadnerczy oraz przy wystąpieniu reakcji nadwrażliwości na substancję leczniczą. 

Badania diagnostyczne prowadzone przy użyciu metyraponu powinny być ograniczone do warunków szpitalnych, co pozwala na obserwację stanów związanych ze zmniejszeniem stężenia kortyzolu, potencjalnie prowadzących do hipokortyzolizmu (męczliwość, nudności, wymioty,  spadek ciśnienia, jadłowstręt, obniżona zawartość potasu, sodu i glukozy we krwi) czy hipoadrenolizmu.

Pacjentów z nieprawidłowymi funkcjami wydzielniczymi nadnerczy i ciężką niewydolnością przysadki należy przed wprowadzeniem metyraponu poddać wstępnej, dodatkowej diagnostyce.

Osoby z marskością wątroby mogą mieć opóźnioną reakcję na podanie preparatu. Przed przystąpieniem do diagnostyki pacjenci przyjmujące leki na niedoczynność tarczycy i działające na oś podwzgórze-przysadka, powinni przerwać terapię. Ze względu na skutki odstawienia leków, należy skonsultować się z lekarzem, w celu przeprowadzenia odpowiedniego przygotowania dla pacjenta.

Przed podaniem metyraponu należy rozważyć leczenie profilaktyczne zakażeń Pneumocystis jirovecii u pacjentów z ektopowym zespołem Cushinga, ze względu na zakażenia opurtynistyczne.

Lek powoduje zwiększone wydzielanie dezoksykortykosteronu, co przy długotrwałej ekspozycji prowadzi do nadciśnienia tętniczego u pacjenta.

U pacjenci, którzy stale przyjmują leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne i neuroleptyki, hormony wpływające na oś podwzgórze-przysadka, kortykosteroidy, przeciwtarczycowe czy cyproheptadynę, należy rozważyć konieczność przeprowadzenia badania. Interakcja może prowadzić do zafałszowania wyników.

Metyrapon może powodować nasilone działanie toksyczne paracetamolu.

Przyjęcie metyraponu z mlekiem lub posiłkiem zmniejsza ryzyko wystąpienia nudności u pacjenta,

Po przyjęciu metyraponu pacjent mogą doświadczyć zawrotów głowy i nadmiernej sedacji, tym samym powinni unikać prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, do momentu ustąpienia symptomów.

Dane dotyczące bezpieczeństwa nie są wystarczające, tym samym należy unikać prowadzenia diagnostyki w okresie ciąży, chyba że stan pacjentki wymaga zastosowania terapii.

Terapia metyraponem wymaga przerwania karmienia piersią, ze względu na zagrożenie wynikające z możliwości przenikania substancji leczniczej do mleka matki.

Badania na zwierzętach wykazały negatywny wpływ na płodność, można wnioskować że metyrapon obniża płodność również u ludzi.

Przyjęcie zbyt wysokiej dawki metyraponu może powodować problemy o charakterze żołądkowo-jelitowym i poważne zaburzenia czynności kory nadnerczy.

Działanie metyraponu polega na hamowaniu syntezy adrenokortykosteroidu. Kora nadnerczy wytwarza prekursory kortyzolu i kortykosteroidu, jednak podana substancja hamuje reakcje umożliwiające przekształcanie ich w formy aktywne. Tym samym stężenie hormonów w osoczu krwi spada, a ich pierwotnych form wzrasta. Braki steroli jest rekompensowane przez wzmożoną przysadkową produkcję hormonu adrenokortykotropowego, który umożliwia metabolizm prekursorów hormonalnych.

Badanie diagnostyczne za pomocą metyraponu pozwala na pomiar zawartości prekursora kortyzolu (11-dezoksykortyzalu) w osoczu krwi oraz jego metabolitu (17-hydroksykortykosteroidu) w moczu. Zawartość ostatniego parametru pozwala na określenie odpowiedzi przysadki poprzez wydzielania hormonu adrenokortykotropowego.

Podanie doustne metyraponu pozwala na osiągnięcie stężenia maksymalnego po godzinie.

Cztery godziny po przyjęciu leku stężenie w osoczu zmniejsza się 7 krotnie.

Metyrapon metabolizuje się do aktywnego metyrapolu, który przewyższa stężeniem w osoczu krwi oryginalny preparat po 8 godzinach od podania. Metabolit eliminowany jest dwa razy wolniej niż podany lek.

Po podaniu doustnym połowa podanej dawki preparatu jest metabolizowana. Metyrapon i jego metabolit są eliminowane wraz z moczem, w większości w postaci kompleksów z kwasem glukuronowym.